De Poelbergmolen is een houten korenwindmolen van het type standaard met open voet, die teruggaat tot de 17de eeuw.

Historiek

Er is geen uitsluitsel over het bouwjaar van de Poelbergmolen. Het klauwijzer van de voormolen draagt het jaartal 1631 maar deze smeedijzeren spil is mogelijk afkomstig van een andere molen. Een ander molenonderdeel heeft als inscriptie 1726 maar vermoedelijk is de molen ouder aangezien de molen al aangeduid staat op de Frickxkaart (1712). De oudste gekende verwijzing naar deze molen in archiefdocumenten dateert uit 1668 waardoor mag aangenomen worden dat de molen dateert uit de 17de eeuw. De "Poelberghe Meulen" wordt ook weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778) en op de kaart van Philip Jan Lemaieur van 1786.

De Poelbergmolen was tot 1980 eigendom van de adellijke familie Mulle de Terschueren. Na de Tweede Wereldoorlog werd de molen hersteld van oorlogsschade en in 1957 vond een grondige restauratie plaats door molenmaker Robert Vandekerckhove uit Ingelmunster en Oscar Buyck (nieuw hekwerk en windplanken op de roeden, nieuwe beplanking op de zijwegen, bedekking van de mansardekap en windweeg met gezaagde eiken schaliën, ijzeren versterking van de middellijsten). De molen bleef tot 1964 dagelijks malen met de wind en tot 1970 sporadisch met een elektromotor in het maalderijgebouwtje aan de ingang van de boerderij.

Wanneer de molen in 1980 eigendom werd van de stad, verkeerde hij in erg vervallen toestand. Vanaf 1989 volgden restauratiewerken door molenmaker Roland Wieme uit Deinze, waardoor hij sinds 1993 opnieuw maalvaardig is. In 2005 is de inrichting uitgebreid met een graankuiser en een kleine borstelbuil en in 2011 werden onderhoudswerken uitgevoerd.

Beschrijving

Houten standaardmolen op vier witgeschilderde bakstenen teerlingen, gelegen op een molensite die van op de top van de Poelberg een weids uitzicht biedt op de omgeving.

De toegang via een trap met papen, loopschoren en kruiwerk. De molenkast heeft een verticale beschieting aan de voor- en zijwegen en een bekleding met eiken leien aan de windveeg en op de kap, waar twee wapenschilden aangebracht zijn. Door het dak van de kombuis steekt een regulator. Op de klauwijzers van de voormolen staat onder meer "1631", "1844" en "CT" en ook verschillende weegbanden dragen inschriften: "BESCH/ ERM GODT VOOR ALLE/ LIEN DAN WORT GHY/ GERREN GHESYEN/ EN ALS GHY HYER/ VERLIEST HET LE/ VEN GODT SAL V/ DEN HEMEL GHEVEN/ EN MARIA MET VER/ LANGHEN SAL V/ IN HAR RYCK ONT/ FANGHEN DEN 9 IULIV/ YG/ 1726", "BRAEM IAN 1820 RUMBEKE", "P. DE MEYER/ 1888", "EMILE"/ VANCOMPER/ NOLLE 1890". Op de standaard "CLEMENT BOUTTE IN 1853/ HIER MOLENNAER". Op de middenlijst "DIE KOMT/ OM TE BORGEN/ MOET/ WACHTEN/ TOT MORGEN", "GOEMAERE THIELT 1807/ GEBORTE VAN ROUSSELAERE", "JS CUVEELE/ 1787", "I. BRAEM", "P. GOEMAERE/ T 1764", "PIETER TVTTENS". De molen heeft een gevlucht van 23,60 meter. De molentechnische uitrusting bleef bewaard, onder andere een haverpletter op de maalzolder en twee maalstoelen op de steenzolder.

Aan de overzijde van de straat bevindt zich een hoeve die zeker teruggaat tot de 18de eeuw en die in de 19de en 20ste eeuw eigendom was van de adellijke familie Mulle de Terschueren, net zoals de Poelbergmolen. Op deze hoeve werd ook een stoomgraanmolen gebouwd.