Teksten van Duitse militaire post I Flandern I Stellung

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/91445

Duitse militaire post I Flandern I Stellung ()

Eén van twee gelijkaardige halfondergrondse betonnen militaire posten, op ongeveer 200 meter van elkaar gelegen, in de velden ten noorden van de Terrestdreef, ten westen van de Vlaestraat en ten zuiden van de Terreststraat, op grondgebied Kortemark (Zarren), net tegen de grens van de gemeente Houthulst. De constructies liggen in een weinig bebouwd landschap, dat deel uitmaakt van de rug van Westrozebeke. De constructies liggen meer bepaald op de 25 meter hoogtelijn, tegen de noordwestelijke flank van deze heuvelrug. Dit betreft de meest zuidwestelijke constructie. 

Historische beschrijving

Eén van twee gelijkaardige en bij elkaar gelegen Duitse betonnen militaire posten uit de Eerste Wereldoorlog.

Beide constructies liggen op een Duitse stelling, die op Duitse militaire stafkaarten met Flandern I - Stellung wordt aangeduid. Deze stelling steekt ten oosten van de dorpskern van Zarren de geïnundeerde Handzamevallei over en loopt verder zuidwaarts, tussen de dorpskernen van Houthulst en Staden door, de westelijke flank van de rug van Westrozebeke volgend. De Flandern I – Stellung bestaat onder meer uit enkele rijen prikkeldraad en talrijke betonnen Unterstände, die voornamelijk in 1916-1917 opgetrokken zijn. Later wordt langs deze stelling en de vele Unterstände op vele plaatsen ook een (smal)spoor aangelegd.

In deze omgeving, ten noordoosten van Houthulst bij het gehucht Vla, vindt er een drukke militaire activiteit plaats. Hier worden talrijke Duitse artilleriebatterijen opgesteld en worden observatieballons opgelaten. In de omgeving verschijnen eveneens vele kampementen voor manschappen. Geleidelijk aan worden er meer en meer pisten en (smal)spoorwegen aangelegd, die de verplaatsing van materieel, munitie en manschappen mogelijk moeten maken. Ten zuidoosten van de militaire posten is een Duits oefenterrein aangelegd, met onder meer oefenloopgraven. Net ten noordwesten van de bunkers ligt er een schietstand en een munitiedepot. Volgens Belgische inlichtingenrapporten wordt er tussen midden maart en midden juni 1918 een vliegveld aangelegd ter hoogte van de Smisse (ten oosten van de baan Zarren-Staden, dus net ten oosten van de Vla).

Luchtfoto’s maken duidelijk dat de regio door de vijand beschoten wordt tijdens het geallieerde offensief in de zomer en herfst van 1917.

De twee bewaarde constructies zijn samen met een viertal andere betonnen Unterstände tijdens de oorlog – wellicht in 1916 of 1917 – opgetrokken in een nu verdwenen bosje. Dit bosje is nauwelijks groter dan de huidige percelen 498A en 499N. Net ten noordwesten van dit bosje lopen twee rijen prikkeldraad van de Flandern – Stellung. Het reeds hoger vermelde spoor, dat grosso modo noordzuidwaarts net achter (ten oosten van) de prikkeldraad van de Flandern - Stellung loopt, passeert langs de vele betonnen Unterstände waaronder de constructies in het bosje.

Wat de exacte functie van de constructies in oorlogstijd is, is niet met zekerheid vastgesteld. Het lijkt aannemelijk dat gaat het om onderkomens voor manschappen die hier achter de Flandern I - Stellung gelegerd zijn.

Beschrijving

Bovengrondse betonnen militaire constructie met een schildvormig dak, met fijn afgewerkte bovenlaag (waterafwerend). Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. De constructie heeft een min of meer rechthoekig grondplan met afgeschuinde hoeken. Voor zover zichtbaar heeft de constructie een vrij brede toegang aan oostelijke zijde.

Er zit een kleine opening aan noordelijke en westelijke zijde. Bij de toegang zit een uitsparing voor het vergrendelen van een deur.

  • DOCUMENTATIECENTRUM IN FLANDERS FIELDS MUSEUM, Collectie militaire stafkaarten, Duitse militaire stafkaart Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt IX, 20/7/1917; Belgische militaire stafkaart [Merckem] (Plan Directeur, Armée Belge), 1/11/1917; Belgische militaire stafkaart Dixmude (Plan Directeur, Armée Belge), 1/3/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM BRUSSEL, Collectie militaire stafkaarten, Belgische militaire stafkaart Zarren (Plan Directeur, Armée Belge), 30/10/1917.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM BRUSSEL, Collectie militaire luchtfoto’s W.O. I, Belgische militaire luchtfoto Vlaa, 1/5/1917, 22/5/1917, 28/5/1917, 22/8/1917; 29/1/1918, 5/3/1918.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/32011/101.1, Twee Duitse militaire posten (WO I), Terrestdreef zn (DECOODT H., 2012)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post I Flandern I Stellung [online], https://id.erfgoed.net/teksten/370424 (geraadpleegd op ).


Duitse betonnen constructie "1" van de Eerste Wereldoorlog ()

Duitse betonnen constructie "1" van de Eerste Wereldoorlog (zie ook constructie "2"), gelegen in de velden ten noordwesten van de Terrestdreef, op circa 200 meter van de andere constructie tegen een heuvelflank aan. De constructie ligt op circa 3300 meter ten zuiden van Zarren, tegen de grens met de gemeente Houthulst, in een landelijke, heuvelachtige omgeving. De constructies zijn ook zichtbaar vanuit de Vlaestraat.

Bovengrondse betonconstructie met rechthoekig grondplan van grosso modo vijf op zes meter. De randen van het dak zijn afgeschuind, evenals de hoeken van de constructie. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak lijkt gecementeerd te zijn. Vermoedelijk bevat de constructie één deuropening aan de oostzijde en twee andere openingen, die naar binnen toe verbreden aan de noord- en westzijde. De zuidzijde lijkt gesloten.

Deze twee constructies maakten deel uit van de "Flandern II-Stellung". Op een Belgische stafkaart van 11 september 1917 is te zien hoe in de omgeving van deze twee overgebleven bunkers er oefenterreinen waren aangelegd voor Duitse troepen, evenals schietstanden, enzomeer. De betonnen verdedigingswerken staan tot circa 1935 in een bosje, samen met nog vier andere constructies, die evenwel afgebroken zijn.

  • Informatie verstrekt door Dhr. Jos Demaree.
  • Inventarisatie van Relicten uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek (Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen, 2002-2006).
  • DEMAREE J., Een kwarteeuw Zarren. 1900-1925, Sint-Andries, 2002, p. 32, 56.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post I Flandern I Stellung [online], https://id.erfgoed.net/teksten/91445 (geraadpleegd op ).


Duitse constructie 1 Vlaestraat (Zarren - WOI) ()

Locatie

2 betonnen constructies in velden ten noordwesten van de Terrestdreef, op circa 200 meter van mekaar tegen een heuvelflank aan gelegen. Constructie 1 is meest zuidelijk gelegen. De constructies liggen op circa 3300 meter ten zuiden van Zarren, tegen de grens met de gemeente Houthulst, in een landelijke, heuvelachtige omgeving.

Historische achtergrond

Deze 2 constructies maakten deel uit van de Flandern II-Stellung. Op een Duitse stafkaart van 11 september 1917 is te zien hoe in de omgeving van deze 2 overgebleven bunkers er oefenterreinen waren aangelegd voor Duitse troepen, evenals schietstanden enzomeer. De betonnen verdedigingswerken stonden oorspronkelijk in een bosje, samen met nog 4 andere constructies, die evenwel afgebroken zijn.

Beschrijving

Bovengrondse betonconstructie met rechthoekig grondplan van grosso modo 5 x 6 meter. De randen van het dak zijn afgeschuind, evenals de hoeken van de constructie. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak lijkt gecementeerd te zijn. Vermoedelijk bevat de constructie 1 deuropening (aan de oostkant) en 2 andere openingen, die naar binnen toe verbreden (aan de noord- en westkant). De zuidkant lijkt gesloten.

  • Mondelinge informatie verkregen van Jos Demaree (18 augustus 2003).
  • Mondelinge informatie verkregen van Jos Demaree (20 februari 2006).
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press], Duitse militaire kaart: "Stellungskarte Diksmuide Süd", 1/20.000, september 1917.

Bron: DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, “Oorlog en Vrede in de Westhoek”, en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post I Flandern I Stellung [online], https://id.erfgoed.net/teksten/196143 (geraadpleegd op ).