Historische, gedeeltelijk omwalde hoeve "Willekomme", van oudsher de kern van de gelijknamige heerlijkheid; heden met gerenoveerd woonhuis en recentere bijgebouwen.

Historiek

De heerlijkheid "Willecomme" strekt zich eertijds uit ten noorden en zuiden van de Poekebeek met als kern een omwalde hofstede vanwaar een verbindingsweg of "lijkweg" (zie Lijkweg) over het Hoogserlei zuidwaarts loopt naar het centrum van Tielt tot aan de Sint-Pieterskerk en de Ieperstraat. Het bestaan van deze weg wordt geattesteerd vanaf 1514: "Den heere van Willecomme heeft eenen vryen lyckwegh ende kerckwegh van tien voeten wyt, gaende van syn hof ter Willecomme tot in de stede van Thielt [...] ende hy vermach daerup eenen draeyboom te stellen", wat er op wijst dat de heer van Willecomme tol kon heffen op deze weg.

De oudst gekende verwijzing naar het geslacht van Willecomme dateert van 1366, wanneer Abelie van Willecomme de heerlijkheid in leen houdt van het kasteel van Kortrijk. Het door Robrecht de Fries in 1085 gestichte Sint-Pieterskapittel verkrijgt in dit gebied de Kasseltiende.

De heerlijkheid is op het einde van de 14de eeuw in handen van ridder Wouter van Mullem. Deze verkoopt in 1390 aan de stad zijn rechten op de "Kromme Wal", een deel van de heerlijkheid gelegen tussen de Poekebeek, de Bruggestraat, de Krommewalstraat en het oostelijk deel van de Ieperstraat, waarna dit deel aangehecht wordt bij het schependom (zie Krommewalstraat).

Vanaf circa 1392 is de heerlijkheid afhankelijk van het leenhof van Tielt. Later gaat het gebied over op Alexander Spierinc, gewezen schout van Brugge. In de loop van de 15de eeuw komt de heerlijkheid in eigendom van de familie van Halewijn, die tevens de heerlijkheid "te Priems" in Oostrozebeke in bezit heeft. Latere eigenaars zijn onder meer de families vander Hofstadt (1533), van Brackele en le Prevost of Basserode (17de eeuw), de Brune de Gentbrugge en Vanderlinden, de laatste heren van Willecomme. De rentegronden strekken zich ver uit, onder meer in Hulste, Lendelede, Bavikhove, Meulebeke, Wielsbeke, Dentergem, Wingene, Kemmel, Dikkebus en in de stad Deinze.

Tot de bezittingen behoren onder meer ook de "Hulst", in 1393 afgestaan om er de vrije jaarmarkt in ere te herstellen, het huis "het Steentkin" op de hoek van de Krommewal- en de Peperstraat en een domein aan de zuidzijde van de Markt naar waar het "Sint-Jorishof" in 1638 verhuist.

Op het gebied van de heerlijkheid staat de "Bergmolen" (cf. Bergmolenstraat), een banmolen waar men verplicht is zijn graan te malen, met in de nabijheid ervan de galg (confer Vijfpachtgoenstraat). Tevens is er een schepenbank voor middelbare justitie, samengesteld door de baljuw die door de heer benoemd wordt, een vierschaar en een gevangenis. Een kaartje van 1616 door Lodewijk de Bersacques geeft een deel van de heerlijkheid weer met de omwalde hoeve. Tevens weergave van de hofstede op de kaart van 1641 van de kasselrij Kortrijk door dezelfde landmeter. In een renteboek van 1720 van het leenhof van Tielt wordt de hoeve beschreven als "een groote bewalde hofstede met vele bosschen [...]".

De hoeve wordt vermeld en weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778) aan de noordzijde van de weg met een omwalde site aan de westzijde (opperhof) en twee bijgebouwen ten oosten ervan. Ten noordwesten ervan wordt op de Ferrariskaart het vrij uitgestrekte "Willecom Bosch" weergegeven met beboomde ontginningsdreven, waarvan heden nog het tracé bewaard is. Op het primitief kadasterplan (circa 1830) wordt aan de westzijde het omwald opperhof weergegeven, met het woonhuis en een haaks bijgebouw aan de noordzijde. Net buiten de walgracht bevinden zich een kleiner bijgebouw en een bakhuisje, en aan de zuidoostzijde twee grote haakse bijgebouwen in L-vormige opstelling. De pachthoeve is dan in eigendom van baron Franciscus Desécus-Vanderlinden d'Hoogvorst uit Brussel, en vanaf 1867 van zijn weduwe. In 1870 erft Edmondus Vanderlinden d'Hoogvorst de hoeve, die reeds in 1873 verkocht wordt aan Isidoor Malfait uit Gent. Deze laat in 1874 ten noordoosten van het erf een nieuw woonhuis met parallel bijgebouw optrekken. Dit perceel wordt in 1882 afgesplitst en uitgebreid met een bijgebouw. In 1899 komt de hoeve door erfenis in handen van Lodewijk Goethals-Malfait uit Gent, en vanaf 1913 van Odon de Giey-Goethals, eveneens uit Gent. Deze laatste laat in 1920 de oosteinden van de walgracht dempen, het resterend deel rechttrekken en een "zwingelkot" bouwen aan de noordzijde van het oostelijk bijgebouw.
In 1946 wordt de hoeve op het afgesplitste perceel aan de noordzijde verbouwd en uitgebreid; het bakhuis net ten noorden van de walgracht wordt afgebroken.

Beschrijving

Deels omhaagd erf met kasseibestrating en losse verharding, nieuw aangelegde grasperken. Aan westzijde, voormalige opperhof met heden gerenoveerd woonhuis op licht verheven terp, met aan noord-, west- en zuidzijde resterende walgracht.

Eénlagige, heden gepleisterde en witgeschilderde baksteenbouw van zeven traveeën onder zadeldak (nok loodrecht op straat; nieuwe pannen) met open klokkenstoeltje onder leien spits waarin klokje; windwijzer. Nieuwe dakkapel onder haaks pannen zadeldakje. Muurankers. Segmentboogopeningen; nieuw schrijnwerk in plaats van T-ramen met grote roedeverdeling (confer oude foto); nieuwe luiken en deuren. Recentere haakse achterbouw met onder meer glazen veranda in zuidelijke hoek.

Ten zuidoosten van het erf, resterende oude verankerde bakstenen stalvleugel onder zadeldak met dakoverstek (nok evenwijdig met straat; Vlaamse pannen). Gecementeerde plint aan erfzijde. Deels gewijzigde muuropeningen; rechthoekige staldeurtjes en -vensters, laatstgenoemde onder meer voorzien van schuifluikjes; laaddeur in westzijgevel. Aan zuidzijde over de hele breedte uitgebreid met nieuwe lagere bakstenen stal onder golfplaten bedaking. Recente grootschalige bijgebouwen aan oost- en noordzijde van het erf.