erfgoedobject

Hoeve Joseph Gheselle

bouwkundig element
ID
88390
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88390

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Joseph Gheselle
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Zeer open gelegen, imposante 18de-eeuwse hoeve, gesitueerd op een uitgestrekt perceel op de hoek van de Veldhoekstraat en de Kortrijksestraat. In het zuiden paalt het erf aan de Waardammebeek. De hoeve bestaat uit een dwarsschuur en recht ertegenover een zeer lang boerenhuis van het langgeveltype. Achter het nu volledig tot woonhuis omgevormde boerenhuis staan nog een bijkomend landgebouw en een voormalige ast. Het erf is volledig uniform met gras begroeid.

Historiek

18de eeuw. Vermoedelijk dateert de hoeve van na 1732 confer afwezigheid van bebouwing op de kaart van 1732 uit het Rijksarchief te Brugge. De hoeve wordt voor het eerst afgebeeld op de kaart van circa 1770 uit het Rijksarchief te Brugge met bijschrift "hofstede van joncker Winckelman daer Pieter Van Dierendonck woont 1770"; het boerenhuis is kleiner weergeven dan het huidige en aan de straatkant staan twee losse, in mekaars verlengde liggende volumes. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), is het tweede landgebouw aan de straat verdwenen.

19de eeuw. Volgens de omschrijving van een begin 19de-eeuwse kaart, wordt de hoeve, die nog steeds eigendom is van Fr. Wynckelman, circa 1813 Ooievaarsnest genoemd. Het kadaster registreert circa 1835 als pachter een zekere Jan Standaert. Op het primitief kadasterplan (circa 1835) wordt het boerenhuis afgebeeld met een geïncorporeerd stalvolume. Ook de schuur aan straatkant en het landgebouw achter het boerenhuis zijn weergegeven. Ten zuidoosten van het boerenhuis ligt een (moes-?)tuin, aan oost- en westkant omringd door grachtjes. Zelfde configuratie op historische kaarten uit de tweede helft van de 19de eeuw. Ten laatste in 1882 wordt het woonhuis vergroot en is er een bakhuisje achter het woonhuis opgetrokken (door het kadaster geregistreerd in 1885). In 1885 is de hoeve eigendom van de familie Peers de Nieuwlant en vanaf 1892 komt de hoeve in het bezit van Arthur Pecsteen-Peers.

20ste eeuw. Vanaf het begin van de jaren 1920 komt de hoeve in handen van de familie de Malingrau d'Hembise. In 1944 wordt in opdracht van Emmanuel de Wargny-de Malingrau d'Hembise de tabaksdrogerij achter het woonhuis gebouwd. Mogelijk gaat het hier in oorsprong om een cichorei-ast. Circa 1960 wordt de hoeve verkocht. De dwarsschuur aan straatzijde wordt momenteel verbouwd met onder meer nieuw houtwerk (grote poort), een vernieuwde achtergevel en een nieuwe dakbedekking aan de achterzijde.

Beschrijving

Boerenhuis van het langgeveltype; verankerde en wit beschilderde baksteenbouw op gepekte plint, afgedekt door een (recent vernieuwd) pannen zadeldak. Oorspronkelijk boerenhuis van zeven traveeën en anderhalve bouwlaag. Volgens een foto van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) van 1958 heeft het woongedeelte eertijds beluikte vensters en bevindt de deuringang zich in de tweede travee. Heden nog steeds afwisselend gesloten en open halve vensters op de bovenverdieping. Oostgevel met rondboogvenster onder fijne rollaag. Stalgedeelte met oorspronkelijk enkele deuropeningen die, op twee na, bewaard zijn. De drie meest westelijke traveeën zijn op de foto van het KIK vermoedelijk opgebouwd uit een houten beplanking (met poort ?); heden herbouwd in baksteen en voorzien van drie vensteropeningen. Vernieuwd groengeschilderd houtwerk. Originele indeling vermoedelijk gedeeltelijk gewijzigd confer onder meer verdwenen schoorstenen en bijgemaakte vensteropening in de oostgevel. Oorspronkelijk komt de plint tot aan de lekdrempels van de vensters. Achtergevel verraadt de mogelijke aanwezigheid van een voutekamer.

Dwarsschuur opklimmend tot de tweede helft van de 18de eeuw. Verankerde baksteenbouw vooraan onder originele pannen bedaking en achteraan onder een vernieuwd pannen dak. Doorrit onder plaatselijk verhoogde bedaking. Oostelijke puntgevel met verschillende (nu gedichte) lichtsleuven en een uilengat; centraal gebarsten natuurstenen wapenschild naar verluidt verwijzend naar de familie de Wree, een van oorsprong Duits geslacht dat zich in het begin van de 16de eeuw in Brugge komt vestigen. Het verband tussen de familie en de hofstede is nog niet duidelijk. Recent, volledige vernieuwing van de achtergevel en het houtwerk in de voor- en achtergevel. Aan erfzijde werd de constructie tijdens de renovatie volledig opengemaakt en vertoont een volledig vernieuwde houten structuur. Latere aanbouw tegen de achtergevel.

Ten zuiden van het woonhuis, aan de kant van de Waardammebeek, ligt de ast van 1944. Baksteenbouw van twee bouwlagen onder een pannen dak, bovenaan afgedekt met een klein zadeldak. Ten oosten daarvan éénlaags bakstenen landgebouw van vier traveeën onder een zadeldak met pannen; zijgevel met laadluik.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waardamme, 1885/53, 1944/5.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale legger, Waardamme, artikels 211, 290, 310 en 457.
  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen, nr. 168: Kaart van bossen van de kartuizers van Brugge, gelegen te Waardamme, circa 1770.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1360: Ruddervoorde en Waardamme, kerken, 1732.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1867: Figuratieve kaart van twee landerijen waarvan één zogenaamd Ooievaarsnest, eigendom van Fr. Wynckelman, getekend door Gerbaulet en Maurel G.J., 9,7 x 12, 1 cm, 19de-eeuwse uittreksel van een kaart van 1813.
  • S.N., Hoeve Joseph Gheselle, in Brochure OMD Oostkamp, 12 september 1999.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Joseph Gheselle [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88390 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.