Heden "Vrije Basisschool Jan Ruusbroec", bestaande uit vrij recente schoolgebouwen rondom de centrale speelplaats met aan de straat een bewaarde klassenvleugel van de voormalige vrije meisjesschool, opgericht in 1865 in het oostelijk gelegen kasteel "Hemelrijk" door toedoen van textielfabrikant Henri-Joseph Rey. De nu nog bewaarde vleugel werd op het kadaster ingetekend in 1901 in een voormalige boomgaard. Naderhand werd het Hemelrijk ingericht als klooster voor de zusters der Heilige Harten aan wie het onderricht werd toevertrouwd; nu buiten gebruik en leegstaand.

Schoolvleugel

Schoolvleugel, volgens kadastergegevens gebouwd door toedoen van de familie Rey en in gebruik genomen in 1900: baksteenbouw van vijf en een halve travee op rechthoekige plattegrond onder pannen zadeldak met de nok parallel aan de straat. Blinde lijstgevel aan de straat gemarkeerd door een rondboogarcade met imposten van blauwe hardsteen, eigentijdse sierankers en een aflijnende houten kroonlijst op gestileerde modillons.

Tegen de noordoostelijke zijgevel staat een gedenksteen voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog, gesigneerd J. Michel.

Kasteel Hemelrijk

Voormalig, tot op heden gedeeltelijk ommuurd kasteel "'t Hemelrijk", opgetrokken in traditionele bak- en zandsteenstijl en in zijn huidige vorm vermoedelijk opklimmend tot de 17de eeuw met aanpassingen uit het begin van de 18de eeuw. Op de Ferrariskaart van 1771-1777 en de Poppkaart (derde kwart 19de eeuw) ligt het kasteel in een rechthoekig, omgracht perceel met een toegang in de noordelijke zijde. De huidige toegang ligt in de noordoostelijke hoek van het perceel: ijzeren hek voorzien van een monogram SC en aansluitend een Lourdesgrot van imitatierots.

Tot op heden zijn slechts beperkte historische gegevens voorhanden; H. Scheppers ziet het Hemelrijk als de oorspronkelijke verblijfplaats van het plaatselijke geslacht "de Ruscebroec" (12e-14e eeuw), mogelijk zelfs als geboortehuis van Jan Ruusbroec (1293-1381), dit in tegenstelling tot kasteel de Helle dat de verblijfplaats zou geweest zijn van de hertogen als dorpsheren. Sommige historici menen Willem Lose, kanunnik-priester van de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Antwerpen als eigenaar te kunnen identificeren in 1339. De oudste vermelding klimt echter op tot 1385, wanneer Lambert van Eyck(e) het leen verwierf van Willem Lose. De juiste toedracht betreffende de eigenaars in de 15de-16de eeuw is niet helemaal duidelijk, maar vermoed wordt dat de familie t'Serclaes dit eigendom verwierf in de periode 1475-1525. Op de figuratieve kaart van de Zenne vanaf Hombeek tot Ruisbroek, opgemaakt door Mathieu Bollin en gedateerd 1594 is het kasteeltje al duidelijk herkenbaar.

In 1663 wordt Jeanne de Busleyden, weduwe T'Serclaes aangehaald als eigenaresse. In 1698 verkoopt haar zoon Guillaume T'Serclaes het goed aan François de Benthem; in de verkoopakte wordt het Hemelrijk omschreven als "seker Casteel ende huys van plaisantie rontsomme bewaetert geheeten het hemelryck ende het pachthof ende andere edificien daer bij staende mette dreven weyden ende landen ende alle syne toebehoorten, appenditiën van dyen gelegen te Ruisbroeck....". Het toenmalige uitzicht is te zien op een tekening van 1733 van de hand van F.I. De Rons; deze tekening toont ons een kasteeltje in traditionele bak- en zandsteenstijl op rechthoekige plattegrond met dubbele zijtrapgevels en de uitspringende polygonale traptoren die vandaag nog duidelijk herkenbaar is; een brug over de omgrachting geeft uit op de inkompoort links van de toren.

Na de familie T'Serclaes volgden diverse eigenaars elkaar op: de familie Eelkens (1708-1733), de familie Cuypers (1733) en de Brusselse handelaar J.B. Poot (1795). Op dat ogenblik was er sprake van "een seker casteel gestaen en gelegen te Ruisbroeck gemeynelijck genoemd hemelryck met vijver, hof, boogaert, pachthof, schueren ende stallen".

In 1835 is het goed in handen van gravin Maria-Theresia d'Yve, gevolgd door weduwe Godfroid Nigué en in 1865 de rijke industrieel Henri-Joseph Rey. Door toedoen van deze laatste werd hier een vrije meisjesschool opgericht, waarbij het vroegere kasteeltje werd ingericht als klooster voor de zusters der Heilige Harten.

Onderkelderde baksteenbouw op rechthoekige plattegrond, drie bouwlagen onder schilddak (kunstleien); uitspringende polygonale traptoren met radvensters en leien spits aan de noordzijde. Verankerde, gedeeltelijk gekaleide lijstgevels met verspreide verwerking van kalkzandsteen voor de afgeschuinde onderbouw, hoekkettingen, hoekblokken en steigergaten. Aangepaste, deels gedichte rechthoekige vensters met rollagen van gesinterde baksteen en ten dele doorgetrokken lekdrempels van blauwe hardsteen. Noordgevel overigens gemarkeerd door een rechthoekige deur onder rondbogig bovenlicht met houten roeden, gevat in een geblokte rechthoekige omlijsting van blauwe hardsteen met imposten en niet-geïdentificeerde steenkapperstekens; bekronende, geprofileerde waterlijst met sluitsteen. Hogerop rechthoekig venster in uitgewerkte omlijsting met flankerende voluten en bekronend driehoekig fronton, cartouche op de borstwering met vermelding "ANNO DOMINI MDCCXVI", vermoedelijk verwijzend naar toenmalige aanpassingswerken.

Meermaals aangepast interieur met bewaarde gewelfde kelder. De hal heeft een lage lambrisering van faiencetegels en vertoont een zwart-witte vloer in dambordpatroon en slingertrap; ingemaakte XVIII(?)-kasten en cementtegelvloer in de opkamer; bewaard gebint met pen- en gatverbindingen en telmerken.