"Westwerve", mooie historische hoeve van het langgeveltype, dat als toponiem al teruggaat tot de 13de eeuw. Volgens auteur Franchoo is het terug te leiden tot 1272, toen "Westwerve" werd opgericht als versterking aan de rand van het zeegebied en bewoond werd door jonkheer Lemsins van Westwerve. Op de kaart die Pourbus schilderde van het Brugse Vrije (1571) wordt de hoeve niet aangeduid. Op de kaart van Ferraris (1571-1577) wordt de hoeve afgebeeld als een haaks op de weg gelegen langgestrekt volume in een ruime boomgaard. Een voetweg leidt vanaf de hoeve naar de "Poytacxhoeve" op de grens met Snellegem. Deze situatie is ook af te lezen op het Primitief kadasterplan van Varsenare van 1834, met ten zuiden van het hoofdvolume een bakoven. In 1878 wordt ten noorden van het boerenhuis een aanbouw gerealiseerd. In 1888-1889 wordt een deel van het stalgedeelte afgebroken en wordt het kleine zuidelijk gelegen bakhuis vervangen door een zomerkeuken met bakhuis haaks ten noorden van het huis. In 1956 wordt de zomerkeuken verlengd. In 1966 wordt een nieuwe stal ten westen van het oude volume aangebouwd.
Beschrijving
Beeldbepalende hoeve die met haar langgestrekt volume haaks in een bocht van de Westernieuwweg is ingeplant. Bakstenen hoevegebouwen onder pannen zadeldaken. Het volledige volume is witgekalkt met gepekte plint.
De hoeve is in kern 18de-eeuws, met een boerenhuis van vier traveeën van anderhalve bouwlaag (met halve bouwlaag verhoogd in 19de eeuw) + twee opkamertraveeën onder doorlopend pannen zadeldak + lage aanbouw onder lessenaarsdak. Eind-19de-eeuwse haakse zomerkeuken ten noorden, die in de 20ste eeuw werd verbonden met het hoofdvolume. Licht getoogde muuropeningen, beluikte vensters met grote roedeverdeling; schrijnwerk rood geschilderd.
Ten westen aansluitend, een wellicht in kern eveneens 18de-eeuwse stal van drie traveeën, verlengd midden 20ste eeuw met een nieuw stalgedeelte.
ANTHONE P., e.a., Hoeven in woord en beeld, in Jabbeke extra info, juni 2003, p. 16.
FRANCHOO A., Gehucht en landgoed Westwerve te Varsenare, Eertijds versterking thans een bloeiende hoeve, in Brugs Ommeland, jg. 9, nr. 3, p. 108-112.
FRANCHOO A., Varsenare en zijn rijk verleden, deel II, Brugge, 1972, p. 20.
Ken je streek: een dorp in de west. Varsenare, een galerij van dreven en bossen, in Curiosa, jg. 30, nr. 299, 1992, p. 15-21.
FRANCHOO A., Varsenare van weleer in woord en beeld, Brugge, 1985, p. 141.
VERVENNE A., Oude hoeven en hun bewoners. Varsenare, s.d., s.l., p. 118-121.
Bron: HOOFT E. met medewerking van BOONE B., CALLAERT G., DE BODT V. & SANTY P. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Jabbeke, Deelgemeenten Snellegem, Stalhille, Varsenare en Zerkegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL35, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Hooft, Elise Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
