Stoktkapel, gelegen op een heuvel aan de zuidoostzijde van de straat, gebouwd in 1949 naar oorspronkelijk model daterend uit circa het begin van de 17de eeuw.

Historiek

Circa 1242 sticht Willem van Bethune, heer van Meulebeke, samen met zijn vrouw Elizabeth van Roesbrugge en zijn zoon Gillis, ten westen van de heerlijkheid "Stoct-ten-Daele" een kapel, zogenaamd "Kapelle-ter-Meersch", afhankelijk van het "Goed ter Meersch". Zij zijn tevens de stichters van de "kapelle van Hulswalle" (zie Schuiferskapelle).

Ofschoon reeds vermeld in een kerkrekening van 1572 wordt de oprichting van de "Stoktkapel" volgens de legende in verband gebracht met een pestepidemie, waarbij een Spaanse edelman circa 1603 de kapel laat oprichten omwille van zijn behouden terugkeer uit Tielt. Vermoedelijk wordt ze echter herbouwd na de godsdiensttroebelen (zie zonder nummer). In 1616, bij de opening van de eerste onderpastorie van de stad, verheft de Gentse bisschop François Van Der Burch de kapel op het Stokt tot een kapelanie, met name van het Heilig Kruis en aanvankelijk verbonden met de Sint-Pieterskerk. In 1738 wordt de kapel weergegeven op een kaart van de "Hoeberghtiende" in Tielt-buiten met de gronden behorend tot het hospitaal van Oudenaarde, gemaakt door landmeter Franciscus De Bal.

In de tweede helft van de 18de eeuw staat de Stoktkapel gekend als "Kapel-ter-Nood", waarin zich in die periode een miraculeus Mariabeeld bevindt dat nog tot circa 1830 veel bedevaarders aantrekt.

In 1799 wordt het meubilair van de Stoktkapel aan dokter François Strack verkocht, een van de stromannen die ook het meubilair van de Sint-Pieterskerk voor rekening van de kerkfabriek opkoopt.

In 1804 wordt de kapel gesloten op bevel van burgemeester Joseph Mulle nadat er zonder autorisatie kerkdiensten in gehouden worden. In 1897 wordt de Stoktkapel volledig gerestaureerd met financiële middelen van onder meer verffabrikant Arthur Robberecht-Laleman (zie nummer 131A) en ijzergieter Désiré De Coster-Vandevelde (zie Klijtenstraat). Zij laten een historische schets van het kapelletje opmaken door de toenmalige stadsarchivaris Désiré De Somviele en in een fles onder de tegels voor het altaar inmetselen.

In 1943 graaft men de oostzijde van de heuvel waarop de kapel staat af om een nieuw kantoorgebouw op te trekken voor de "SA Etablissements Textiles Emile Maes Fils" (zie nummers 136, 144).  In 1949 wordt de bouwvallige Stoktkapel afgebroken en naar oorspronkelijk model herbouwd. Op 11 september van dat jaar volgt de inwijding door pastoor-deken Josephus Destrooper. Tijdens de bouwwerkzaamheden komt de historische nota van De Somviele opnieuw aan het licht.

Beschrijving

Exterieur

Kapel gelegen op de top van een beboomde heuvel. Toegang via rechte natuurstenen trap tussen bakstenen muurtjes met gefrijnde natuurstenen afdekstenen en voorzien van een buisleuning, die een hoog ijzeren hekken, geplaatst in de eerste helft van de 20ste eeuw, vervangt. In de treden zijn de data van de restauratie van de oudere kapel en van de heropbouw gebeiteld: "ANNO 1897" en "ANNO 1947".

Georiënteerde kapel op rechthoekig grondplan met klein driezijdig afgesloten koor onder lagere nok. Verankerde rode baksteenbouw onder leien zadeldak met houten dakoverstek; opengewerkt klokkentorentje met klokje onder leien spits. Verwerking van zandsteen voor onder meer hoekblokken, kraagstenen, console (beeldnis), geblokte deur- en vensteromlijstingen en druiplijstjes. Tudorboogvormige muuropeningen in zijgevels en dito deur met gedeeltelijke beglazing achter houten balusters. Erboven, rondboognis met beeld van Onze-Lieve-Vrouw en Kind. Natuurstenen trap (drie treden).

Interieur

Eenbeukige kapel met gepleisterde en witgeschilderde binnenafwerking onder houten gewelf. Figuratieve glasramen met voorstelling van de legende van de Spaanse edelman die gespaard wordt van de pest die de stad teistert en vervolgens de kapel laat bouwen, met begeleidende teksten in banderol. Verwijderde schilderijen met onder meer taferelen uit het leven van Sint-Antonius. Rood tegelvloertje met afgeronde natuurstenen trede als overgang naar het kleine koor. Gemetst altaar in bak- en natuursteen waarboven natuurstenen rondboognis onder gebogen kroonlijst met gestrekt uiteinde waarin voorheen een oud Mariabeeldje geplaatst is, heden naar verluidt bewaard in de Onze-Lieve-Vrouwekerk.