erfgoedobject

Klokhofstede

bouwkundig element
ID
88908
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88908

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Klokhofstede
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

"Klokhofstede", historische hoeve met losse, in U-vorm opgestelde bakstenen gebouwen in het noorden van Varsenare.

Historiek

De oudste vermelding van de hoeve is te vinden in een pachtcontract van 1549; de Klokhofstede werd toen "hofstede Gloribus" genoemd, naar een Brugse familie die het goed in eigendom had. De hoeve is niet aangeduid op de kaart van het Brugse Vrije die Pieter Pourbus in 1571 schilderde. De naam "Gloribus" is ook in het Prijsboek van Varsenare van 1674 vermeld, waarin volgens de literatuur volledige heropbouw van de hoeve wordt vermeld, op gronden van de "Capelrie van Beyghem" in de Sint-Janskerk van Brugge. Het jaartal "1674" is ook terug te vinden op een balk in het boerenhuis, wat deze informatie bevestigt. De naam "Klokhofstede" zou verwijzen naar het ingraven van de kerkklokken op het erf in 1706, tijdens de Spaanse successieoorlog. Een kaart in het Rijksarchief van 1707 laat de hoeve zien als bestaande uit één gebouw haaks op de straat, overeenkomend met het huidige boerenhuis. Op de Kabinetskaart van Graaf de Ferraris van 1771-1778 wordt de hoeve nog "t' hof Gloribus" genoemd, met een gelijkaardige opstelling als de huidige. Een opstelling die overeenkomt met de gegevens in een kaartboek van 1808-1810, daar aangevuld met een bakhuis ten noorden. De Primitieve kadasterkaart (1834) is bijna identiek, met een poel ten oosten van het erf. Circa 1875 voert de nieuwe eigenaar Alfred de Man-van Caloen verbouwingen uit: het bakhuis wordt vervangen door een groter exemplaar, het boerenhuis wordt naar het westen uitgebreid, waar het aansluit bij het stalvolume, waardoor een L-vorm ontstaat. In 1954 wordt het bestaande bakhuis vervangen, met ten oosten hiervan een stal.

Beschrijving

Hoeve met losse bestanddelen, waarvan de oudste in U-vorm op het deels verharde erf zijn geplaatst: 17de-eeuws boerenhuis ten noorden van het erf, haaks op de straat, ten zuiden daarvan, langs de straat, het stalvolume, en ten slotte ten zuiden het erf aflijnend en evenwijdige met het huis, de beplankte schuur.

Het oudste gedeelte van het boerenhuis is het oostelijke gedeelte, opgetrokken in gele baksteen op een rood bakstenen basis en afgedekt met een vernieuwd zadeldak. Het bestaat uit twee opkamertraveeën onder een dak met hogere nok + vier traveeën. De muuropeningen zijn licht getoogd, de deur is met zwarte baksteen omlijst. In dit gedeelte is het jaartal "1674" in een balk aanwezig.

Het daarbij ten westen aansluitende gedeelte van vier traveeën in donkerrode baksteen dateert van 1875. Licht getoogde muuropeningen. Het schrijnwerk werd overal vernieuwd. Brede zijpuntgevel met grote, licht getoogde laaddeur en later ingebrachte stalvensters.
Laag bakstenen stalvolume van een negental traveeën langs de straat, gevat onder een pannen zadeldak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen). Dit volume wordt op de Ferrariskaart van 1771-1778 reeds aangeduid, maar werd verschillende keren verbouwd, zie bouwnaden en verschillende baksteensoorten. De originele licht getoogde stalvensters met strek werden dichtgemetseld en vervangen door 20ste-eeuwse vensters met betonnen latei. Zuidelijke zijpuntgevel met laaddeur en later ingebrachte poort. In de tweede helft van de 20ste eeuw werden op het binnenerf aanbouwen gerealiseerd.

Evenwijdig met het boerenhuis, ten zuiden van het binnenerf, de 18de-eeuwse schuur, ten westen met dubbel wagenhuis verlengd in 1876. De schuur is grotendeels beplankt en met golfplaten afgeschermd, en gevat onder een pannen zadeldak (Vlaamse pannen). De westelijke zijpuntgevel uit 1876 is opgetrokken uit verschillende soorten baksteen. Volgens de huidige eigenaars werd de schuur omstreeks de Eerste Wereldoorlog grotendeels heropgebouwd. Ten noorden van het woonhuis, een wagenhuis met schuur in donkerrode baksteen, opgetrokken in 1954.

  • Rijksarchief Brugge, Kaarten Mestdagh, nr. 1782: Figuratieve kaart van een hofstede "Boonem" genoemd en gronden in de watering van Blankenberge, 01/01/1707.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Varsenare, 1875/4, 1876/2, 1878/1, 1954/1, 1970/1, 1971/2, 1973/1, 1986/201, 1992/3.
  • Ongepubliceerde historische informatie, Marcel Desmedt.
  • ANTHONE P., e.a., Hoeven in woord en beeld, in Jabbeke extra info, juni 2003, p. 13.
  • FRANCHOO A., In de schaduw van een dorpstoren, s.l., 1980, p. 52.
  • FRANCHOO A., Varsenare en zijn rijk verleden, Deel II, Brugge, 1972, p. 135-138.
  • VERVENNE A., Oude hoeven en hun bewoners. Varsenare, s.d., s.l., p. 143-146.

Bron: HOOFT E. met medewerking van BOONE B., CALLAERT G., DE BODT V. & SANTY P. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Jabbeke, Deelgemeenten Snellegem, Stalhille, Varsenare en Zerkegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL35, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Klokhofstede [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88908 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.