erfgoedobject

Café Oud Thielt met feest- en filmzaal

bouwkundig element
ID
86754
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/86754

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig café "Oud Thielt" met feest- en filmzaal.

Historiek

In 1912 laat fotograaf en costumier Richard Maes (Tielt, 1871 - 1955), die ook het "Museum Thielt-ten-Hove" laat inrichten in de oude fabrieksgebouwen van Max Van Zantvoorde (zie onder meer Europalaan, Hoogstraat nummer 34, Van Zantvoordestraat) twee oudere middeleeuwse panden verbouwen tot het pittoreske pand "Oud Thielt" met café en feestzaal.

Het opschrift van een van de cartouches met de vermelding "BELLOOTJES SCHOOLE" betekent wellicht niet dat er ooit onderwijs verstrekt werd in het pand, maar kan volgens sommige bronnen verwijzen naar Petrus Belot die een privéschooltje heeft en in 1704 gedagvaard wordt tot het betalen van een achterstallige rente.

Het kadaster registreert in 1913 nog een kleine verbouwing aan de zuidzijde en de omvorming van het achterliggend bijgebouw tot magazijn.
In 1914 wordt een haakse vleugel, de feestzaal, opgericht die de voorbouw met het bijgebouw achteraan verbindt; de zuidelijke travee wordt opnieuw verbouwd. Richard Maes laat het interieur van de feestzaal opsmukken met allerlei afbraakmateriaal, muurschilderingen en in zavelsteen gemetste miniatuurgebouwen, waaronder de drie meter hoge hallentoren, die een beeld van het 16de- en 17de-eeuwse Tielt moeten oproepen door een trompe-l'oeileffect.

Het is de eerste cinemazaal van Tielt, waar, net als in het "Vijverhof" (zie Kortrijkstraat 66-68) en het "Gildhof" de eerste filmvertoningen - stomme films met live pianobegeleiding - plaatsvinden voor onder meer de soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog.
De cinemazaal wordt in 1921 vergroot en verenigd met de machinekamer.

Het pand wordt in 1924 verkocht aan Octaaf Wyffels, radiotelegrafist uit Oostende, die de cinema verder openhoudt. Het zaaltje doet in die periode tevens dienst als toneel- en parochiezaaltje. In 1931 wordt een garage gebouwd langsheen de Kistestraat.
In 1934 komen het pand en de zaal in het bezit van René Deleu.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt het magazijn langs de Kistestraat beschadigd door bombardementen. In 1940 is het Tieltse secretariaat van het VNV een tijdlang in het café gevestigd.

In de tweede helft van de 20ste eeuw laat de Tieltse handelaar Leo Vanderhaeghen, eigenaar sinds 1948, de achterliggende gronden verkavelen voor nieuwbouw langs de Kistestraat.

De feestzaal blijft tot in de jaren 1970 in gebruik, gekend als dancing "De Pendel". Leegstaand vanaf 1979. Op het moment van inventarisatie privé-woning.

Beschrijving

Exterieur. Pittoresk pand met middeleeuwse kern verbouwd in 1912 met een gevel in een fantasievolle historiserende mengeling van traditionele stijlen. 

Eenlagig breedhuis getypeerd door kleurrijk en streekgebonden materiaalgebruik van (heden witgeschilderd) vakwerk met bakstenen invulling en natuurstenen gevelornamentiek.

Oorspronkelijk meer gediversifieerde straatgevel door respectievelijk van links naar rechts, achteruitspringende bouw met trapgevel, centrale gevel met in- en uitzwenkende top en rechterpuntgevel. Verdwenen poortgebouwtje onder schilddak (links) tussen bakstenen muurtjes met ijzeren hek. Heden nog steeds opvallende straatgevel gemarkeerd door drie topgevels: links, trapgevel (negen treden; natuurstenen dekstenen) onder haaks zadeldak, centrale puntgevel op gestrekte uiteinden en rechterpuntgevel; beide puntgevels met overkragende overstek en aansluitend op zadeldak (nok evenwijdig met straat; mechanische pannen in plaats van oorspronkelijke daktegels). Verdwenen klimmende dakkapellen. Hoge gecementeerde en geschilderde plint met schijnvoegwerk. Sierankers. Geschilderde houten venster(kruis-)kozijnen voorzien van tralies en halve luiken op begane grond; figuratieve luikklemmen. Geschilderd houtwerk met kleine roedeverdeling; voorheen op begane grond bovenlichten met smalle gekoppelde boogvensters.

Gebruik van witsteen voor gebeitelde kopjes in top of verwerkt in ontlastingsbogen en voor gevelcartouches met gebeitelde opschriften: "GEZELLIG WEZE [...]/ BRENG HIER VREDE BINNEN" (links), "GOD LEEFT/ DIE TAL GEEFT" (centraal) en "DIT HUYS IS/ BELLOOTJES SCHOOLE/ GHENAEMT" (rechts).

Links, verbouwde poortingang met brede korfboogtoegang tussen rechthoekige zijlichten onder strek. Driedelige deels beglaasde toegangsdeur met kleine roedeverdeling. Erboven, decoratief nisje met Onze-Lieve-Vrouwebeeldje, naar verluidt reconstructie van ouder beeldje. Recentere verdiepte cafétoegang met witgeschilderde geblokte hoekbanden in plaats van oorspronkelijk venster; deur met vierdelige beglazing en zijlichten met horizontale roedeverdeling.

Haakse bakstenen achterbouw van feestzaal onder pannen schilddak met overkraging op houten consoles en decoratieve natuurstenen voetstukken. Noordgevel met onder meer rechthoekige muuropeningen en houten kozijnen (schuiframen) met kleine roedeverdeling.

Interieur. Het interieur van het breedhuis bewaart nog enkele sporen die wellicht teruggaan op de oudere middeleeuwse panden die zijn samengevoegd, zie onder meer moerbalken met gesculpteerde balksleutel. Centrale schouw onder houten haardbalk op witstenen rechtstanden in laatgotische stijl, figuratief uitgewerkt (koppeltje); nieuwe zwartbakstenen bekleding van haardwand met inwerking van natuurstenen console en tegelpanelen (sepia) met voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw met Kind en Christus aan het kruis. Aan de achterzijde, schouwwand bekleed met blauwe tegels in Delftse traditie. Recentere decoratieve cementtegelvloer. Kelder met witgekalkt tongewelf. Poortdoorgang rechts met onder meer in de bakstenen zijmuur ingewerkt wapenschild van de heerlijkheid "Tomme".

Achterliggende zaal, voormalige feest- en cinemazaal onder vlakke zoldering met tegen zuidgevel, bewaarde bakstenen booggalerij met ingewerkte mascarons en reliëf van wapenschilden, waarboven diverse miniatuurtopgevels van middeleeuwse huizen en van de Tieltse hallentoren in de zuidwestelijke hoek; fragmenten van bewaarde muurschilderingen.

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, Archiefnummer W/00529 en Fotoarchief.
  • Heemkundige Kring Roede van Tielt, Fototheek.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Tielt, Afdeling 1, 1912/20, 1913/25, 1915/21, 1931/47, 1934/37, 1953/179, 1960/333, 1973/26.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 212 : Kadastrale legger, Tielt, Afdeling 1, artikels 2645, 2716, 3766, 3985, 5051.
  • DE GRYSE P. 2003: Tielt graag gezien, Aarsele-Kanegem-Schuiferskapelle-Tielt, Tielt, nummer 151.
  • HOLLEVOET F. 2005: Oud Thielt, Richard Maes en Bellootjes Schoole, De Roede van Tielt, 36.4, 25-35.
  • OSTYN R. 1993: Historische stedenatlas van België, Tielt, Brussel p. 85, 124.
  • RAVYTS K., STRUYVE P. 1995: Het Tieltse 1940-1945, Bedreigd Bezet Bevrijd, Tielt, 47, 272.
  • VANDEPITTE P. 1975: Van Thielt tot Tielt, Tielt, nummers 49.
  • VERBRUGGE J. s.d.: Kerken, kapellen, veldkapellen en devotiekruisen in Tielt, Tielt.
  • VERBRUGGE J. 1980: Tieltse caférijkdom. Een overzicht van cafés en uitbaters tussen 1900 en 1980, De Roede van Tielt, 11.2-3-4, 110.

Bron: CALLAERT G. & SANTY P. met medewerking van BOONE B., DEVOOGHT K. & MOEYKENS S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda; Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De gevel werd aangepast, waarbij onder meer een winkelpui werd ingebracht. 

  • Informatie meegedeeld door Stad Tielt (22 augustus 2022).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Café Oud Thielt met feest- en filmzaal [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/86754 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.