Kapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste, ook gekend als "kapel van Onze-Lieve-Vrouw Bezoeking" of "Marialoopkapel". Neogotische bedevaartkapel, ingezegend in 1908, naar ontwerp van architect Jules Carette (Kortrijk), deels naar model van de in 1906 afgebrande 16de-eeuwse laatgotische kapel. Vormt de kern waarrond Marialoop zich in de loop der tijd als gehucht en gekend bedevaartsoord heeft ontwikkeld.

Historiek

Reeds in een renteboek van Gruuthuse van 1443 is er sprake van "de capelle meersch van Maerloope"; vermoedelijk betreft het een houten boskapel.
Op het einde van de 16de eeuw richt Jan de Beer, eerste heer van Meulebeke, de kapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste op, volgens de legende omdat hij gered wordt bij een aanval door een wild dier tijdens de jacht. De kapel wordt verheerlijkt met de kapellanie van Onze-Lieve-Vrouw.
Op 12 september 1619 wordt in de - inmiddels vervallen - laatgotische éénbeukige kapel het altaar geconsacreerd. Na enkele jaren raakt de kapel opnieuw in verval, hoewel deze intussen tot een druk bezochte bedevaartplaats is uitgegroeid, zie onder meer de vermelding in 1623 van de jaarlijkse gebedstocht naar de kapel als de belangrijkste processie in de dekenij. Op een kaart bij het landboek van 1654-1656 wordt aan de huidige Marialoopplaats het "Capellehof" weergegeven met de "Maerloop capelle" en achterliggende "Dischbusch", eigendom van de heer van Marialoop.
In 1665 schenkt Gaspar Ignatius de Beer, baron van Meulebeke, een grote klok aan de kapel. Pastoor Jacobus Mijs verhaalt in zijn "Hantboeck der Pastorije van Meulebeke" van 1730 over de vele tientallen mirakels die aan Onze-Lieve-Vrouw van Marialoop worden toegeschreven.

Van 1735 tot 1737 wordt de kapel volledig vernieuwd met onder meer een sacristie, een nieuw altaar, nieuwe preekstoel en communiebank. Op het einde van de 18de eeuw wordt ze door de Fransen opgeëist en als nationaal goed verkocht; de stromannen Ignatius Danneels van Meulebeke en Pieter Bekaert van Tielt kopen ze echter later terug.

Wanneer Marialoop in het tweede kwart van de 19de eeuw tot bloei begint te komen, wordt omwille van bevolkingstoename de kapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste in 1832 opengesteld voor de eredienst op zon- en feestdagen, met Leo Dujardin als eerste pastoor, en in 1836 tot "annexe" verheven. Na de bouw van een nieuwe parochiekerk ten zuiden ervan in 1837-1838 (zie zonder nummer) krijgt ze opnieuw enkel de functie van bedevaartkapel.

Het kadaster registreert in 1853 een perceelgrenswijziging, in 1857 een aanbouw aan de noordzijde en in 1882 een grenswijziging met de weg.
Nadat de laatgotische kapel in 1906 afbrandt, wordt ze onmiddellijk in neogotische stijl herbouwd naar ontwerp van architect Jules Carette (Kortrijk); de inwijding gebeurt op 2 oktober 1908. Na schenking van de grond rond de kapel in 1910 worden er ook ommegangskapellen geplaatst.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden de klokken van de kapel Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste weggevoerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stort dichtbij de kapel één van de raketbommen van de V-I neer.

In 1951 wordt de kapel voorzien van een open betonnen afsluiting met draad, later verwijderd. In 1965 wordt het zeldzame laatgotische houten Mariabeeld gestolen, waarna een jaar later een kopie wordt geplaatst door beeldhouwer-kunstsmid Jef Claerhout (Sijsele).

Beschrijving

Vrijstaande kapel met ommegang gelegen ten noorden van het centrum van Marialoop op de noordelijke hoek met de Bosakkerstraat.

Georiënteerde, éénbeukige neogotische kapel op perceel met aanplantingen, aan straatzijde omzoomd door recentere lage bakstenen ommuring en geflankeerd door twee geknotte rode beuken, langs de Bosakkerstraat (zuidzijde) afgesloten met ligusterhaag.

Rechthoekig grondplan met ronde traptoren aan zuidwestzijde en driezijdige apsis. Verankerde rode baksteenbouw onder leien zadeldak (nok loodrecht op straat); opengewerkte dakruiter met klokje onder leien spits, bekronend topkruis en windhaan. Aan oostzijde, sacristie in lagere aanbouw onder leien zadeldak. Gebruik van natuursteen voor onder meer onderdorpels, afzaten en dekstenen.

Exterieur

Vrij sobere westpuntgevel met muurvlechtingen, versneden hoeksteunberen en groot spitsboogvenster met neogotisch bakstenen maaswerk. Korfboogportaal in geprofileerde omlijsting met houten vleugeldeur; klein getralied, segmentbogig zijlicht. Overige gevels afgelijnd door overhoekse muizentandfries en geritmeerd door versneden steunberen, waartussen rondboogvensters in geprofileerde bakstenen omlijsting. Aan zuidwestzijde, traptoren onder leien spits; aan oostzijde kleine sacristie met gekoppelde en getraliede segmentboogvenstertjes.

Tussen aanplantingen en losse verharding, ommegang van roodbakstenen pijlerkapelletjes onder zadeldakje (daktegels) met segmentboognis waarin reliëfvoorstellingen.

Interieur

Eénbeukige kapel met gepleisterde en geschilderde binnenafwerking onder witgeschilderd houten tongewelf. Enkele polychrome muurschilderingen, onder meer Mariamonogram en tafereel van legende omtrent de oorsprong van de kapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste. Spits- en rondboogvensters met figuratieve glas-in-loodramen. Zwart-gele tegelvloer in dambordpatroon; zwart-wit natuurstenen tegelvloer in koor. Eenvoudig houten doksaal met leuning op fijne balusters.

Mobilair

Neogotisch altaar met voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, hout, circa 1907, hersteld in 1912.
Beeld van zittende Onze-Lieve-Vrouw met kind, aanroepen als Onze-Lieve-Vrouw Bezoeking, Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste of Onze-Lieve-Vrouw van alle Genaden, gepolychromeerd hout, 1966, door Jef Claerhout (Sijsele), kopie van het in 1965 gestolen 16de-eeuwse laatgotisch beeld naar voorbeeld op bidprentje en naar kopie van 1945 door Maurice Van der Meeren (Tielt). Beelden van kloosterlingen op neogotische sokkel.
Schilderijen van laatgotische kapel en na de brand heropgerichte kapel, 20ste eeuw, door A. Deseyn (Tielt). Figuratieve glasramen met voorstelling van Kruisiging, Kruisafneming, Maria- en Christusmonogram en eucharistische symbolen, 20ste eeuw, door huis Desander en Ger. Deseyn (Tielt) (gesigneerd). Natuurstenen wijwatervat op pijler.