Historische hoeve " 't Leen Ten Damme", heden gerenoveerd.

Historiek

De hoeve gaat terug op een voormalig leengoed te Tielt-buiten en Aarsele, behorend tot de heerlijkheid "Tielt-ten-Hove" of "Gruuthuse", het leenhof van Tielt opgericht in de 14de eeuw en via de ammanie van Tielt afhankelijk van het grafelijk kasteel van Kortrijk.

De hoeve wordt voor het eerst vermeld in een renteboek van 1443. In 1572 gesitueerd "up den dam ant capelleke", waarbij de "dam" wijst op de boord van oude Stoktheide, langs de weg naar Gruuthuse tot aan de plaats waar de dreef naar "Maerloop" (Marialoop) begint.
Tevens gelijknamige "cerc" in Tielt-buiten, vermeld in het landboek van 1729.

Het primitief kadasterplan (circa 1830) toont twee haaks georiënteerde gebouwen, woonhuis aan noordzijde en bijgebouw aan zuidwestzijde, met een klein bakhuis ten zuidoosten van het erf.

In de eerste helft van de 19de eeuw is de eigenaar Bruggeling Henry Ysenbrandt, burgemeester van Tielt van 1841 tot 1848 en een tijdlang senator voor het district Tielt, met vele eigendommen in de omgeving van Brugge en in Tielt zelf (zie Felix D'hoopstraat nummer 168, Nieuwstraat nummer 7, Rameplein nummers 22-23). Volgens kadaster laat hij achtereenvolgens in 1834 en circa 1864 het woonhuis aan de oostzijde uitbreiden. In 1882 laat Stanislas Ysenbrandt een bijgebouw optrekken aan de zuidzijde van het erf.

In de loop van de 20ste eeuw wordt het perceel opgesplitst, het oudere bijgebouw afgebroken en recentere nutsgebouwen opgetrokken.

Beschrijving

Beboomde oprit en ijzeren toegangshek naar heraangelegd erf met losse verharding en grasperken, onder meer met solitaire boom. Ten noorden van het erf, eenlagig woonhuis van zeven traveeën onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; Vlaamse pannen). Witgekalkte erfgevel met gecementeerde plint. Rechthoekige muuropeningen met betegelde onderdorpels; luiken met figuratieve klemmen. Witgeschilderd houtwerk van T-ramen met grote roedeverdeling; vermoedelijk twee recentere tweedelige vensters. Nieuwe deur. Zijpuntgevel met spitsboognisje in bakstenen omlijsting met topkruis, waarin beeldje van Onze-Lieve-Vrouw met Kind. Voorliggend bakstenen stoepje. Aan de zijgevel, nieuwe ijzeren trap en laadluik.

Ten zuiden van het woonhuis, gerenoveerde bakstenen bijgebouwen onder zadeldak (mechanische pannen) met nieuw houtwerk van onder meer segmentboogpoort, poorten onder houten latei, tweedelige staldeuren en luikjes van getoogde stalvensters. Schuur uitgebreid aan achterzijde.
Bakhuis met ovenhokje onder zadeldak met Vlaamse pannen; puntgevel voorzien van vlechtingen; vernieuwde houten deurtjes. Begroeide, half ondergrondse gemetste aardappelkelder en aanpalend groot bakstenen hondenhok onder golfplaten bedaking. Recentere nutsgebouwen.