erfgoedobject

Pastorie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
91059
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91059

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Pastorie
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Vrijstaande pastorie gelegen binnen ruime pastorietuin met moestuin, boomgaard, bloementuin en siertuin. In de tuin, ijzeren contructie voor vlaggenmast. Langs de Stationsstraat is het perceel afgesloten door een lage bakstenen muur waarop een smeedijzeren afsluiting, na de Eerste Wereldoorlog overgebracht van het kerkhof rond de Sint- Bartholomeuskerk. De tuin is aan de Pastoor Blanckestraat toegankelijk via een bakstenen portaal centraal in een hoge bakstenen muur met muurvakken en pannen afdekking. Portaal opgebouwd uit twee bakstenen wanden waartussen een brede houten poort, geheel afgedekt door een leien schilddak met brede dakoverstek. In dit portaal is in 1956 een bronzen gedenkplaat voor priester-dichter Karel Blancke aangebracht. Van hieruit leidt een tuinpad naar de voordeur.

Geschiedenis van de site

Het huidige pastorievolume is reeds weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778) en op het "Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale" (1774) binnen een omwalde site. De huidige straat is op de Ferrariskaart een verbindingsweg tussen de kerk en de pastorie. Op het primitief kadasterplan (circa 1828) zijn twee nutsgebouwtjes rechts van de woning afgebeeld, het geheel is gelegen in een ruime tuin binnen een brede, onregelmatige omwalling. Zelfde weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844). Volgens het kadaster wordt de omwalling in 1878 grotendeels gedempt en wordt een klein volume tegen de rechterzijgevel aangebouwd. Voor het eerst wordt het portaal aangeduid. In 1901 wordt tegen de achtergevel van het nutsgebouw een serre gebouwd. De schade van de Eerste Wereldoorlog aan de pastorie wordt in 1922-1927 hersteld naar ontwerp van de Torhoutse architect Thierry Nolf (zie Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, 1986).

Beschrijving

Pastorie met omringende tuin. Dubbelhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak (blauwe mechanische pannen). Lijstgevel van witgeschilderde verankerde baksteen boven lage zwarte plint, afgelijnd door brede gepleisterde vlakke band onder de dakoverstek onder de vernieuwde gootlijst. Begane grond: gewijzigde rechthoekige vensteropeningen in een vlakke bakstenen omlijsting; getoogde deuropening onder strek, gevat tussen pilasters aanzettend op voluten, aan weerszijden een voetenschraper. Witgeschilderd houtwerk met schuiframen. Op de verdieping, getoogde muuropeningen onder strek, bewaard houtwerk met T-indeling.

Rechts aansluitend, voormalig koetshuis onder lager zadeldak, zie twee gedichte rondboogopeningen aan de voorzijde. Deze aanbouw is vermoedelijk tot stand gekomen bij mutatie van 1878. Voor dit koetshuis, vrijstaande berging of stalletje onder lessenaarsdak (vermoedelijk ook van circa 1878).
Achtergevel: witgeschilderde lijstgevel afgelijnd door een brede gepleisterde band onder de gootlijst op houten klossen. Zelfde type muuropeningen en houtwerk als in de voorgevel. Twee lage rechthoekige aanbouwen onder plat dak (tweede helft 20ste eeuw).

Achter het koetshuis, halfronde serre (circa 1901) met gietijzeren bindroeden. Bewaarde plantenbakken met druivelaars. Vanuit de serre toegang tot het voormalige koetshuis: bewaard houtwerk van eenvoudige ongeprofileerde strokendeur onder rechthoekig bovenlicht met houten roedeverdeling, en een venster met T-indeling en grote roedeverdeling. De zijgevels vertonen onduidelijke sporen van ophoging. In de gevelvelden, kleine rechthoekige muuropeningen met grote roedeverdeling.

Het interieur bewaart de oorspronkelijke indeling. De gang van de voor- naar de achterdeur vormt de centrale as waarlangs telkens twee gelijke ruimtes zijn georganiseerd. Bewaarde trap met ronde trappaal. Vlakke plafonds waarin bepleisterde moerbalken met lijstwerk. Cementtegelvloeren, eenvoudige zwartmarmeren schouwen, eenvoudig binnenschrijnwerk. Kelder overkluisd door tongewelf, bepleisterde wanden en terracottategels met smalle voeg als vloerbedekking.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Kortemark, 1878/64, 1901/30.
  • Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale (1774), bewaard in het museum "Kasteel van Wijnendale".
  • NOTEBAERT A., NEUMANN C. e.a., Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1986.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91059 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.