erfgoedobject

Historische hoeve De heerlijkheid van Markhove

bouwkundig element
ID
90999
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90999

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historische hoeve zogenaamd "de heerlijkheid van Markhove", tijdens het ancien régime het foncier van de heerlijkheid "Markhove". Licht achterin gelegen tegenover de straat, geasfalteerde erfoprit.

Geschiedenis van de site

In 1626 staat het "Hof en de Heerlijkheid Marckhove" bekend als een leen van het "Hof van Wijnendale". De hoeve is als dusdanig aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778) als achteringelegen tegenover de Ichtegemstraat en bereikbaar via een dreef vanuit de Doornstraat (wegenpatroon nog aangegeven op de stafkaart). De hoeve is aangeduid op het "Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale" van 1774 als een omwalde hoeve met twee losse bestanddelen (het huidige huis en stalling), bereikbaar via "de Marcqhove dreve" (deels beplant met bomen); rond deze omwalling situeert zich nog een ruimer afwateringssysteem. Op het primitief kadasterplan (circa 1828) - eigenaar is dan De Croi, rentenier te Dadizele (Moorslede) - is de hoeve nog deels omwald (L-vorm). Het erf kent een U-vormige opstelling van drie bestanddelen, te identificeren als het huidige huis, stalling en schuur; tevens twee kleine gebouwen links en rechts van het huis. Deze schuur is tussen circa 1774 en 1834 gebouwd ten zuiden van de oorspronkelijke omwalling. Op het perceel van het erf is een boomgaard aangeplant, de hoeve is toegankelijk via twee dreven. Ten noorden van het huis is een tuin (op de kaart van 1774 is deze tuin omringd door een afwateringssysteem). Zelfde weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844) (zie illustratie). Bij de mutatie van 1878 (vermelding "plus de 8 ans") wordt het huis vergroot tot een rechthoekige plattegrond. In 1886 wordt het huis nogmaals vergroot met een haakse achterbouw, waarbij ongeveer het huidige volume tot stand komt. Hierbij wordt de omwalling ten noorden van het huis gedempt. In 1901 wordt ten zuiden van het erf een ruim landgebouw bijgebouwd. Tevens wordt de schuur ten oosten van het erf uitgebreid. In 1904 wordt het huis opnieuw uitgebreid en 'gedeeltelijk gereconstrueerd'. In 1944 worden drie Duitse krijgsgevangenen (zie Ichtegemstraat nummer 96) begraven bij de ast. Naar verluidt wordt het laatste deel van de omwalling in 1976 gedempt.
In de tweede helft van de 19de eeuw is de Parijse adellijke familie De Montmorency Luxembourg eigenaar.

Beschrijving

Losse lage bakstenen bestanddelen onder zadeldaken. Opstelling in het vierkant rondom een deels verhard erf.
Ten westen van het erf, boerenhuis met eind 19de-eeuws karakter, zie kadasteronderzoek en jaarsteen "1887" in de rechter zijgevel. Dubbelhuis van zeven traveeën onder licht overkragend zadeldak (blauwe mechanische pannen) met klokkentorentje en dakvenster, rechts aansluitend lagere paardenstal gedeeltelijk met oudere kern. Verankerde rode baksteenbouw, industriële ankers bij de stalling. Getoogde muuropeningen, in de zijgevels rondboogvensters (oorspronkelijk luiken). Oculi in de linker zijgevel en in het dakvenster. Bewaard houtwerk van de luiken, de tweeledige staldeur en de windborden. Voorts vernieuwde vensters met T-indeling. Tegen de achtergevel, haakse achterbouw onder zadeldak (rode mechanische pannen).
Ten noorden van het erf, stalling als dusdanig reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1828) en op het "Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale" (1774). Linker gedeelte onder lager zadeldak (Vlaamse pannen). Rechter gedeelte mogelijk deels opgehoogd, gewijzigde muuropeningen. Rode baksteenbouw onder zadeldak (rode mechanische pannen), dakvenster in puntgevel. Echter sporen van getoogde muuropeningen in een geriemde omlijsting van gele baksteen, mogelijk dito hoekkettingen. De hypothese kan geformuleerd worden dat dit volume oorspronkelijk een woonfunctie had.

Ten oosten van het erf, dubbele dwarsschuur als dusdanig reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1828), doch nog niet op het "Manschepe bouck" (1774). De schuur wordt in 1901 uitgebreid met een rechter wagenhuisgedeelte. Rode baksteenbouw onder zadeldak (rode mechanische pannen) met geknikte dakoverstek op 'hondjes'. Hoge rechthoekige schuurpoorten, daartussen voormalige aardappelkelder (nu omgebouwd tot varkensstal) met poortje, gedeeltelijk gevat in een geblokte natuurstenen omlijsting. Rechts twee wagenhuistraveeën: lage rechthoekige openingen, waarboven laadruimte met een houten beplanking.

Ten zuiden van het erf, roodbakstenen stalling van circa 1901 onder zadeldak (rode mechanische pannen), met dakvenster in puntgevel met windbord en brede geknikte dakoverstek.

Aan de overzijde van de straat, ast, gebouwd na 1886, zie nog niet aangeduid op de mutatieschets, vermoedelijk 19de-eeuws of begin 20ste-eeuws. Oorspronkelijk éénlaags nutsgebouw waarvan het rechter deel later verhoogd wordt tot ast. Afboordende getrapte fries onder de oorspronkelijke dakoverstek. Industriële muurankers, schuifpoort. Tweeledig zadeldak (rode Vlaamse pannen), rechter hoger gedeelte oorspronkelijk voorzien van verluchtingssysteem.

Een gemeenschappelijk element voor alle nutsgebouwen is de groene en witte beschildering van het houtwerk.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Kortemark, 1878/28, 1886/9, 1901/12, 1904/4.
  • Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale (1774), bewaard in het museum "Kasteel van Wijnendale".
  • VANACKER L., VANBESELAERRE J. e.a., De V 1 in West-Vlaanderen, Koksijde, 2007, p. 49-70.
  • WERBROUCK M., Het Hof en de Heerlijkheid Markhove, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1994, p. 64-73.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Historische hoeve De heerlijkheid van Markhove [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90999 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.