Kerk van het Onbevlekt Hart van Maria, parochiekerk van de Paanders, oorspronkelijk opgericht in 1946 als kapel bij het 19de-eeuwse klooster- en schoolcomplex, thans Kleuter en Lagere School De Paanders en parochiaal secretariaat.

Historiek

Reeds in 1804 vermeldt men in de wijk de Paanders het bestaan van een private school en in 1820 is er een vrije school die door seculiere onderwijzeressen wordt bestuurd.

In 1844 wordt op initiatief van pastoor David Verbeke een "leer- en speldewerkschool" opgericht, die door de gemeente in 1847 aangenomen wordt; de naai- en kantwerkschool blijft tot in het begin van de 20ste eeuw bestaan.

Het kadaster registreert in 1849 de afbraak van de oude herberg "De (Grooten) Paender" en de oprichting van een sober kloostergebouw met achterliggend schoolgebouw, beide in eigendom van de Meulebeekse koopman Leonard Loncke, eigenaar van onder meer het kasteel Ter Borcht en van de Herentmolen.

In 1866 wordt de school overgenomen door de Zusters van Liefde van Heule, die het gebouw in 1868 met een oostvleugel en achterliggende bijgebouwen uitbreiden. In 1875 wordt een bijgebouw op de noordoostelijke hoek van het complex opgetrokken. In 1905 en 1913 volgen verdere uitbreidingen aan de zuid- en oostzijde.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de patronage vanuit de Oostrozebekestraat gedeeltelijk in de school ondergebracht. In 1937 wordt het bestuur toevertrouwd aan de Zusters van het Geloof uit Tielt. Bij de bevrijding op 8 september 1944 biedt de Duitse bezetter vanuit de Paanders weerstand, waarbij het klooster gedurende twee dagen in de vuurlinie ligt.

In 1946 wordt een schoolkapel gebouwd, die op initiatief van Eerwarade Heer Goethals, van een westtorentje voorzien wordt, waarna ze als kerk, toegewijd aan het "Onbevlekt Hart van Maria", in gebruik wordt genomen. Op 24 januari 1956 wordt de Paanders erkend als vierde en laatste parochie op Meulebeeks grondgebied, waarbij een stukje van de parochie Marialoop wordt overgeheveld; de eerste pastoor is Jules Tolpe. In hetzelfde jaar wordt de school aan de noordzijde met een L-vormig bijgebouw uitgebreid en een kerkhof langsheen de Wolvenstraat aangelegd (zie Wolvenstraat zonder nummer).

In juni 1968 wordt de speelplaats van de school tot parochiezaal omgevormd. Vanaf 1994 behoort de Paanders tot de "parochiefederatie Meulebeke".

Beschrijving

Kerk van het Onbevlekt Hart van Maria. Niet-georiënteerde kerk aangebouwd tegen de achterliggende klooster- schoolgebouwen; aan oostzijde, speelplaats en bijgebouw aan de straat; aan westzijde, laag ommuurd rotstuintje waarin witgeschilderd beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind.

Exterieur. Roodbakstenen zaalkerkje met plat dak op rechthoekige plattegrond met rechte zij-uitbouwen, intern verbonden met de schoolgebouwen. Straatgevel voorheen met getrapte belijning, thans aan westzijde doorlopend tot tegen het op de zuidwestelijke hoek ingewerkte klokkentorentje; laatstgenoemde op vierkant grondplan met plat dak, zeshoekig torentje met segmentbogige galmgaten, leien naaldspits en ijzeren kruis. Segmentboogopeningen; centrale toegang met houten vleugeldeur waarboven nis met beeld van Onbevlekt Hart van Maria; gekoppelde venstertjes met deels gekleurde glas-in-loodinvulling en doorlopende, natuurstenen afzaten.

Interieur. Sobere interieuraankleding met gepleisterde en witgeschilderde wanden, hoge lambrisering in rode siersteen, vlakke afdekking met balken uitlopende op penanten en daklichten; rood-zwarte cementtegelvloer.

Mobilair. Eenvoudig kerkmeubilair aangebracht bij de bouw in 1946. Weggenomen eikenhouten preekstoel met op kuip voorstelling van Christus als leraar tussen zijn apostelen. Verplaatsbare doopvont, messing, 20ste eeuw. Beeldhouwwerk: Heilig Hart van Christus, Heilige Jozef met Kind, Onze-Lieve-Vrouw met Kind, Sint-Joris. Kruisweg, 20ste eeuw, witgeglazuurde keramiek, ingemetseld in lambrisering.

Kleuter en Lagere School De Paanders en parochiaal secretariaat.
Verankerd, 19de-eeuws bakstenen schoolcomplex van twee bouwlagen onder zadeldak (mechanische pannen). Aan zuidoostzijde, lage bakstenen ommuring en voorliggende parkeerplaatsen. Aan zuidwestzijde, speelplaats met nieuw ijzeren hek tussen bakstenen pijlers en recent bijgebouw.
Oudere westvleugel voorzien van dakruiter, waarin klokje met topkruis; lijstgevel onder meerledige, onder meer overhoekse baksteenfries met segmentboogvensters onder strek, op begane grond vergroot onder betonnen latei; zijgevel met schijnvoegwerk en recente lage achteraanbouw. Verbouwde oostvleugel met grote klasvensters onder hogere nok met éénlagige aanbouw; centrale inkom waarboven groot traplicht.