is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Antonius
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Parochiekerk Sint-Antonius
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Parochiekerk Sint-Antonius: kerkhofmuur
Deze bescherming is geldig sinds
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Antonius en omgeving
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Parochiekerk Sint-Antonius en omgeving
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Antonius
Deze vaststelling was geldig van tot
Kruiskerk, voorheen met omringend, ommuurd kerkhof; de kerkhofmuur is bewaard ten westen en ten zuiden, recente groenaanplanting. De plattegrond ontvouwt: een driebeukig schip, hoofdbeuk van drie traveeën, links, vijfzijdige doopkapel en rechts, rechthoekige sacristie, zijbeuken van twee traveeën; zuidelijke en noordelijke zijkapel; zuidelijke transeptarm, vierkante kruisingstoren met ronde traptoren ten noorden, in de oksel van de noordelijke zijkapel en toren; koor met twee rechte traveeën en driezijdige koorsluiting.
Het schip van de laatgotische kruiskerk van 1659 werd ingrijpend gewijzigd in 1774 (zijbeuken). In 1900, ingrijpende restauratie onder leiding van architect Jules Goethals (gegevens vermeld op gedenksteen in portaal), westgevel en het schip werden vernieuwd. Zandsteenbouw op afgeschuinde plint, hoofdbeuk, zijkapellen, transept en koor onder zadeldaken (leien), zijbeuken onder lessenaarsdaken; neogotische doopkapel onder piramidale bedaking (leien), neogotische sacristie onder afgewolfd zadeldak (leien). Vernieuwde neogotische westgevel, geflankeerd door steunberen met twee versnijdingen. Segmentboogdeurtje met geprofileerde archivolt op oorspronkelijke consoles. Daarboven, spitsboogvenster in kwartholle omlijsting met afzaat, doorlopende onderdorpel en druiplijst. Spitsboogvensters in top. Vernieuwde zijbeuken met spitsboogvensters. Noord- en zuidgevel van zijkapellen en transept, geflankeerd door overhoekse steunberen met twee versnijdingen. Spitsboogvensters in kwartholle omlijsting van zandsteen, vernieuwde tracering en afzaat; omlopende onderdorpels en druiplijst. Gerestaureerde topgevels met neogotisch lancetvenster. Vierkante kruisingstoren, overgaand in achthoek, onder geknikte spits (leien), afgebrand in 1694, heropgebouwde bovenpartij in kalkhoudende zandsteen. Spitsboogvormige galmgaten opgenomen in register van doorlopende onder- en bovendorpels. Koortravee geritmeerd door steunberen met twee versnijdingen. Gotische spitsboogvensters in kwartholle omlijsting, afzaat, doorlopende onderdorpels en druiplijst, neogotische tracering. Middenbeuk met pseudo-basilicale opstand: zuilen op achtzijdige basis met lijstkapitelen onder spitsboogarcaden. Middenbeuk, zijbeuken, transept, kruising en koor onder kruisribgewelven (bakstenen vakken en zandstenen ribben op geprofileerde consoles van variërende types). Kruisingstoren op zware pijlers, met afgeschuinde hoeken; spitsboogarcaden van zandsteen.
Mobilair: Zuidelijk zijaltaar met schilderij "Aanroeping van de Heilige Antonius", door G. de Craeyer. Stenen doopvont (17de eeuw) met koperen deksel (19de eeuw). Biechtstoel door Pieter du Camp van 1685 (?); koorgestoelte (18de tot 19de eeuw); preekstoel (vierde kwart van de 18de eeuw).
Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n2 (H-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
De herstellingswerken aan de kerk in 1899-1900 werden uitgevoerd door aannemer Leonard Verstraete van Rumbeke.
De kerkhofmuur, opgebouwd uit zandsteen en baksteen (vermoedelijk recuperatiemateriaal), is bewaard ten oosten, westen en zuiden van de kerk. Opgericht eind 17de of begin 18de eeuw vormt de lage kerkhofmuur een eenheid met de laatgotische Sint-Antoniuskerk.