erfgoedobject

Brug over Handzamevaart en aanlegplaats

bouwkundig element
ID
91304
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91304

Juridische gevolgen

Beschrijving

(ten zuidwesten van Steenstraat nummer 1H en nummer 2). Brug over Handzamevaart en aanlegplaats. Recente metalen brug over de Handzamevaart. Aan de zuidoostelijke oever is de vroegere aanlegplaats nog deels te traceren in het microreliëf.

Sinds de late middeleeuwen bevindt zich hier de zogenaamde "landing Ter Gote", een aanlegplaats voor boten en een "aard", een plaats bij de landing waar de aangevoerde goederen te koop worden aangeboden. De Handzamevaart is van groot belang voor de economie van Midden-Vlaanderen: sinds de middeleeuwen is ze gedeeltelijk gekanaliseerd en functioneert ze als transportweg naar Diksmuide waar ze aansluit op de IJzer. Het Vlaamse laken wordt vanop de Torhoutse jaarmarkt en via de Handzamevaart geëxporteerd. Omdat Handzame geen landbouwgrond wil opofferen voor de rechttrekking van de Handzamevaart, wordt deze waterweg enkel gekanaliseerd tussen Diksmuide en de "Barisdambrug". Hierdoor zijn de Handzaamse handelaars verplicht om de lading op te halen in Werken, dit met een eigen trekschuit aangepast aan de veel smallere en bochtigere vaargeul tussen Werken en Handzame. Zo ontstaat het huidige verloop van de Handzamevaart, namelijk in noordwestelijke richting rechtgetrokken en in zuidoostelijk richting meanderend. In de 17de eeuw is Werken reeds een aanzienlijke plaats: het bezit een stapelplaats, een buurtvaartdienst en een "vrije landing en mate". Tot in de 19de eeuw worden wekelijks "martschepen of cogghen" ingelegd naar de markt te Diksmuide. Die worden eerst door boottrekkers gesleept later door paarden. In 1845 worden op de plaats waar de Steenstraat over de Handzamevaart ("Tergotebrug") en de Zarrenbeek loopt nieuwe houten bruggen gebouwd. Aan de "Tergotebrug" wordt in 1863 een stenen trap aangelegd zodat schippers en omwonenden makkelijk toegang hebben tot het water. De houten bruggen worden in 1882 vervangen door ijzeren exemplaren (zie illustratie).

  • Rijksarchief Brugge, Fonds Jonckheere, nr. 1217: Ommelooper der Wateringe gezeyd de Bet Oostersche Broucken, niet gedateerd.
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Provinciekaarten, nr. 1213: Plan voor de aanleg van een brug over de Handzamevaart en de Zarrebeke op de gemeenteweg van Roggeveld naar Werken Kruisstraat, Ch. Poupeye, 1881.
  • LOWIE M., Geschiedenis van de Handzamevaart te Handzame, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1989, p. 95-104.
  • SLEMBROUCK B., Werken. Heemkundige studie over de gemeente Werken, Werken, 1955.
  • VANDENBUSSCHE C., Geschiedkundig memoriaal van Wercken, gestaafd door een aantal bewijsstukken, Brugge, 1866, p. 4-145.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Brug over de Zarrenbeek

  • Is deel van
    Steenstraat (Werken)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brug over Handzamevaart en aanlegplaats [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91304 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.