Hoeve "Nieuwenhove", hoeve met losse bestanddelen gelegen in de bocht van de Legeweg, teruggaand op een middeleeuwse heerlijkheid.

Historiek

Midden 15de eeuw werd het leengoed "Nyewenhove" opgericht, genoemd naar Claeys van Nyenhove die het goed tot 1481 in handen had. Bij zijn dood in 1481 werd het goed volledig tot versterking omgebouwd met "walgrachten ende synghele", wat zo is gebleven tot in 1691, zie weergave op kaart van Pourbus (1561-1571) als een omwald goed met vier losstaande gebouwen. Op de kaart van Ferraris (1771-1778) worden slechts twee volumes getekend, op een driehoekig beboomd en omhaagd erf, met een dreef verbonden met het goed "Limput" (zie nummer 12). Nieuwenhove was tevens met een lange, rechte dreef verbonden met de Oudenburgweg, die historisch gezien de belangrijkste weg door Varsenare was. In 1820 wordt het woonhuisgedeelte verbouwd en verhoogd, zie jaartalsteen "1820" en andere baksteen Op het Primitief Kadasterplan (1834) en de Atlas der Buurtwegen (1844) is dezelfde L-vormige opstelling van boerenhuis met geïncorporeerde stal en schuur te zien als op de kaart van Ferraris, zij het aangevuld met bakhuis ten zuiden en stalletje ten noorden. In 1870 wordt het oostelijke deel van de schuur heropgebouwd, zie jaartal in oostelijke zijpuntgevel en andere baksteen en bouwstijl. In 1880 registreert het kadaster de afbraak van de noordelijke stal en de uitbreiding van het bakhuis.

Beschrijving

Hoeve met twee losse bestanddelen, in L-vorm omheen een onverhard erf geplaatst. Bomen zomen de toegang vanaf de Legeweg en het erf deels af. Ten noorden van het erf is een deel van de vroegere walgracht bewaard. Op het binnenerf, een mestvaalt.

Ten westen, het boerenhuis dat aansluit bij het langgestrekte type door de geïncorporeerde stal. Boerenhuis van twee opkamertraveeën + vier traveeën van anderhalve bouwlaag. Het hooghuis is een helrode baksteenbouw onder zadeldak (Vlaamse pannen) met aandaken en muurvlechtingen, witgekalkt op gepekte plint. In erf- en zijpuntgevel een rechthoekige vensteropening, het laatste dichtgemetseld.

Ten noorden aansluitend, de vier lagere traveeën die in 1820 met een halve verdieping zijn verhoogd en volledig zijn heropgebouwd in geelbruine baksteen. De erfgevel bevat licht getoogde muuropeningen, deur met bovenlicht waarboven een venster voor de verdieping, beluikte benedenvensters met 19de-eeuws schrijnwerk.

Ten noorden aansluitende stal van vijf traveeën, wellicht met 18de-eeuwse kern. Rode baksteenbouw onder pannen zadeldak (Vlaamse pannen); lage deuropeningen met gedeelde staldeuren; recente stalvensters; rond uilengat in noordelijke zijpuntgevel. Aanbouwen aan erf- en achterzijde.
Ten noorden van het erf, het lange schuurvolume, dat vanaf de Legeweg in het oog springt door de mooi uitgewerkte zijpuntgevel van het in 1870 heropgebouwde gedeelte, zie rood siermetselwerk op gele bakstenen muren rond poorten, laaddeur en rond uilengat, in geveltop cartouche met jaartal "1870". Het 19de-eeuwse gele bakstenen gedeelte omvat een enkelvoudige dwarsschuur van vijf traveeën met ten oosten een dubbel wagenhuis; rechthoekige schuurpoort en luchtgleuven voor de schuur; korfboogpoorten voor wagenhuis. Het rode bakstenen gedeelte ten westen bevat koeienstallen.