Imposant laatclassicistisch herenhuis met tuinmuur langsheen de straat en achterliggende tuin.

Historiek

Dit herenhuis klimt minimaal op tot de eerste helft van de 19de eeuw, zie weergave op het primitief kadasterplan (circa 1830) van huis met annexen, binnenplaats en achterliggende tuin aan de zuidwestzijde. Mogelijk ouder zie volume reeds weergegeven op het stadsplan van Philip Jan Lemaieur van 1786, met name de voormalige woonst van de 18de-eeuwse baljuw Constantijn Dierckens. In 1789 stemt deze in met het doortrekken van de Vijverstraat over zijn erf "De Raeme" met de "Raempit", en met het rechttrekken van de "straete loopende van de Houtmarckt (vroegere Veemarkt) naar d'Hulst", de huidige Hulststraat, waarbij zeven lindebomen naast de "Raemput" op de hoek van de Vijverstraat en de Nieuwstraat verdwijnen. In de overeenkomst tussen hem en de stad staat dat de stad binnen de zes jaar de nieuwe straat door het Rameplein over een breedte van tien à twaalf voet met straatstenen zal beleggen indien men de stenen gratis van het kasselrijbestuur kan verkrijgen. Hijzelf ruilt een deel van zijn erf tegen een strook grond bij de huidige Hulststraat; hij moet tevens instaan voor de kosten van aanleg en onderhoud van de "steene buijse ter ontlastinge van het waeter comende in den actuelen soo genaemden Raempit".

Omstreeks 1830 is het herenhuis eigendom van Henry Ysenbrandt, burgemeester van Tielt van 1841 tot 1848 en een tijdlang senator voor het district Tielt, die vele eigendommen in de omgeving van Brugge en in Tielt zelf bezit (zie Felix D'hoopstraat nummer 168, Nieuwstraat nummer 7, Sint-Amandstraat nummer 19).

Na verdeling wordt het pand in 1872 eigendom van Octavie Ysenbrandt, wiens erfgenamen het verkopen aan de broers Verschoore, goudsmeden-horlogemakers met vestiging op de Markt.

Het kadaster registreert in het laatste kwart van de 19de eeuw enkele mutaties, onder meer vergroting van het huis en grenswijziging (1889), opsplitsing (1891) en optrekken van kleine aanbouwen aan de west- en zuidzijde (1893). Vanaf 1904 bewoont nijveraar Octave De Lodder het linkerdeel van het huis en van 1929 tot 1940 het volledige huis. De Lodder richt samen met Jules Ampe en Victor De Volder een wolweverij in achter een huis in de Hoogstraat onder de naam "De Volder en Co", later "Ampe & De Lodder" (zie Hoogstraat nummer 89); erna vestigt hij zich in de Nieuwstraat. In 1930 worden de in 1893 opgerichte aanbouwen afgebroken en het jaar erna gebeurt een perceelsvereniging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt het herenhuis opgeëist door de bezetter voor de administratieve diensten van de "Ortskommandantur-Tielt". Na de bevrijding, waarbij het pand schade oploopt, biedt het een tijdlang onderdak aan het arrondissementscommissariaat.

Nadat het huis grondig verbouwd wordt naar ontwerp van de Gentse architect Charles Hoge, waarbij de gevel nagenoeg ongewijzigd blijft, wordt het bewoond door Arsène De Gryse, die met zijn broer een katoen- en later kunstvezelweverij heeft in de Deken Darraslaan en in 1962 een nieuw groothandelsmagazijn opricht aan de Hulststraat.

In de tweede helft van de 20ste eeuw gebeuren nog enkele wijzigingen, onder meer perceelgrenswijziging, verkoop van een deel van de tuin voor verkaveling waarbij een losstaand bijgebouw wordt afgebroken. Vanaf de jaren 1970 wordt het pand deels in gebruik genomen als kunstgalerij, waarbij het herenhuis in twee eigendommen wordt opgesplitst.

Beschrijving

Half vrijstaand herenhuis van acht traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Geschilderde houten kroonlijst op klossen. Bepleisterde risalietgevel waarvan penanten met imitatiebanden, onder aflijnende doorlopende lekdrempel. Plint in natuurstenen blokken. Vlakke panelen tussen vensters van de twee bouwlagen. Segmentboogopeningen waarvan oorspronkelijke kruiskozijnen vervangen door schuiframen (begane grond) en vierdelige vensters (verdieping) met glas-in-loodinvulling. Luiken verwijderd voor rolluiken. Toegangsdeur waarvan bovenlicht met waaiervormige indeling. Lage natuurstenen afgeronde trede. Brede poorttravee met koetspoort onder natuurstenen entablement; segmentboogbovenlicht met gelijkaardige indeling. Zijgevels met grote muuropening (glas in lood, onder meer wapenschild) en kleine vierkante zoldervensters. Aan zuidzijde, haakse aanbouw van twee bouwlagen onder lagere nok met kleine dakkapellen. (geen toelating tot interieurbezoek)

Aan westzijde, gepleisterde tuinmuur met pijlers waartussen poort naar achterliggende tuin. Spitsbogig beglaasd muurkapelletje in roodbakstenen omlijsting, ingewerkt tussen twee natuurstenen tabletten op het einde van de Tweede Wereldoorlog. In paneel, inscriptie : "O.L. VROUW VAN VREDE/ WIJ DANKEN U/ VOOR UWE LIEFDE GROOT/ EN BLIJVEN U GETROUW/ IN VREUGDE EN NOOD".