Geheel van parochiekerk van de Heilige Kruisverheffing, voormalig klooster, school en parochiezaal.

Historiek

In 1821 neemt pastoor Van Damme het initiatief om op het Parochieveld een schooltje op de Zandberg te bouwen. Na de schoolstrijd komen in 1884 de katholieken opnieuw aan de macht en worden een klooster (nummer 10) en school (nummer 12) langs de Kruiskerkestraat opgericht. De school op de Zandberg wordt afgeschaft, de gebouwen doen nog tijdelijk dienst als weefschool. Op vraag van burgemeester Schatteman (zie Kasteelstraat nummer 17) komen drie zusters Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën uit Ruiselede zich hier vestigen. De school geraakt goed bevolkt en groeit aan, zeker wanneer in 1914 de schoolplicht wordt ingevoerd. In 1929 wordt de school met een bijkomend klaslokaal (zonder nummer), rechts van het klooster, uitgebreid.

De bewoners van 't Veld zijn voor de kerkdienst aangewezen op de parochie Doomkerke (zie Brandstraat) of Ruiselede. In 1932 laat de pastoor van Ruiselede, Joseph Van Rijckeghem, een grote kapel bouwen. Deze kloosterkapel, bestaande uit vijf traveeën en een koortravee blijkt al snel te klein. Met financiële steun van het klooster en de bewoners wordt de kapel in 1934 met twee traveeën verlengd en koor en sacristie heropgebouwd.

Na de Tweede Wereldoorlog wensen de bewoners van 't Veld stilaan een eigen parochie. In 1946 geven de kerkraad van Ruiselede en Doomkerke hun goedkeuring tot het stichten van de parochie Kruiskerke. Beiden staan een deel af van grondgebied en inwoners voor de nieuwe parochie die op voorstel van pastoor Van Rijckegem Kruiskerke zal heten. In 1947 krijgt de parochie officieel de naam Heilige Kruisverheffing Kruiskerke met de kapel, nu als volwaardige parochiekerk. De school wordt in 1949 uitgebreid met een jongensklas (nummer 14B) en in 1955 met een meisjesklas (linkerdeel van de school). De gebouwen worden dan ook vernieuwd, wellicht krijgen school en klooster dan een nieuw gevelparement, zie huidig. In 1970 verlaten de zusters Kruiskerke. In 1984 volgt nog een uitbreiding achteraan met twee kleuterklassen. In 1991 wordt het interieur van de kerk opgefrist.

Beschrijving

Parochiekerk

Niet-georiënteerde zaalkerk in een sobere neogotische stijl gerealiseerd in 1932 (vijf eerste traveeën en hoogkoor) en in 1934 uitgebreid (twee laatste traveeën en herbouw hoogkoor). Eénbeukige zaalkerk, schip met zeven traveeën, een inspringende, vlakke koortravee en sacristie aanleunend tegen het koor. Opgetrokken in rode baksteen onder zadeldaken (leien). Straatgevel per travee geritmeerd door verjongende steunberen en aflijnende bakstenen tandlijst. Ingang in de eerste travee met segmentboogpoort en arduinen buitentrap. Drielichtvensters met lancetramen gevat in een spitsboognis, het koor wordt verlicht door een breed spitsboograam. Zuidelijke koorgevel eveneens geritmeerd door verjongende steunberen en centraal een blind drielicht in een spitsboognis. Sacristie met gelijkaardig venster. Elegante dakruiter met ingesnoerde naaldspits, boven het koor een smeedijzeren kruis.

Interieur

Bepleisterde en zalmkleurig beschilderde muren onder spitstongewelf, per travee afgescheiden door pilasters met geprofileerde kapitelen die de gordelbogen dragen. Tegelvloer van de benedenkerk in zwart, grijs en wit, de vloer van het koor is bekleed met tegels in wit, rood en bruin. Doksaal met houten balustrade.

Meubilair. Houten, neobarokke communiebank afkomstig van de vroegere kloosterkapel en preekstoel in neogotische stijl. Houten neogotisch altaar met kruisbeeld geflankeerd door op de muur geschilderde Maria en Johannes. Links en rechts van het altaar twee glasramen met afbeelding van Sint-Jozef en Maria geflankeerd door wapenschilden. Arduinen doopvont.

Parochiezaal, woonhuis en school gesitueerd links van de kerk

In nummer 10 was het voormalige klooster gehuisvest, dubbelhuis van twee bouwlagen en drie traveeën onder zadeldak (Vlaamse, zwarte pannen) daterend van 1884 maar met parement van 1955. Rode, verankerde baksteenbouw, in de voorgevel gecombineerd met bruine baksteen voor de plint en vlakke omlijstingen. Gevelnis boven de deur met beeld van het Heilig Hart. Oorspronkelijke zijgevels met klimmende fries in de geveltop.

Rechts ervan de parochiezaal "ZAAL KRUISPUNT" (zonder nummer) zie smeedijzeren opschrift, ondergebracht in voormalig klaslokaal en links basisschool (nummer 12) "DE EEKHOORN". Rode baksteenbouw, grote rechthoekige ramen met doorlopende arduinen (?) onder- en bovendorpels. De achtergevels hebben grosso modo het oorspronkelijk uitzicht met segmentboogopeningen bewaard. Nummer 14B is een deel van de school afgesplitst en tot woning verbouwd.