erfgoedobject

Hoeve d' Oude Stokerij

bouwkundig element
ID
88719
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88719

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve d' Oude Stokerij
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Hoeve "d' Oude Stokerij", teruggaand op het neerhof van een minimaal 16de-eeuwse kasteelsite "Zuytveld", waarvan het opperhof op nummer 72 te situeren is.

Historiek

Op de kaart van Pieter Pourbus (1571) is de site weergegeven als een kasteel met twee losse bestanddelen, op een omwald erf. De literatuur wijst tevens op een ondertussen verdwenen jaartal "1675" op de balken van het woonhuis van nummer 70. Een archiefdocument uit 1692 (Rijksarchief Brugge, Ommeloper Mestdagh nr. 876) vermeldt de hoeve.

Op een lijst met vervallen hofsteden uit 1748 blijkt dat het woonhuis nog bestaat, maar dat alle bijgebouwen afgebroken zijn. Circa 1760 nam men de hoeve opnieuw in gebruik. De walgracht werd deels gedempt, ten oosten, palend aan het woonhuis, werd de huidige runderstal gebouwd, ten zuiden werd een nieuwe schuur en ten westen een nieuwe varkensstal gebouwd. Op de kaart van Ferraris (1771-1778) blijkt de kasteelsite nog steeds te bestaan: "Ch. Scheyvelde" wordt getekend als een vierkant omwald opperhof met rechthoekig bouwvolume en siertuin, ten noorden een neerhof met drie losse volumes waaronder het L-vormige huis met stal; ten noorden een boomgaard en een dreef die leidt naar de huidige Oude Stokerijstraat.
In de 19de eeuw is de kasteelsite tot een landbouwbedrijf geëvolueerd. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt het geheel "D' Oude Stokerije" genoemd, met een samenstelling die niet afwijkt van deze op de Ferrariskaart. De nieuwe naam is afgeleid van de graanbrandewijnstokerij die hier sinds 1775 in gebruik was. Op de kaart van 1844 is tevens duidelijk te zien dat het neerhof aan drie zijden is omgracht, met een poel in de noordoosthoek. In 1844 is de Aartrijksesteenweg al getrokken, waardoor de hoeves elk een nieuwe erftoegang aan westkant krijgen. Het kadaster leert dat op dat moment de erfgenamen van Theodor De Jonghe (Gent) eigenaar zijn van het geheel, vanaf 1845 is de familie Vandergracht (Gent) eigenaar. In 1863 wordt op het opperhof, ten zuiden van het woonhuis, een haakse dwarsschuur gebouwd. In 1881 geeft het kadaster een aantal wijzigingen door die circa 1875 plaats vonden, onder de nieuwe eigenaars della Faille d'Huysse: het woonhuis op het opperhof wordt aangepast, op het neerhof wordt het westelijke volume afgebroken en meer westelijk opnieuw opgebouwd. In 1901 wordt op het opperhof een klein volume, wellicht bakhuis of stalletje, opgetrokken. Midden 20ste eeuw wordt de schuur van het opperhof verlengd, over de walgracht heen. Het westelijke bedrijfsgebouw op het neerhof wordt door moderne loodsen vervangen; de L-vormige stal die bij het woonhuis aansluit wordt deels vervangen door nieuwbouw.

Anno 2005-2006 worden de gebouwen op het opperhof (nummer 72) niet gebruikt; de hoeve op het neerhof (nummer 70) is nog steeds bedrijvig.

Beschrijving

Hoeve met losse bakstenen bestanddelen op een erf dat via mooie overhoekse hekpijlers vanaf de Aarstrijksesteenweg toegankelijk is. Hoeve bestaande uit twee parallelle, haaks op de steenweg geplaatste historische gebouwen, namelijk het in kern wellicht 16de-eeuwse boerenhuis ten noorden, en het minimaal 18de-eeuwse schuurvolume ten zuiden. Ten westen was tot midden 20ste eeuw een stalvolume aanwezig. Boerenhuis onder pannen zadeldaken, vier traveeën + twee opkamertraveeën onder hogere nok; steunbeer tussen beide delen. Witgekalkte gevels met gecementeerde (erfgevel) of gepekte plint; rechthoekige muuropeningen, beluikte vensters. Aan de achtergevel heeft het laaghuis drie vensters, opkamer is gesloten. Het laaghuis bewaart schuiframen met kleine roedeverdeling.

Ten oosten bij het boerenhuis aansluitend, stalvolume onder pannen zadeldak dat tot midden 20ste eeuw L-vormig was. Nu blijft enkel het gedeelte in het verlengde van het woonhuis over, met twee kleine stalvensters en een tot poort vergrote staldeur. De klimmende dakvensters met laaddeuren in erf- en achtergevel zijn verdwenen. Ten zuiden, de enkelvoudige dwarsschuur onder pannen schilddak (nok haaks op steenweg, Vlaamse pannen). De erfgevel heeft een poort onder verhoogde dakoverstek en vijf brede luchtgleuven. Witgekalkte baksteenbouw met gepekte plint.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Jabbeke, 1857/11, 1863/45, 1881/96, 1901/20, 1946/21, 1955/38.
  • Informatie i.v.m. archiefdocumenten van Marcel Desmedt, februari 2008.
  • VAN EENOO A., Jabbeke. Histories en legenden, deel I, Jabbeke, s.d., p. 93, 218-219.
  • VAN EENOO A., Jabbeke. Historie en legenden, Deel III, Jabbeke, p. 302-312.

Bron: HOOFT E. met medewerking van BOONE B., CALLAERT G., DE BODT V. & SANTY P. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Jabbeke, Deelgemeenten Snellegem, Stalhille, Varsenare en Zerkegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL35, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve d' Oude Stokerij [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88719 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.