erfgoedobject

Boerenhuis van 1741

bouwkundig element
ID
89975
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89975

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Boerenhuis van 1741
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Boerenhuis van 1741
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Vrijstaand L-vormig boerenhuis van 1741 (zie imposten zijgevel) volledig omringd door lintbebouwing en heden aangepast tot handelsruimte.

Historiek

De hoeve is van oudsher gesitueerd aan de splitsing Steenweg op Brussel en Ronkel waar ze deel uitmaakte van een U-vormige of (semi-?) gesloten hoeve toegankelijk via een poortgebouw aan Ronkel; met achteraan een omhaagde boomgaard en een bakhuis (zie kaart van Everaert, 1769-1770, Ferrariskaart, 1771-1775, Primitief kadasterplan, 1821 en Poppkaart, circa 1860). Circa 1863 werden zowel het woongedeelte als de bedrijfsgebouwen opgesplitst en verdeeld tussen twee eigenaars (zie mutatieschets en een plattegrond van 1916). Mogelijk houdt de verplaatsing van de kalkzandstenen rondboogdeur naar de zijgevel en de toevoeging van een deur onder houten latei aan de zijde Steenweg op Brussel hiermee verband. De bedrijfsgebouwen en het bakhuis werden gesloopt circa 1920. In het laatste kwart van de 20ste eeuw werd het woonhuis verbouwd tot handelspand waarbij onder meer extra muurankers ter hoogte van de noordelijke hoek werden aangebracht; het geheel werd bepleisterd en aan de zijde van Ronkel werd een deur toegevoegd en een kalkzandstenen vensteromlijsting van de vierde naar de eerste travee verplaatst (zie foto's 1973 en 1977).

De pittoreske hoeve heeft menigmaal de aandacht getrokken van schrijvers en tekenaars die de streek of landelijke architectuur bestudeerden; zie Études de réconstruction rurales van 1916 waarin zowel opstanden, details als een plattegrond worden opgenomen en Van Heusden, La région nord de Bruxelles van 1946.

Beschrijving

Aan de straat gelegen L-vormige hoekpand, gevormd door een breed en diepgericht volume onder steile, overkragende en gecombineerde zadeldaken (mechanische pannen) gevat tussen zijtuitgevels met aandaken, schouderstukken op natuurstenen consooltjes en heden niet meer zichtbare vlechtingen (zie foto's); "AO 1741" gedateerd op de deurimposten in de linker zijgevel. Sterk verankerde, bepleisterde en wit geschilderde baksteenbouw op gepikte plint voorzien van steunberen aan de noordelijke hoek, verlevendigd met zandige kalksteen voor de venster- en deuromlijstingen. Aangepaste, voorheen beluikte vensters met kwarthol geprofileerde dagkanten, lateien en dorpels van blauwe hardsteen en een klein, getralied, voorheen beluikt venstertje met kalkzandstenen omlijsting. De deur onder houten latei dateert vermoedelijk uit de 19de eeuw, de deur aan Ronkel uit het laatste kwart van de 20ste eeuw.

Zuidoostelijke achtergevel met een typisch Vlaams dakvenster voorzien van een tuitgeveltje met schouderstukken op consooltjes en verborgen vlechtingen. Voormalig kruisvenster met kalkzandstenen dagkanten, een latei en dorpel in blauwe hardsteen onder een niet meer zichtbaar dubbel ontlastingsboogje en een rechthoekige deuromlijsting in een (vernieuwde?) platte bandomlijsting van blauwe hardsteen onder gestrekte druiplijst. Volgens de tekening van 1916 schuilt er mogelijk nog een intact kruisvenster onder de huidige aanbouw met lessenaarsdak tegen de haakse achtergevel. De zuidoostelijke zijtuitgevel bevat een tot venster omgevormde fraaie rondboogdeur in een kwarthol geprofileerde natuurstenen omlijsting met negblokken, gedateerde imposten, sluitsteen, druiplijst en smeedijzeren waaier. In de top aangepast rechthoekig venster onder getoogde druiplijst.

Aangepast interieur met behouden dragende structuur: moerbalken met geprofileerde sloffen, kinderbalken en kapconstructie.

De gedichte, verzonken rondboogpoort met imposten, sluitsteen en druiplijst in de lagere aanbouw, zijde Ronkel, nog zichtbaar op foto’s van 1977, is verdwenen.

  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Wemmel: 1863/19 en 1920/40.
  • Études de reconstructions rurales onder leiding van Commission Nationale pour l’Embellissement de la Vie Rurale, Fédération des Sociétés d’Architectes de Belgique, Brussel, 1916, plan 8.
  • Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur, deel 2n, Vlaams Brabant. Halle-Vilvoorde, Gent, 1975, 766.
  • VAN HEUSDEN M. 1946: La région nord de Bruxelles. Les caractères naturels et spirituels. Le paysage, Brussel, 56-57.

Bron: VAN DAMME M. met medewerking van KENNES H. & STEYAERT R. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Wemmel, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB10, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Damme, Marjolijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Boerenhuis van 1741 [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89975 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.