erfgoedobject

Handelspand Kunst Veredelt

bouwkundig element
ID
87473
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87473

Juridische gevolgen

Beschrijving

Handelspand zogenaamd "KUNST VEREDELT" zie opschrift in sierlijke letters in de boogvelden van het risaliet links.
Winkelhuis Maes.

Vanaf 1782-1783 start Anthonius Willem(e)yns een zelfstandige productie binnen het Torhoutse pottenbakkersambacht. Tot 1799 wordt er voornamelijk gebruiksaardewerk geproduceerd. Onder neef Jacobus Leonardus Willem(e)yns vanaf 1810 wordt de productie omgebogen naar kunstkeramiek. Tot de jaren 1870 spreekt men van een 'stijl Willem(e)yns' in de Torhoutse keramiekproductie, Willem(e)yns staat dan ook synoniem voor de tweede bloeiperiode van het Torhoutse pottenbakkersambacht. De derde bloeiperiode situeert zich in de periode 1897-1910, ook die van de art nouveau. De familie Maes neemt in 1885 het vroegere bedrijf Willem(e)yns over, na een eerdere overnemer in 1875. Leo Maes (1892-1922) wordt de spilfiguur bij de vervaardiging van art-nouveaugetinte kunstkeramiek. Hij sluit in 1897 een productiecontract af met de Kortrijkse kunstenaar-verkoper Laigniel, die in Brussel een kunsthandel uitbaat. Ontwerpen worden besteld bij twee familieleden, met name Emmanuel en architect Joseph Vièrin. De oude gebouwen van Willem(e)yns in de Oostendestraat worden in 1905 (blijkens literatuur, blijkens kadasteronderzoek mogelijk in 1902) deels herbouwd in neogotische stijl. Na de Eerste Wereldoorlog krijgt het bedrijf het steeds moeilijker onder meer door de weigering om mechanisch vervaardigde sierproducten te produceren en door Torhoutse concurrentie. Nog voor de Tweede Wereldoorlog verdwijnt de productie Maes. In 1983 wordt in het stadhuis het "Amand Maes-museum voor Torhouts Aardewerk" geopend (in de jaren 1990 overgebracht naar "kasteel Ravenhof").
Volgens het kadaster vergroot pottenbakker J. Willemeyns een bestaand gebouw van 1854. De bestaande achterin gelegen nutsgebouwen worden verenigd met het perceel van het huis. In 1871 en 1902, vergroting of wijziging van de achterbouw. In 1902 vindt de wijziging plaats door de familie Maes, mogelijk valt dit samen met het nieuwe parement in neogotische stijl. In het winkelhuis Maes werden ook producten van andere producenten verkocht, zoals onder meer de industriële wandtegels van Gilliot (Hemiksem).

Dubbelhuis van zes traveeën (links oorspronkelijk poortrisaliet) en twee bouwlagen onder zadeldak (blauwe mechanische pannen, gootlijst bekleed in kunststof), verbouwde begane grond. Parement van rode baksteen (sierankers) met spitsboogfries. Het vroegere poortrisaliet is uitgewerkt in een Brugse travee uitlopend in een getrapt dakvenster, tevens kleinere getrapte dakvensters. Rechthoekige en tudorbogige muuropeningen in een geprofileerde omlijsting, eerst genoemde onder arduinen latei en verdiept in korfbogige of tudorbogige nissen. In het boogveld boven de nu verwijderde deur was een zogenaamde 'gevelplaat Maes' ingewerkt met opschrift "KUNSTPOTTEBAKKERIJ", boven de verwijderde benedenvensters gevelplaten met wapenschilden van Torhout, West-Vlaanderen en België (deze platen zijn bewaard in het museum Torhouts Aardewerk). Boven de vensters van het gevelrisaliet, twee gevelplaten met opschriften "KUNST"/ "VEREDELT". Boven het venster in de trapgevel, gevelplaat met twee leeuwen die een kroon vasthouden. Vernieuwd houtwerk.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Torhout, 1861/45, 1871/5, 1902/6.
  • BAECK M., LOGGHE M., Tegels in Poterie Flamande (1890-1940), Torhout, 2006, p. 33.
  • HALEWYN R., Torhout in Oude Prentkaarten, Deel 1, Zaltbommel, 1979, prentbriefkaart nr. 15.
  • MESTDAGH M., Torhout. De geschiedenis van een stad, Torhout, 2000, p. 145-147 (ook iconografie).

Bron: VANNESTE P. met medewerking van MOEYKENS S. & CALLENS T. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Torhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL28, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Handelspand Kunst Veredelt [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87473 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.