Het gedenkteken voor de militaire doden en de 'zegevierenden' van de Eerste Wereldoorlog van Beernem staat langs de Bloemendalestraat, nabij het kruispunt met de C. Marichalstraat, op het plein vóór het gemeentehuis.

Historiek

Van de 180 mannen uit Beernem – zowel dienstplichtigen als vrijwilligers – die deelgenomen hebben aan de Eerste Wereldoorlog, zouden er 17 ten gevolge van de oorlog sterven. Samen met de militairen van Beernem die 'zegevierend het dorp zijn binnengekomen' (waaronder ook 'ziekendiensters' en rijkswacht) worden zij via een Heilig Hart beeld herdacht. De merkwaardige vorm van dit gedenkteken is het gevolg van de aanvankelijk bijzonder ambitieuze plannen voor dit gedenkteken.

Burgemeester Ridder E. de Vrière liet na de bevrijding onder de bevolking van Beernem een manifest verspreiden met de titel "Bijaldien Beernem gespaard blijft…" en met de beeltenis van het H. Hart. Dit document was gedateerd op 11 november 1918. Hierin stelde het 'Voorloopig inrichtingsberek.' dat Beernem gespaard gebleven was van verwoesting tijdens de net afgelopen 'Grooten Oorlog'. De vijand had in Beernem geen spoor van puin en dood achtergelaten, terwijl de kerktorens in omliggende gemeenten het wel zwaar te verduren kregen. Dit was enkel te verklaren "door eene belofte aan het H. Hart van Jesus: Heilig Hart van Jesus, spaar onze gemeente en wij richten op onzen grond een standbeeld op ter uwer eer, een standbeeld het hoogste dat in de wereld bestaat". Volgens dit plan zou op een plaats van 1 ha groot een marmeren zuil van 75m hoog opgericht worden met daarop een beeld van het Heilig Hart, 11 meter hoog. Aan de voeten van het beeld zou een gaanderij zijn die toegang verschafte tot de trap die binnen de 6 meter brede zuil tot boven reikte. Het voetstuk zou bestaan uit 2 halfondergrondse gebouwen, rechts een kapel aan het Heilig Hart toegewijd, links een grafkelder voor de gesneuvelden uit Beernem. Een trap zou leiden naar de wandeling-gaanderij van 324 m² waar de namen van de Beernemse soldaten in de kolom gebeiteld zouden zijn. Het gedenkteken zou bereikt worden via een brede laan en omringd worden door 'prachthoven'. Een schilderij van het ontwerp, vervaardigd door de dochter van burgemeester de Vrière, moest de schoonheid en grootsheid van het ontwerp tonen.

De opeenvolgende ontwerpen van het gedenkteken raakten echter steeds bescheidener. Als locatie werd uiteindelijk gekozen voor het plein vóór het gemeentehuis. Ook de hoogte van het gedenkteken werd alsmaar meer bijgesteld, tot de uiteindelijke huidige 5,20 meter. Marmer werd in de ontwerpvoorstellen vervangen door brons en zou uiteindelijk hardsteen worden. En het kostte geen anderhalf miljoen frank, zoals eerst was aangekondigd, maar 2.100 frank.

De opvallende vorm van dit gedenkteken, hoog en slank, is dus het resultaat van het steeds verder afslanken van een oorspronkelijk bijzonder groots, als 'zot' omschreven ontwerp. Het gedenkteken werd gerealiseerd door architect Joseph Viérin. Het werd onthuld op zondag 24 september 1921, tijdens een plechtigheid waarin én de gesneuvelden van de gemeente werden herdacht én de 30-jarige ambtstermijn van de burgemeester werd gevierd. Jarenlang stonden nog drie buitgemaakte kanonnen bij het gedenkteken.

Architect Joseph Viérin (Kortrijk, 1872 – Brugge, 1949) stimuleerde sterk de restauratie-activiteiten en realiseerde als architect nieuwbouw in een neo-Brugse stijl en restauratie van historische gebouwen. Na de Eerste Wereldoorlog realiseerde hij vele werken in Diksmuide en werd de wederopbouw van Nieuwpoort onder zijn impuls en leiding voltrokken in de neo-Brugse stijl. Hij was tevens betrokken bij de restauratie of wederopbouw van talrijke kerken. Behalve het oorlogsgedenkteken van Beernem realiseerde Viérin ook nog dit van Loppem.

Beschrijving

Op een achthoekig podium met drie treden aan elke kant, staat een lage eveneens achthoekige sokkel met doorlopende bladfries. Hierop staat een hoge slanke rondzuil met basement en pseudo-Korinthisch kapiteel; op de top een groot kruis met siermotieven, in het midden aan de voorkant versierd met het Lam Gods in een medaillon en aan de achterkant het H. Hart met doornenkroon. Tegen de voorzijde van de zuil staat, op drie fijne rondzuiltjes met bladkapiteel, het beeld van het H. Hart onder een baldakijntje.

Op de sokkel zijn er acht bronzen tekstplaten aangebracht: op de voorkant in het midden: 'EEUWIGE GEDACHTENIS AAN DE HELDEN, ZONEN VAN BEERNEM, WELK/ HUN BLOED OPGEOFFERD HEBBEN VOOR DE BEVRIJDING VAN HUN VADERLAND', gevolgd door namen, sterfdatum en sterfplaats en onderaan: 'H. HART VAN JESUS WEES HUNNE ZALIGHEID'; 'ZEGEVIERENDEN', gevolgd door namen; 'DE 162 SOLDATEN VAN BEERNEM WELKE DEN/ OORLOG VAN 1914-1918 MEDEGEDAAN HEBBEN/ EN ZEGEVIEREND HUN DORP ZIJN BINNENGEKOMEN', gevolgd door namen; 'ZEGEVIERENDEN', gevolgd door namen met onder meer 'ZIEKENDIENSTERS' en 'RIJKSWACHT'; 'GEDENKTEEKEN OPGERICHT BIJ BESLISSING VAN DEN GEMEENTERAAD/ IN ALGEMEENE VERGADERING VAN 31 MAART 1919 TER HERKENTENIS -/ HULDE EN EEUWIGE GEDACHTENIS AAN DE GESNEUVELDE HELDEN VAN BEERNEM/ WELKE HUN BLOED TEN BESTEN GAVEN EN AAN DE OVERLEVENDEN WELKE/ ZEGEVIEREND STREDEN VOOR DE VERLOSSING VAN ONS VADERLAND./ DE BURGEMEESTER RIDDER E. DEVRIERE/ SCHEPENEN LOOTENS ADIEL/ VAN HAECKE KAMIEL/ DE BAETS KAMIEL/ DE PREST HENDRIK/ RAADSLEDEN D'HOORE ACHIEL/ DOBBELAERE AUGUST/ MEULEMAN HECTOR/ DE GEHEIMSCHRIJVER/ J. VAN HAECKE/ DE BOUWMEESTER/ JOS. VIERIN.'; 3 platen met 'ZEGEVIERENDEN', gevolgd door namen.

Hoogte 520 x breedte 310 x diepte 310cm