Voormalig "RUSTOORD SINT-JAN DE DEO" zie opschrift of Sint-Jansgesticht. Tevens bijhuis van het klooster van de Kortemarkse Zusters van Liefde.
Geschiedenis van de site
Het oorspronkelijke klooster en de "armenschool van Sint-Vincentius" zijn in 1822 gebouwd op initiatief van de Handzaamse pastoor, op cijnsgronden van de Commissie voor Openbare Onderstand. In 1881 moeten de zusters de school ontruimen ten gevolge van de schoolstrijd. In 1879 is op initiatief van de pastoor reeds gestart met de bouw van een school en klooster nabij het station (zie Kronevoordestraat nummer 81). In 1892 kopen de Zusters van Liefde van Kortemark het gebouw aan de Edewallestraat aan om het te verbouwen tot een instelling voor ouderlingen. Op 25 maart 1915 worden de bewoners en de zusters op straat gezet door de Duitsers die het gebouw in gebruik nemen als "feldlazarett". Vier zusters blijven ten behoeve van de verzorging van de zieke en gekwetste soldaten. In 1931 wordt een nieuwe vleugel bijgebouwd en wordt het een rusthuis voor chronische zieken, een functie die in 1976 wordt overgenomen door Godtsvelde (Hospitaalstraat, Kortemark). Daarna wordt Sint-Jan een instelling voor mentaal gehandicapten.
Beschrijving
Het huidige gebouwenbestand dateert voornamelijk uit de jaren 1930 en uit de tweede helft van de 20ste eeuw. De oudste volumes zijn grosso modo Z-vormig, startend vanaf de straat. Aan de straat: L-vormig rustoord van 1931-1933, zie jaarsteen "1933". Zes traveeën en twee bouwlagen onder kruisende zadeldaken (blauwe mechanische pannen). Rode baksteenbouw met verzorgd metselwerk voor de aflijnende lisenen en friezen. Gebruik van cement of blauwe hardsteen voor de sierelementen. De drie rechter traveeën (haaks volume) lopen als risaliet met hoeklisenen op in een neobarokke klokgevel met voluten en fronton met kruisbekroning, opschrift "RUSTOORD SINT-JAN DE DEO" en jaarsteen "1933". Gewijzigde rechthoekige muuropeningen, doch bewaarde korfbogige ontlastingsbogen. Rondboogdeur in een geriemde, witgeschilderde gecementeerde omlijsting met sierelementen en sluitsteen. Bewaard houtwerk van de deur: strokendeur met smeedijzeren hang- en sluitwerk, bovenlicht met geometrische roedeverdeling. Bij het haaks volume sluit een lager volume onder plat dak aan. Dit is vermoedelijk de kapel, zie het torentje met leien tentdak en kruisbekroning. Achterinliggende vleugel uit de jaren 1930: roodbakstenen volume van twee bouwlagen onder plat dak. Verzorgd metselwerk zie plint met ruitvormig motief en lisenen. Rechthoekige muuropeningen onder strek. Vernieuwd houtwerk.
CASTELEIN L., Zusters van Liefde, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 2001, p. 192.
DEMAREE J., Oorlog in de Belgique. Het oorlogsdagboek van Felicien Vanhove uit Zarren, 1914-1917, Koksijde, 2000, p. 146.
LAMON J., Het gesticht van Sint-Jan de Deo, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 2001, p. 47-65.
LOWIE M., Handzame 1801-1976 dit was onze gemeente, Aartrijke, 1994, p. 79-82.
WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 34.
Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
