erfgoedobject

Kerkhof rond de Sint-Martinuskerk

bouwkundig element
ID
91343
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91343

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kerkhof rond de Sint-Martinuskerk. De omgeving van de Sint-Martinuskerk is sinds 1957 beschermd als landschap. De wederopbouwkerk, het kerkhof met de leilindes, de ommegang van zeven kapellen, de gekasseide paden en de haag van haagbeuk is samen met de site van de "Hoge Andjoen" beschermd als landschap. De kerk en het kerkhof bevinden zich op het neerhof van de site "Hoge Andjoen", een lager gelegen zone aan de voet van de motte. Het beschadigde, vóóroorlogse kerkhof met ijzeren hek wordt in 1924-1925 hersteld naar ontwerp van architect Thierry Nolf (Torhout).

De toegang van het kerkhof bevindt zich aan het Werkenplein en wordt geaccentueerd door bakstenen pijlers waartussen een sierlijk uitgewerkt smeed- en gietijzeren hek. Het hek heeft een christelijk iconografisch programma betreffende de dood: urnes met kruis en engelenkopjes waarboven wereldbol met opschrift "GLOIRE A DIEU", waarboven kruisbekroning.

Rechts van de inkom, roodbakstenen gebouwtje op rechthoekige plattegrond, onder leien tentdak. Wellicht 19de-eeuwse kern. Nu in gebruik als piscines.

Van hieruit vertrekken twee zuidwest gerichte gekasseide paden richting kerk, die het kerkhof in drie zones opsplitsen. Ook hier begint de gekasseide ommegang die de cirkelvormige omtrek van het perceel volgt. Het perceel is afgezoomd door leilindes en een haag van haagbeuk. Ook de paden zijn afgezoomd door leilindes. Het algemene beeld van de begraafplaats wordt bepaald door een aantal monumentale grafmonumenten van blauwe hardsteen uit de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw, en gietijzeren graftekens uit dezelfde periode. Tevens een aantal interbellumgraftekens. De meest waardevolle grafmonumenten bevinden zich tussen de twee gangpaden in. Het oudste grafteken is dat van Ignatius Vandenbussche (1797-1838). De interbellumgraftekens van August Samyn (1843-1930) en van Elodie Piteljon (1875-1930) zijn uitgevoerd in (blauwe hardsteen en) cementrustiek. Ten noordwesten van de kerk aparte begraafplaats voor de Zusters van Liefde. Ook aparte begraafplaats voor zes militairen van de luchtmacht van de Commonwealth die tijdens de Tweede Wereldoorlog (op 22 oktober 1941) zijn gedood. Met name Levack; S. J. L., Roberts J., Steele W.R., Tasker R.H., Taylor C., Spark F.A.

Ten noordoosten van het oude kerkhof, recentere uitbreiding van het kerkhof, afgescheiden door haag van haagbeuk en aangelegd met gekasseide paden.

Aan de buitenrand wordt het oude kerkhof gemarkeerd door een ommegang van zeven kapellen ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Weeën, vermoedelijk daterend van circa 1891. Witgeschilderde baksteenbouw op lage zwarte plint, onder zadeldak (bitumenleien) met brede dakoverstek op houten modillons. Aan de voorzijde, telkens spitsbogige muuropening met afgeschuinde dagkanten, onder druiplijst met centraal erboven een verdiepte cirkelvormige cartouche waarin nummer van de statie. In het interieur, telkens een blauwhardstenen altaar waarop gepolychromeerde beeldengroep, achter smeedijzeren hek. Vloer in blauwhardstenen schorren en inscriptie (wit) op plint "N. PLEISIER", enkel bij eerste statie inscriptie "N.P. 1871". Ook bij eerste statie aanwezigheid van een witmarmeren gedenkplaat onder de tafel met in zwarte letters "GIFT/DER/PAROCHIANEN/WERCKEN/1891".

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, Archiefnr. W/0385, W/0911, W/1119.
  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, Fotoarchief.
  • BULCKE A., Inventaris van de begraafplaatsen van Kortemark, Handzame, Zarren en Werken, Kortemark, 1980.
  • CORNILLY J., Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen. Deel III Arrondissement Brugge, Diksmuide, Oostende, Veurne, Brugge, 2005.
  • NOTEBAERT A., NEUMANN C. e.a., Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1986.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Middeleeuwse dorpskern Werken

  • Is deel van
    Werkenplein

  • Omvat
    Afsluitingshaag van gewone beuk

  • Omvat
    Leibomenrij van zomerlinden


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkhof rond de Sint-Martinuskerk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91343 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.