Het begin van de de Limburg Stirumlaan wordt gekarakteriseerd door een vrij heterogene lintbebouwing van circa 1910 tot 1930, verderop afgewisseld met vrijstaande en gekoppelde ééngezinswoningen uit de daarop volgende decennia. De eclectische burgerhuizen bevinden zich ongeveer in het midden van de straat, aan de zuidzijde. De rij wordt afgesloten door een later opgetrokken eclectisch burgerhuis.

Historiek

Circa 1909 werd een brede verbindingslaan tussen het centrum van Wemmel en Laken aangelegd, genaamd naar de in 1907 overleden burgemeester graaf Engelbert de Limburg Stirum (1888-1907) die het plaatselijke kasteel bewoonde. De laan aangelegd in functie van de stoomtramlijn tussen het centrum van Wemmel en de Emile Bockstaellaan te Laken werd ingetekend op het kadaster in 1910 (mutatieschets 26) en op zondag 9 juli 1911 met grote luister ingehuldigd. In 1913 werd de tramlijn geëlektrificeerd en 1916 doorgetrokken tot Brussel.

Reeds in 1911 bouwde de Brusselse aannemer Ernest Wauters – Dustin en kinderen een ensemble van twaalf rijkelijk uitgewerkte eclectische bel-etageburgerhuizen met art nouveau inslag, in de volksmond gekend als de ‘Twaalf apostelen’ (mutatieschets 1912/15). Na de bouw werden een aantal woningen verkocht, een deel bleef in bezit van de familie die ze als huurwoningen op de markt bracht (kadastrale legger). Tot op vandaag zijn nog enkele woningen in het bezit van de familie Wauters.

Beschrijving

Het fraaie ensemble van twaalf art-nouveau-getinte eclectische rijhuizen is opgevat als een reeks van individueel uitgewerkte enkelhuizen met repeterend schema van twee traveeën, een souterrain en twee bouwlagen onder pseudo-mansardedak (kunstleien). De parementen zijn wisselend opgetrokken uit rode, gele, witte of met schijnvoegen gecementeerd baksteen op een hardstenen plint met decoratieve verwerking van simili-natuursteen voor onder meer de muurbanden en boogstenen, blauwe hardsteen voor onder meer de dorpels en balkons en keramische tegelpanelen in de boogvelden. De lijstgevels met typische smalle deur- en brede venstertravee in risaliet hebben een verspringende travee-indeling en worden gemarkeerd door een Frans balkon ter hoogte van de eerste bouwlaag en een sierlijk golvend balkon met ijzeren leuning op de verdieping. Rechthoekige, steekboog- en schouderboogvormige muuropeningen ingevuld met houten schrijnwerk met ijzeren roedeverdeling dat zeer goed bewaard is gebleven (enkel in nummer 137 volledig vervangen, nummers 143 en 153 behielden hun oorspronkelijke deur). De boogvelden onder de kroonlijst zijn ingevuld met kwaliteitsvolle tegelpanelen van "Maison Helman" (Sint-Agatha-Berchem) en presenteren acht verschillende ontwerpen, zowel menselijke figuren als bloemendecoraties, in Henri II- (renaissance) en Louis XVI-stijl (classicisme). De twee uiterste tegelpanelen zijn elk voorzien zijn van een Louis XVI-dame die door hun kijkrichting de twaalf huizen als een duidelijke eenheid afbakenen. De afwisselend kwarthol en kwartbol geprofileerde houten kroonlijsten op consoles en modillons bleven overal behouden. Elke woning is voorzien van een kleine dakkapel onder afgesnuit zadeldakje en een grote dakkapel met drieledig venster onder afgeknot tentdak waarop een merkwaardige opengewerkte pagode-achtige bekroning (enkel verdwenen in nummer 137); de drie gecementeerde panden hebben in plaats daarvan een grote dakkapel met fronton onder zadeldak. Alle dakkapellen waren oorspronkelijk voorzien van een loden piron. De meeste souterrains zijn verbouwd tot garage waardoor de voortuintjes (deels) verhard werden en het hekwerk verdween. Een uitzondering hierop zijn nummer 139 - in zijn totaliteit het meest authentieke pand - en de nummers 147 en 151 waar respectievelijk een deur en een venster in het souterrain werden aangebracht. De achterzijden bestaan uit verspringende volumes, onder meer een driezijdige uitbouw ter hoogte van het souterrain en het gelijkvloers, geopend door getoogde muuropeningen. De meeste huizen werden in een latere fase aan de linkerzijde uitgebreid met een smal éénlaags volume, de achtergevel van nummer 147 werd zeer grondig aangepast.

De originele structuur bestaande uit een halfondergrondse kelderverdieping waarboven het schoon verdiep met bureau of rookkamer aan de voorzijde en eetkamer en salon aan de tuinzijde, bleef overal bewaard. De kelderverdieping is te bereiken via een afgesloten trap vanuit de traphal. De interieurafwerking is verzorgd maar bescheiden met onder meer in de inkomhal een decoratieve keramische tegelvloer en een witte marmeren trap die vanaf de tussenverdieping overgaat in een houten trap met balusterleuning; in de leefruimtes op de bel-etage zijn er houten vloeren, een witte en zwarte marmeren schouw en een vierdelige beglaasde vleugeldeur tussen voor- en achterkamer, in het souterrain is de vloer naar gelang de functie van de ruimtes belegd met éénkleurige keramische tegels in decoratief patroon of baksteen. In de hoek tegen de achtermuur bevond zich een keukenlift voor het eten. (Van slechts één pand kon het interieur bezocht worden. Volgens deze eigenaar hadden alle huizen min of meer een gelijkaardige interieurafwerking, maar is ze in de ene woning al beter bewaard dan in de andere.)

De voortuintjes zijn grotendeels verhard en afgezoomd door een breuk- of bakstenen muurtje. De smalle en vrij diepe achtertuinen zijn ommuurd en zonder noemenswaardige tuinaanleg.

Beeldbepalende en goed bewaarde reeks van 12 rijkelijk uitgewerkte eclectische burgerhuizen met art nouveau inslag, gebouwd in opdracht van Mevr. Wauters en ingetekend op het kadaster in 1912. Individueel uitgewerkte enkelhuizen met repeterend schema van twee ten opzichte van elkaar verspringende traveeën, een souterrain en twee bouwlagen onder pseudo-mansardedak (kunstleien).

De parementen zijn wisselend opgetrokken uit rode, gele, witte of met schijnvoegen gecementeerd baksteen op een hardstenen plint; decoratieve verwerking van simili-natuursteen voor onder meer de muurbanden en boogstenen, blauwe hardsteen voor onder meer de dorpels en balkons en gevarieerde figuratieve tegeltableaus in de boogvelden onder de kroonlijst.

Lijstgevels met smalle deur- en brede venstertravee in risaliet gemarkeerd door een Frans balkon ter hoogte van de eerste bouwlaag en een sierlijk golvend balkon met ijzeren leuning op de verdieping. Rechthoekige, steekboog- en schouderboogvormige muuropeningen; het houten schrijnwerk met ijzeren roedeverdeling is zeer goed bewaard (enkel in nummer 137 volledig vervangen, nummers 143 en 153 behielden hun oorspronkelijke deur). Ook de houten kroonlijsten op consoles en modillons bleven overal behouden.

Elke woning is voorzien van een kleine dakkapel onder afgesnuit zadeldakje en een grote dakkapel onder afgeknot tentdak waarop een merkwaardige opengewerkte pagode-achtige bekroning met piron (enkel verdwenen in nummer 137); de drie gecementeerde panden hebben in plaats daarvan een grote dakkapel met fronton onder zadeldak. De meeste souterrains werden verbouwd tot garage waardoor automatisch de voortuintjes verdwenen. Een uitzondering hierop zijn nummer 139 -in zijn totaliteit het meest authentieke pand-, nummers 147 en 151 waar respectievelijk een deur en een venster in het souterrain werden aangebracht.