Hoeve met de historische benaming het goed "Ter Elst" bestaande uit losse bestanddelen. Eerste vermelding van de site in de 13de eeuw. De huidige bebouwing dateert vermoedelijk pas uit de 17de eeuw (boerenhuis), de 18de eeuw (schuur en stallen) en de 19de eeuw (wagenkot). Eertijds naar verluidt de grootste, omwalde hoeve van de heerlijkheid Oostkamp. De benaming wordt volgens De Flou voor het eerst vermeld in 1237, mogelijk verwijzend naar de boomsoort Els, die het eindstadium vormt van de verlanding van de laagveenplassen. Deze verklaring kan opgaan, gezien de locatie van de hoeve aan de rand van de Wilgenbroeken. Hofstede ten noorden en ten zuiden afgebakend door de Koeidreef en de Middendreef. Hoeve bestaande uit losse bestanddelen rondom een open erf, bereikbaar via een verharde erfoprit. Erf, aan de oostkant toegankelijk via een rood beschilderd hekken tussen twee betonnen palen met twee opgaande Linden (stamomtrek van 265 en 267 centimeter), waarvan één naar verluidt eertijds een boomkapelletje had. Erf bestaande uit een boerenhuis aan de westzijde; ten noorden en ten zuiden telkens een langwerpige stalling; quasi in het verlengde van de zuidelijke stalling ligt een lange schuur; ten noordoosten van de noordelijke stalling staat een wagenkot.

Historiek

13de eeuw. Hoeve voor het eerst vermeld in 1237, wanneer Thomas van Vlaanderen en zijn echtgenote Joanna het goed, zogenaamd "Alnetus" (Latijnse woord alnus betekent els), aan het Brugse Sint-Janshospitaal schenken. Uit de schenkingsakte blijkt dat het leengoed uitgesloten zal blijven van feodale rechten en lasten en dat het aan het hospitaal "zal blijven, vrij en in eeuwigheid".

14de eeuw. De algemene crisis van de 14de eeuw dwingt het Brugse Sint-Janshospitaal ertoe reeds vanaf 1330 de directe uitbating van de hoeven op te geven en deze te verpachten. Het goed "Ter Elst" ondergaat ook deze wijziging, want in 1359 wordt er ontvangen "van den hove van Orscamp, van vruchten en cateylen, de soms van 369 lb".

16-17de eeuw. Op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601), wordt de imposante hofstede binnen een omwalling weergegeven.

18de eeuw. In het zuidelijke dakvlak van de schuur vormen de rode pannen de datering "1721" (heden moeilijk leesbaar). In 1742 behelst de hoeve ongeveer 165 hectare en de landerijen strekken zich uit van de huidige Rustoordstraat tot aan de Listerbeek, op de grens met de gemeente Loppem (Zedelgem). Van aan de Rustoordstraat vertrekt een lange dreef tot aan het hof. Een kaart van 1743, die in het Rijksarchief te Brugge wordt bewaard, geeft reeds grotendeels de huidige gebouwenconfiguratie weer (boerenhuis, schuur en twee stallen). Opvallend is de rastervormige grachtenstructuur waartussen de gebouwen liggen.

Een kaart opgemeten door landmeter Van Hoonacker in 1772 geeft naast het boerenhuis, de schuur en de twee stallen nog een volume weer op de plaats van het huidige wagenhuis. Zelfde situatie op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778). Op de Kaart van een hofstede gedateerd in 1785, bewaard in het Rijksarchief te Brugge en waarop de hoeve wordt omschreven als "hofstede ende landen competerende St Jans huys in Brugge", is het volume op de plaats van het huidige wagenhuis verdwenen.

19de eeuw. Op de kadastrale kaart van 1810 verschijnt vermoedelijk voor het eerst het huidige wagenhuis, hoewel dit gebouw in de literatuur circa 1880 wordt gedateerd. Circa 1835 - zie primitief kadasterplan (circa 1835) - is de hofstede nog steeds in het bezit van het Brugse Sint-Janshospitaal. De omwalling is gedeeltelijk verdwenen en bevindt zich enkel nog rondom de boomgaard en langs de tuin.

20ste eeuw. In 1939 is de hofstede eigendom van de Commissie van Openbare Onderstand van Brugge (voorheen Commissie van Burgerlijke Godshuizen) en registreert het kadaster het verdwijnen van de omgrachting. In 1990 verkoopt het OCMW van Brugge de hoeve. Vermoedelijk is het woonhuis na deze aankoop grondig gewijzigd (vernieuwen van de dakbedekking en invoegen van een velux, vernieuwen van het schrijnwerk, verwijderen van de luiken en aanpassen van twee vensteropeningen rechts van de voordeur).

Beschrijving

Verankerde baksteenbouw. Wit beschilderd boerenhuis op een zwart gepekte plint en onder een in 2004 vernieuwd pannen zadeldak. Van de zes traveeën worden de twee rechtse ingenomen door een opkamer. Gewijzigde vensteropeningen met vernieuwd houtwerk. Een foto van 1944, gepubliceerd door Claeys in 1985, toont de oorspronkelijke gevelindeling met onder meer twee vensters rechts van de deur en beluikte vensteropeningen. Keldervensters onder de opkamer voorzien van diefijzers. Naar verluidt vertoont de noordelijke zijgevel sporen van een verhoging van het boerenhuis, zie muurvlechtingen.

Verankerd bakstenen schuurvolume uit de 17de eeuw, onder een sterk overkragend zadeldak met blauwgesmoorde en rode pannen dat onderstut wordt door houten steunen, in het zuidelijke dakvlak gedateerd "1721" door middel van rode pannen. Oostelijke zijgevel met steunberen, luchtsleuven en muurvlechtingen, gedateerd door twee witstenen jaarstenen "IHS/ ANNO 1721". Dwarse doorrit, schuifdeuren en luchtsleuven. Roodgeschilderd houtwerk. Naar verluidt zijn restanten van een oude rosmolen voor de schuur bewaard. Verlenging van de schuur door een moderne uitbouw aan de westzijde.

Zuidelijk gelegen, 18de-eeuwse stal onder een pannen zadeldak met drie dakvensters onder sleepdaken. Witgeschilderde voorgevel op een zwart gepikte plint. Verscheidene staldeuren en vierkante venstertjes. Achtergevel met steunberen, zijgevels met laadluik en aanpalende 20ste-eeuwse uitbouw. Noordelijk gelegen stal mogelijk uit de 18de eeuw daterend en afgedekt door een overkragend, pannen zadeldak met vooraan een dakvenster: het dak wordt aan de achterzijde uitgelengd en vormt zo een afdak dat reikt tot aan de mestput. Witgeschilderde gevel op een zwarte plint, rood beschilderd houtwerk onder andere staldeuren, schuifdeuren en vensters. Achtergevel met steunberen.

Vrij uitzonderlijk, 19de-eeuws wagenhuis. Drieledige constructie bestaande uit een centrale segmentboogvormige dwarsdoorrit, aan weerszijden geflankeerd door een kleinere ingang. De linkertoegang is dichtgemetst en ingericht als stal. Het geheel is afgedekt door een pannen dak dat afhelt over de zijtraveeën.