Historische hoeve "Goed te Gallatas", in de volksmond ook wel vanaf 1900 "Vooghts hof" genoemd naar de toenmalige pachters.

Historiek

Voormalige vestiging van het foncier van de heerlijkheid van Gallatas, een leen van het kasteel van Kortrijk en Tielt. Deze heerlijkheid gaat in ieder geval terug tot 1365, wanneer Wouter van Halewijn wordt vermeld als heer van Gallatas. Volgens De Flou is er dan sprake van " 'tgoet te Galentas, groot xxx b".

In 1420 is het leen "te Galentas" met een oppervlakte van 20 "bunder" land, eigendom van Rogier van Halewijn. In de 16de eeuw behoort de hoeve aan de familie van (der) Vichte. De bronnen beschrijven het landgoed als "behuisd pachtgoed met land, meersch, ettinge en putten". Er is ook sprake van veel veldgebied, 40% van de gronden is in die periode onbewerkt. Een schuur met stal, met jaarsteen 1524 in de gevel, is in 1968 afgebroken.
In 1602 koopt Filips van Arenberghe, hertog van Aarschot, de heerlijkheid. Deze wordt vermeld als "leengoet gheleghen in de prochie van Ruysselede, gheheeten Galathas" bestaande uit een hofstede, land, bossen, veld, water en vijvers. De vroegere eigenaar, de heer van (der) Vichte, blijkt in 1616 wel nog het nabijgelegen "leen ghenaempt den borwaen" in de Vorte Bossen te bezitten (zie Bruwaanstraat). Volgens de "Grenskaart tussen de kasselrijen Kortrijk en de Oudburg" van 1627, geschilderd door landmeter Lodewijk de Bersacques liggen in deze bossen "de vyvers ghaende metten leene te Galentas". Het leengoed zelf staat de op kaart van Bersacques aangeduid als "T'goet te galentas".

Schulden veroorzaakt door oorlogsgeweld verplichten de heer van Arenberghe om in 1643 zijn heerlijkheid te verkopen. Door huwelijk geraakt het domein vanaf 1653 de volgende 150 jaar in handen van de familie della Faille.

Deze vooraanstaande handelaarsfamilie bekleedt bestuurlijke ambten (schepen, hoogbaljuw) zowel in Antwerpen als in Gent. Het door Maarten della Faille in 1579 opgekochte en in renaissancestijl heropgebouwde kasteel van Ooidonk (Oost-Vlaanderen) bewijst de grandeur van de familie. Dit wordt nog in de hand gewerkt door huwelijksbanden met andere vooraanstaande families. Gaandeweg verwerft de familie ook rechten op andere lenen.
Het landboek van 1662 registreert op het grondgebied Ruiselede heel wat eigendommen van Pieter della Faille (°1627), voorzitter van de Raad van Vlaanderen. In 1664 bezit hij zowel Gallatas als de heerlijkheid van Bruwaen. Gallatas is dan ongeveer 42 ha groot. Volgens het landboek van 1699 bezit zijn echtgenote, Maria Catharina Haccaert, naast de gronden tussen de Bruggesteenweg, Brandstraat, Haantjesstraat ook de Vorte Bossen met de "Bruwaenmote" (zie Bruwaanstraat).

Hun achterkleinzoon graaf Emmanuel Jean della Faille (1728-1808) huwt in 1752 met Sabine Jacqueline de Ghellinck (1735-1782) en gedurende de verdere 18de eeuw blijft het goed, de gronden en bossen in handen van de familie della Faille-de Ghellinck.

Door huwelijken en erfenissen geraakt het Goed della Faille verdeeld. Virginie de Clercque de Wissocq (1819-1894), erfgename van della Faille huwt in 1843 met Jules de Kerchove d'Ousselghem (1811-1857). Zij worden eigenaar van het "Goed te Gallatas", met bijhorende gronden en bossen.
Edgard de Kerchove d'Ousselghem erft in 1857 de Gallatashoeve.

In de eerste helft van de 20ste eeuw worden hoeve en gronden verdeeld onder Arnold de Kerchove d'Ousselghem en zijn nicht Simone. Uiteindelijk worden de landerijen na 1979 verkocht aan de familie Devooght, al van vóór 1900 pachters van de hoeve.
De gronden langs de Bruggesteenweg met onder meer de Vorte Bossen komen in het bezit van de familie de Ghellinck d'Elseghem, eveneens eigenaars van Reedpool (zie Bruggesteenweg nummer 82).

Op de Ferrariskaart (1770-1778) heeft "Het Goet te Galletas" een omwalling met erftoegang vanuit het westen, het woonhuis ligt ten noorden en de schuur met stallen ten oosten van het erf. De site is omgeven door dreven nog herkenbaar in het tracé van de huidige aftakkingen van de Haantjesstraat.

Op het primitief kadasterplan (circa 1830) blijkt de omwalling grotendeels verdwenen, de configuratie van de gebouwen blijft gelijk, ten westen van het erf zijn twee kleinere gebouwen toegevoegd. Circa 1874 wordt volgens kadastergegevens de Haantjesstraat rechtgetrokken en van daaruit een rechte toegang voorzien naar de hoeve. Circa 1879 wordt één van de kleinere bijgebouwen, ten westen van het woonhuis, vervangen door een stal zie huidig. Nog in 1968 en 1970 registreert het kadaster enkele drastische wijzigingen en toevoegen van landgebouwen. Wat nog rest van de omwallingen verdwijnt in 1900.

Beschrijving

Hoeve met losse bestanddelen rond een met grint bedekt erf en centraal een plantsoen. Het boerenhuis met geïncorporeerde stal, ten noorden van het erf, klimt zeker op tot het laatste kwart van de 18de eeuw zie jaartal "1773" op een moerbalk in de gang.

Hoog huis met breder linkerdeel achteraan onder lager dak zoals afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1842). Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken. Witbeschilderde voor- en rechterzijgevel boven een gepekte plint, nieuw parement tegen de linkerzijgevel. Rechthoekige muuropeningen, met erboven een rij smalle venstertjes. De beluikte vensters en deur hebben nieuw schrijnwerk. Aan de achterzijde een opkamertravee en op de verdieping kleine, rechthoekige vensters. Dakruiter met kegeldak en klokje. Stoep rond om rond met cementtegels.

Stal ten westen van het woonhuis van circa 1879 in bruine verankerde baksteen onder zadeldak (mechanische pannen).