Het gedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van beide wereldoorlogen van Tielt staat opgesteld op een pleintje langs de Kortrijkstraat, ter hoogte van huisnummer 64.

Historische beschrijving

Gedenkteken voor de militaire en burgerlijke oorlogsslachtoffers van Tielt. Het gedenkteken kwam er in opdracht van het stadsbestuur met toelating van de kerkfabriek. Het kostte 12.000 frank, geld dat bijeengebracht werd via een geldinzamelactie. Het gedenkteken is het werk van beeldhouwer Karel Lateur en aannemer Edgard Lievens.

Het gedenkteken werd op 6 oktober 1921 onthuld tijdens een grootse plechtigheid (andere bronnen spreken van 6 november 1920). Op de Markt werd onder meer op een getimmerd verhoog de cantate 'Hulde aan de doden' op tekst van Cyriel Verschaeve uitgevoerd.

Aanvankelijk was het gedenkteken opgericht op het pleintje aan de westzijde van de Sint-Pieterskerk, langs de Kerkstraat. Op 21 september 1929 (ander bronnen spreken van 1931) werd het overgebracht naar de Kortrijkstraat, naar het pleintje vóór het (huidige) Vijverhof. Dit neogotische complex van de 'Kapel van de Congregatie' en 'Jongelingenpatronage' werd in 1966 en 1992 omgebouwd. Vóór dit gebouw lag een oude molenvijver, die tijdens de Eerste Wereldoorlog door opgeëiste arbeiders op bevel van de Duitse bezetter gedempt was met aarde afkomstig van het afgraven van de Waaibergstraat. De aarde werd via een speciaal daartoe aangelegd spoor naar dit pleintje aangevoerd. De Waaibergstraat werd in de volksmond de 'Dwangstraat' genoemd. Na de oorlog werden op het pleintje kanonnen opgesteld als oorlogsbuit, totdat het oorlogsgedenkteken naar hier verplaatst werd. De aannemers Lievens en beeldhouwer Maurice Vander Meeren uit Tielt voerden de werken voor deze verplaatsing uit. In de periode 1947-1949 werd het gedenkteken voorzien van de huidige afsluitingsmuur.

Op het gedenkteken van Tielt wordt in een expressionistische stijl een complex religieus tafereel weergegeven, met nadruk op de symboliek van het kruisigingstafereel. Behalve het eigenlijke kruisigingstafereel met Maria en Johannes worden ook offerende vrouwenfiguren en een soldaat in militaire houding voorgesteld. In de nis onderaan liggen gewonde en omgekomen soldaten. Uit deze scènes zijn de overwinningstekens geweerd. Het is duidelijk een funerair opzet en de wederopstanding van de doden wordt door de lijdende Christus verzekerd.

Beschrijving

Speciaal aangelegd plein met breukstenen bestrating omgeven met lage bakstenen muurtjes met ezelsrug, haag (buxus) en aanplantingen. Vooraan (westzijde) is het perk afgesloten met een ijzeren hek met ingewerkt kruismotief, tussen bakstenen pijlers met natuurstenen dekplaat. Centraal in het perk staat een rechthoekige gedenksteen op een hoge plint, alles in witte natuursteen. De wand is opgebouwd uit sterk inspringende nissen van verschillende afmetingen, met sculpturen in hoogreliëf. De middelste nis stelt een calvarietafereel voor, uitstekend boven de rest. Daaronder in het midden staat een soldaat in legerjas en helm op wacht, met beide handen houdt hij een groot zwaard vast (punt naar beneden gericht). Links en rechts daarvan, in een dieper gelegen nis met gebogen belijning, worden telkens drie halfzittende gewonde of gedode militairen voorgesteld met op de achtergrond een brandende stad en een gefolterde figuur. In elke hoeknis wordt een vrouwenfiguur in lang gewaad afgebeeld met een doek op het hoofd. Zij houden met beide handen een kelk omhoog.

Opzij van de centrale nis: 'ZEGENE GOD MILD ONS BLOED', 'GESTORT VOOR ONS VADERLAND', onderaan '1914', '1918'; op de linkerzijkant: '1914-1918', 'GESNEUVELDE SOLDATEN, de namen; op de rechterzijkant: 'GEFUSILLEERDEN', de namen, 'OPGEEISCHTEN', de namen, 'GESNEUVELDEN 1940-1945', de namen. Alle namen zijn alfabetisch gerangschikt.

Uitvoering: Kar. Lateur (gesigneerd); E. Lievens, Tielt (aannemer-bouwmeester)

H. 410 x Br. 2300 x D. 950 cm

Gedenkteken voor de militaire en de burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog.
Oorspronkelijk opgetrokken in 1921 op het pleintje aan de westzijde van de Sint-Pieterskerk (zie Kerkstraat) naar ontwerp van Karel Lateur (signering onderaan noordzijde), broer van Stijn Streuvels; uitvoering door aannemer Edgard Lievens.

Op 21 september 1929 (volgens andere bronnen in 1931) overgebracht naar de huidige locatie op het pleintje aan de westzijde van het "Vijverhof", het in 1966 en 1992 omgebouwde voormalige neogotische complex van de "Kapel van de Congregatie" en "Jongelingenpatronage".

Verplaatsingswerken uitgevoerd door aannemer Lievens en beeldhouwer Maurice Vander Meeren (Tielt). Voorzien van de huidige afsluitingsmuur in 1947-1949. Pleintje aangelegd met breukstenen bestrating omgeven door lage bakstenen muurtjes, haag en aanplantingen, vooraan (westzijde) afgesloten door middel van ijzeren hek met ingewerkt kruismotief, tussen bakstenen pijlers met natuurstenen dekplaat.
Centraal opgesteld, rechthoekige natuurstenen gedenksteen op hoge dito plint.

Wand opgebouwd met sterk inspringende nissen van verschillende afmetingen, met sculpturen in hoogreliëf. Religieus tafereel in expressionistische stijl met de nadruk op de symboliek van het kruisigingstafereel. Centraal, hoger opgetrokken nis met calvarietafereel waaronder soldaat op wacht met zwaard in de handen; aan weerszijden, in diepere nis met gebogen belijning, telkens drie halfzittende gewonde of gedode soldaten met op de achtergrond een brandende stad en een gefolterde figuur; hoeknissen met vrouwenfiguur in lang gewaad die kelk omhoog houdt. Opschriften, opzij van centrale nis: "ZEGENE GOD MILD ONS BLOED", "GESTORT VOOR ONS VADERLAND"; onderaan: "1914", "1918"; noordzijde: "1914-1918", "GESNEUVELDE SOLDATEN", de namen; zuidzijde: "GEFUSILLEERDEN", de namen.