Gelegen ten noorden van de Kloosterstraat en ten zuiden van beboomd weiland. Omringd door een oude bakstenen muur waarin vooral onderaan veel witte zandsteen verwerkt is. Hoge trap ten westen, lagere ten noorden.
De plattegrond toont: westtoren (13de eeuw?), éénbeukig schip van twee traveeën (15de eeuw), twee noordelijke kapellen van één travee (17de eeuw), koor van twee traveeën met rechte sluiting (tweede helft 12 de eeuw?), neogotische zuidsacristie.
Baksteenbouw en gebruik van zandsteen, kalksteen, ijzerzandsteen in verschillende verbanden. Zandstenen afgeschuinde sokkel en hoekstenen van zandsteen. Zandstenen vensteromlijstingen (behalve in westgevel en sacristie), vernieuwd staaf- en maaswerk en onderdorpels van arduin. Kroonlijsten op zandstenen lijsten met kwarthol beloop. Puntgevels met natuurstenen deklijsten op schouderstukken. Leien zadeldaken.
Rechthoekige zandstenen westtoren (onderbouw uit 13de eeuw?) even uitspringend ten westen. Neogotisch portaal met gedrukte ellipsboogpoort en spitsboogvormig bovenlicht met arduinen maaswerk in een spitsboogvormige geprofileerde omlijsting uitlopend op sokkeltjes. Tweede geleding met regelmatiger metselverband en ander steenformaat wijst op latere verbouwing. Lage, derde geleding met waterlijst en twee gedichte rondboogvensters ten westen (één ten noorden en ten zuiden). Tweedelige houten toren: klokkentoren met rechthoekige galmgaten en kroonlijst, en ingesnoerde achtkantige spits. Westgevel opgetrokken uit zandsteen tot aan de schouderstokken.
Schip uit de 15de eeuw, met latere bakstenen verbouwingen wellicht uit de 17de eeuw. Bakstenen noord- en zuidgevels met zandstenen gordel- en puilijsten; een spitsboogvenster ten noorden en twee ten zuiden waartussen een gedichte rondboogdeur met zandstenen omlijsting met druiplijst.
Koor onder lager zadeldak en smaller dan het schip. Vermoedelijk romaanse onderbouw uit de tweede helft van de 12de eeuw. Gebruik van zandsteen (tot aan waterlijst), erboven grijze kalksteen en ijzerzandsteen; bovenste gedeelte van oranjerode baksteen (17de eeuw?). Enkelvoudig versneden bakstenen steunbeer in noordoostelijke hoek (van koor en schip) met natuurstenen afzaten. Spitsboogvenster (15de eeuw?) met druiplijst in elke gevelzijde. Vernieuwde tracering.
Noordkapellen vermoedelijk uit de 17de eeuw, lager dan het schip. Oostelijke kapel is de grootste; puntgevel telkens met spitsboogvenster.
Neogotische zuidsacristie met drie gekoppelde lancetvensters in zuid- en spitsboogdeur in oostgevel .
Overdekking door middel van tongewelf: met gordelbogen op consolen. Bepleisterde binnenmuren.
Mobilair. Grote rechthoekige grafstenen tegen oostmuur van kerkhof, daterend van 1610, met voorstelling van Pastoor Simoen Vander Muylen, en grafschrift in de rand, van 1765, Johannes De Smet (burgemeester) en Angelica Standaert, van 1815, 1888, 1883.
Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n1 (A-G), Brussel - Gent. Auteurs: d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Het kerkhof rond de Sint-Mattheuskerk van Vloerzegem staat ingetekend op de Ferrariskaart uit 1770-1778. Toen, net zoals nu, was het kerkhof ten zuiden en ten westen ommuurd terwijl de andere zijden een haag hadden. Die situatie wordt nogmaals bevestigd door de Atlas der Buurtwegen.
Hoger gelegen ommuurd en omhaagd kerkhof omheen de parochiekerk. Ten zuiden toegankelijk via een metalen hek aan hekpijlers voorafgegaan door een trappenpartij. Op het kerkhof staan voornamelijk 20ste-eeuwse graftekens die allemaal naar de kerk gericht zijn. Als geheel geven ze een beeld van de evolutie van de funeraire cultuur op een plattelandskerkhof. Er bleven zowel houten kruisen, als graftekens in hardsteen, marmer, kunststeen en granieten, meestal in modernistische stijl.
Het neoclassicistische hardstenen grafteken Van Cromphout-Colijns (1888) is vermoedelijk het oudste grafteken op het kerkhof. Het grafteken kenmerkt zich door een naar boven verjongende stèle waarvoor een verhoogde zerk. De stèle bestaat uit een sokkel, een lichaam en een kopstuk met acroteria en een bekronend kruis. De stèle is verder gedecoreerd met symbolen als een papaver en D.O.M. in een fronton. Op de zerk en op de stèle zijn witmarmeren tekstplaten met het grafschrift bevestigd.
Tegen de kerkhofmuur bleven enkele kruisvormige stèles uit het interbellum bewaard. Verder is er een neogotisch gietijzeren grafkruis, een eclectisch grafkruis (Alfons De Spiegeleer) en een betonnen kruisvormige stèle met cimorné en marbrietbekleding (Piteus +1959 – De Rouck +1943).
Het kerkhof werd bezocht in 2017.
Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Mattheus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8743 (geraadpleegd op ).
