erfgoedobject

Barisdambrug

bouwkundig element
ID
91276
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91276

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Barisdambrug
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Barisdamhoeve met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Barisdambrug
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

"Barisdambrug" over de Handzamevaart. Bakstenen brug met gekasseid wegdek en recente buisstalen leuning.

De brug wordt voor het eerst vermeld in 1336 als "Barisdanbrughe". Sinds de late middeleeuwen bevindt zich hier de zogenaamde "landing Barsdam", een aanlegplaats voor boten en een "aard", een plaats bij de landing waar de aangevoerde goederen te koop worden aangeboden. Deze landing sluit aan op het wegennet naar Hooglede en Staden. De Handzamevaart is van groot belang voor de economie van Midden-Vlaanderen: sinds de middeleeuwen is ze gedeeltelijk gekanaliseerd en functioneert ze als transportweg naar Diksmuide waar ze aansluit op de IJzer. Omdat Handzame geen landbouwgrond wil opofferen voor de rechttrekking van de Handzamevaart, wordt deze waterweg enkel gekanaliseerd tussen Diksmuide en de "Barisdambrug". Zo ontstaat het huidige verloop van de Handzamevaart, namelijk in noordwestelijke richting rechtgetrokken en in zuidoostelijk richting meanderend. Hierdoor zijn de Handzaamse handelaars verplicht om de lading op te halen in Werken, dit met een eigen trekschuit aangepast aan de veel smallere en bochtigere vaargeul tussen Werken en Handzame. Het Vlaamse laken wordt vanop de Torhoutse jaarmarkt en via de Handzamevaart geëxporteerd. Tot in de 19de eeuw worden wekelijks "martschepen of cogghen" ingelegd naar de markt te Diksmuide. Die worden eerst door boottrekkers gesleept later door paarden. Bij de landing bevindt zich de herberg "Barisdamme". De herbergier is ook handelaar en voerman. De herberg wordt niet meer vermeld in 1807 en 1814, zijn verdwijning houdt wellicht verband met de afname van de scheepvaart op de niet meer onderhouden vaart. Volgens de literatuur wordt de brug in 1823 hersteld na instorting. Na beschadiging tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de brug hersteld in 1935-1937. Sinds 1976 worden eindelijk de broodnodige werken aan de Handzamevaart uitgevoerd. Dit gebeurt in vijf fases. De vijfde en laatste fase betreft het gedeelte van de Handzamevaart tussen "Het Roggeveld" (Esen, Diksmuide) en de wijk "Barisdam" te Werken waar de Handzamevaart aansluit op een pompinstallatie.

  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en Plannen, nr. 658: Plan voor de aanleg van een stenen brug over het kanaal van Handzame ter hoogte van de zogenaamde barsdam, op de grens van de parochies Zarren en Werken, 1777.
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Jonckheere, nr. 1217: Ommelooper der Wateringe gezeyd de Bet Oostersche Broucken, niet gedateerd.
  • LOWIE M., Geschiedenis van de Handzamevaart te Handzame, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1989, p. 95-104.
  • SLEMBROUCK B., Werken. Heemkundige studie over de gemeente Werken, Werken, 1955.
  • VANDENBUSSCHE C., Geschiedkundig memoriaal van Wercken, gestaafd door een aantal bewijsstukken, Brugge, 1866, p. 4-145.
  • VERHAEGHE M., Uit het verleden van Kortemark, Brugge, 1953, p. 80 (iconografie).

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Barisdambrug [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91276 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.