erfgoedobject

Huis de Neve de Roden-d'Hanins

bouwkundig element
ID
88498
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88498

Juridische gevolgen

Beschrijving

Herenhuis, het vroegere huis de Neve-d’Hanins, of voormalig huis van burgemeester Dr. Ide, beschermd monument bij Ministerieel Besluit van 29.01.1952. Vanaf begin 17de eeuw zijn eigenaars van een hier gelegen woning bekend. Tijdens het ancien régime kwam het huis door huwelijksbanden en nalatenschap opeenvolgend in bezit van volgende vooraanstaande families uit het Land van Waas: van Royen, d’Hanins, de Neve de Roden en Piers de Raveschoot. Na deze adellijke eigenaars kwam het herenhuis in de 19de eeuw in bezit van burgerlijke families. In de eerste helft van de 20ste eeuw was dokter en burgemeester Modeste Ide hier gevestigd (tot 1937).

Het hoofdvolume van het herenhuis telt twee bouwlagen en is samengesteld uit een parallelle voor- en achterbouw onder afzonderlijke, verschillende bedaking. Dit bouwvolume kwam duidelijk gefaseerd tot stand in de 17de en 18de eeuw, ter vervanging van een oudere woning. Blijkbaar vonden herhaaldelijke transformaties van diverse aard plaats, zowel aan exterieur en interieur, evenals meerdere nodige renovaties en aanpassingen sinds het midden van de 20ste eeuw. Tot op heden zijn op basis van al gevoerd archivalisch onderzoek weinig precieze details in verband met de bouwchronologie voorhanden. Volgens gegevens geput uit archieven van de familie de Neve liet het echtpaar de Neve-d’Hanins het bestaande ondiepe oude huis in 1706-1707 aanpassen en uitbreiden door toevoeging van een voorbouw met bovenverdieping. Uit stilistische kenmerken en volgens verslagen van vaststellingen naar aanleiding van herstelwerken in 1954 en 1966 blijkt dat, in het derde kwart van de 18de eeuw, de straatgevel van de voorste bouw toen een afwerking verkreeg in rococostijl. Deze voorgevel werd in de 19de eeuw met ongeveer een meter verhoogd, een vroegere bekroning boven de deurtravee (wellicht een dakvenster) werd verwijderd; daarbij werd de knik in het voorste dakschild weggewerkt en een nieuwe kroonlijst geplaatst.

De voorbouw van het herenhuis telt acht traveeën onder een mank leien dak teruggaand op een vroeger geknikt zadeldak (achterste dakschild heden  nog geknikt). Deze vroeg 18de-eeuwse dakvorm is herkenbaar in de linker zijpuntgevel met vlechtingen en twee schouderstukken op zandstenen aanzet ter hoogte van de knik. In dezelfde zijgevel tekent zich echter nog metselwerk af dat rest van een oudere constructie van één bouwlaag met een zeer steile puntgevel met vlechtingen, op twee niveaus versierd met metselaarstekens in geglazuurde baksteen. Volgens een nota van Dr. E. Dhanens (1966) zou dit een overblijfsel zijn van een gebouw dat mogelijk opklom tot de 16de eeuw.

De brede voorgevel is een gewitte en vlak bepleisterde lijstgevel op grijs geschilderde plint. Beide bouwlagen met segmentbogige vensters zijn horizontaal afgelijnd, namelijk door een fijn puilijstje en architraaflijstje. Benedenvensters gevat in geprofileerde omlijstingen van grijze hardsteen met ogen (luiken weggenomen); de schuiframen met kleine roedeverdeling vertonen nog vaag waarneembare elementen van de aanvankelijke lichtroze beglazing. Bovenvensters in grijs geschilderde stucomlijstingen met luikduimen, houten raamkozijnen met kleine roedeverdeling en resten van de vroegere lichtgroene beglazing. Het benadrukte, deurrisaliet vertoont een brede rondboogvormige voordeur gevat in een rechthoekige omlijsting in rococostijl met fraai bewerkte tussendorpel en smeedijzeren waaier in het bovenlicht. Afdekkende kroonlijst van de deuromlijsting uitspringend tot balkonplaat van het bovenstaande omlijste spiegelboogvormige deurvenster met smeedijzeren balkonleuning. Bovenaan is het deurrisaliet nog gemarkeerd door het polychrome wapenschild van de families de Neve de Roden en d’Hanins; erboven een gebogen dakkapel (toegevoegd omstreeks 1966). Aflijnende getande kroonlijst. De eerste travee van het voorgebouw bewaart in het zichtbare verankerde bakstenen metselwerk aan de achterzijde een gedicht bovenvenster in zandstenen omlijsting en met kruiskozijn. Eerder werd al vastgesteld dat ook de bovenvensters in de voorgevel op kruiskozijnen met zandstenen hoekstenen teruggaan.

De achterbouw omvat een volume van twee bouwlagen van slechts vijf traveeën breed onder leien schilddak. De tuingevel uitgewerkt als bak- en zandstenen lijstgevel met een frontonbekroning beantwoordt stilistisch aan de periode 1706-1707 waarin de woning werd verruimd doch onregelmatigheden in de verhoudingen en verschillen in metselwerk van de vleugel wijzen mogelijk op een aangepast 17de-eeuws gebouw. Lijstgevel met speklagen en twee registers van steekboogvensters met kruiskozijnen gevat in omlijstingen met oren, gebogen druiplijst en sluitsteen met rolwerk, voorheen voorzien van halve luiken. Hogere benedenvensters. Drie middentraveeën gegroepeerd tot een risaliet en bekroond door een driehoekig fronton voorzien van een omlijste ovale oculus. Nieuwe deuromlijsting, naar verluidt voorheen een venster. Omlopende geprofileerde daklijst van bak- en zandsteen. Het zichtbare bovendeel van de linkerzijgevel is met speklagen. De rechterzijgevel zonder speklagen vertoont twee gedichte kruiskozijnen en de gedichte zijtoegang van de vroegere dokterspraktijk.

Aan de tuinzijde is de woning zijdelings geflankeerd door kleine aanbouwen (keuken en garage) beide met een tuingevel in neostijl (bak- en natuursteen) uit het derde kwart van de 20ste eeuw. Ook het lage bijgebouw tegen de rechter perceelgrens dateert uit die tijd.

Interieur in de 20ste eeuw herhaaldelijk gewijzigd. In 1949 werd vastgesteld dat vrij ingrijpende veranderingen hadden plaats gevonden. Naast vervanging van pleisterwerk aan wanden en zolderingen was ook het trappenhuis aangepast en de zoldertrap vervangen. Naar aanleiding van herstellingswerken aan het herenhuis in de jaren 1966-67 dienden interieurelementen te worden vernieuwd waarbij 18de-eeuwse parketvloeren verdwenen. Bij de renovatiewerken omstreeks 1995-96 werden nog vloeren vervangen.

Vooral de benedenverdieping bewaart nog vele elementen in Lodewijk XIV en Lodewijk XV-stijl die illustreren dat herhaaldelijk de decoratie volgens wisselende stijlen werd aangepast. Meerdere bepleisterde schouwen op de boezem met rijke, verfijnde ornamentiek in stucwerk. In de rechter achterkamer: schouw in Lodewijk XIV-stijl waarop (na 1727?) aangebrachte wapens van families de Neve – d’Oosterlinck. Linker salon beneden voorheen versierd met zes geschilderde panelen met mythologische taferelen, volgens een archiefdocument van 1949 waren de schilderingen gesigneerd en gedateerd: “Geerst f.t 1773”; alleen vier geschilderde smalle panelen op penanten naast de vensters, waarvan twee met verzilverde spiegels bleven bewaard. In de achterste vleugel op beide bouwlagen voornamelijk plafonds met stuclijstwerk in Lodewijk XIII-stijl waarvan één versierd met raap, wapen van het Land van Waas; één slaapkamer met Vlaamse haard. Gewelfde middentravee in achterbouw, op bovenverdieping met kruisgewelven versierd met gevleugeld engelenhoofdje. Merendeels behouden 18de-eeuwse binnendeuren; eiken trap in Lodewijk XV-stijl.

  • Vlaams Ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Ruimtelijke Ordening Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, Archief.
  • VAN DRIESSCHE T., De geschiedenis achter de façade Het huis de Neve-d’Hanins in de Kerkstraat, in Heemkring ‘Het Sireentje’ Waasmunster, XXI, 1-2, 1997, p. 1-16.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis de Neve de Roden-d'Hanins [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88498 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.