Het huidige 18de-eeuwse "Ronkelhof" maakte oorspronkelijk deel uit van een gesloten vierkanthoeve op een middeleeuwse site, en is tevens het enige historische pachthof te Wemmel met authentiek bewaarde gebouwen.

De landelijk gesitueerde, L-vormige hoeve is beeldbepalend ingeplant op een heuvel in het zuiden van de gemeente en bereikbaar via een holle weg. Het boerenhuis ten zuidoosten en de stalvleugel ten zuidwesten, bestaan grotendeels uit gewitte bakstenen volumes op gepikte plint onder pannen zadeldak gevat tussen tuitgevels met aandaken en zijn met elkaar verbonden door een lagere aanbouw; het gekasseide erf bezit centraal een mestvaalt. Er zijn resten van een boomgaard en een poel in het dal.

Historiek

Reeds in 1321 is er sprake van het leengoed "Te Roeckele" gesitueerd op een hoogte "Ronkelborch" genaamd (voormalige motte?), niet zo ver van de oude schapenbaan, de huidige Romeinse Steenweg. Oorspronkelijk een grote vierkantshoeve met geplaveide binnenplaats opgetrokken in de 18de eeuw, op de Poppkaart van circa 1860 aangeduid als (jenever)stokerij met een bakhuis naast de drinkpoel. Tot vlak vóór de Eerste Wereldoorlog was de hoeve steeds in bezit van adellijke families.

Het Ronkelhof wordt uitgebreid gedocumenteerd door M. Van Heusden (1946) die de hoeve opneemt als typevoorbeeld van een "grote hoeve" uit de 18de eeuw met landbouwareaal tussen de 25 en 60 hectare in de noordelijke regio van Brussel. Samen met de beschrijving in "Bouwen door de eeuwen heen" (1975) en de toenmalige genomen foto's, is het een belangrijke bron voor de in 1988 gesloopte gebouwen: met name een zeldzame, monumentale 18de-eeuwse langsschuur in vakwerkbouw op bakstenen voeting ten noordoosten (oudste gegraveerde data 1728, PD 1798 en 1824), de aanpalende overluifelde inrijpoort ten zuidoosten en de haakse stal voor kleinvee met aanpalend wagenhuis ten noordwesten. De hoeve wordt nog steeds uitgebaat.

Beschrijving

Goed bewaard, onderkelderd boerenhuis van zeven traveeën en één bouwlaag onder recent vernieuwd mechanisch pannen zadeldak gevat tussen zijtuitgevels met aandak, vlechtingen en weinig uitgesproken schouderstukken op geprofileerd consooltjes, opklimmend tot het midden van de 18de eeuw. Verankerde, witgeschilderde baksteenbouw op een gedeeltelijk gepikte, hoge kalkzandstenen plint, voorzien van hoekkettingen en steigergaten. Erfgevel met dubbelhuisopstand, voormalige kruisvensters in een kalkzandstenen omlijsting van hoek- en negblokken met sponning en luikduimen, de eerste twee vensters werden in de tweede helft van de 20ste eeuw getralied. Steekboogvormige kwarthol geprofileerde deuromlijsting met negblokken. Het schrijnwerk werd overal vernieuwd; oorspronkelijk deur met getralied bovenlicht. Achtergevel geopend door kleine rechthoekige, getraliede venstertjes en keldergaten, rechthoekige deur onder vernieuwde latei en links daarvan een moosgat. Zijgevels geopend door vierkante en rechthoekige vensters, westelijke zijgevel gecementeerd.

Interieur

Binnenin is de volledige dragende structuur van kinder- en moerbalken intact bewaard gebleven, alsook de oorspronkelijke planindeling. Een brede middengang geeft toegang tot grote leefruimten aan de erfzijde die op hun beurt leiden naar kleinere diensten slaapruimtes aan de veldzijde. De enige wijziging betreft het maken van een verbinding tussen de middengang en de achterdeur in de eerste helft van de 20ste eeuw. Vanuit de gang leidt een steile steektrap naar de zolder met zeven genummerde gebinten. Met uitzondering van de twee meest oostelijke traveeën is het volledige woonhuis onderkelderd.
Een hardstenen trap leidt naar vier kelders onder tongewelf, waarvan drie toegankelijk zijn via een getoogd deurtje met natuurstenen omlijsting, waarvan twee met kwartholprofilering. De eerste kelder heeft een vloer in blauwe hardsteen, de overigen een vloer in witte kalkzandsteen.

Bakstenen paarden- en koeienstal van acht traveeën op een lage kalkzandstenen plint onder Vlaams pannen zadeldak gevat tussen zijtuitgevels met aandak en vlechtingen, opklimmend tot de 18de eeuw. Verankerde en witgeschilderde erfgevel geopend door deels gewijzigde rechthoekige muuropeningen onder houten lateien en een later toegevoegde schuurpoort. Ter hoogte van de vijfde travee een laadvenster onder afgesnuit zadeldakje. Gecementeerde achter- en zijgevels.

Aanpalend lager bakstenen volume onder Vlaams pannen zadeldak met sterk overkragend dakrand aan de erfzijde, waarin volgens het grondplan van Van Heusden de bakoven was onder gebracht; vermoedelijk opgetrokken in de tweede helft van de 19de eeuw of begin 20ste eeuw. Gewitte erfgevel op lage gepikte plint voorzien van rechthoekige muuropeningen.