De voormalige directeurswoning Dassonville is toegankelijk vanaf de Izegemsestraat (officiële toegang) en vanaf het Dorpsplein (meest gebruikte toegang). De imposante woning is gelegen in een driedelige ommuurde tuin die zich uitstrekt enerzijds vanaf de A. Dassonvillelaan aan de westzijde van de directeurswoning en anderzijds aan de oostzijde (kant Izegemsestraat) en zuidzijde (kant Dorpsplein) van de directeurswoning.

Historiek

Op het huidige site stond oorspronkelijk een baljuwswoning. Deze statige herenwoning werd gebouwd voor baljuw Joannes Wallays in de tweede helft van de 18de eeuw. In 1860 was deze site eigendom van notaris Deschietere uit Kuurne, die de woning laat opdelen in drie kleine huizen en ook een landgebouwtje omvormt tot woning. Later is de woning opnieuw als één geheel eigendom van notaris Wautier uit Lendelede. Omstreeks 1855 drijft Pieter of Petrus Dassonville handel in kolen en meststoffen. In 1857 wordt hij ook vermeld als handelaar in lijnwaad. Hij bewoonde het huis op het Dorpsplein (nummer 13A), zijn vrouw baatte er een winkel uit. In de jaren 1860 laat hij langs de Izegemsestraat een magazijn bouwen, dat in 1873 wordt uitgebreid met een cichorei-ast.
In 1871 bezit Pieter Dassonville reeds de percelen ten oosten langs de Izegemsestraat. Hij laat een magazijn bouwen op perceel nummer 12 (huidige perceel woning). Het magazijn wordt circa 1873 door Dassonville uitgebreid met een aanpalende suikerdrogerij ten noorden. De zaak wordt overgenomen door zoon Alphons Dassonville. In 1897 vestigt hij zich in het oude baljuwshuis. In 1894 laat Pieter Dassonville-Coucke de suikerdrogerij vergroten. Volgens het plan wordt een uitbouw ten westen gebouwd en wordt het magazijn ten zuiden geïncorporeerd. In 1898 doet Dassonville een aanvraag om een olieslagerij op te richten en er een stoomtuig en ketel te plaatsen. In 1899 wordt de suikerdrogerij omgevormd tot een stoomoliefabriek onder eigenaar koopman Dassonville – Talpe uit Lendelede. In 1899 registreert het kadaster daarvoor een vergroting en omvorming van een chicoreiast tot stoomoliefabriek, met vermelding van het plaatsen van een stoommachine. De stoomoliefabriek groeide geleidelijk aan uit tot een bedrijf met aanzien De stoomoliefabriek wordt in 1902 naar het westen toe uitgebreid waardoor het magazijn uit 1899 moet worden afgebroken. In 1911 wordt in de bedrijfsgebouwen een nieuwe grotere stoomketel geïnstalleerd. In 1912 neemt Dassonville als één van de eersten in België moderne wringerpersen in gebruik. Er wordt een nieuwe haakse vleugel opgetrokken met hogere schoorsteen. Alphons Dassonville – Talpe laat in 1914 een directeurswoning met kasteelallures bouwen tussen het huis met perceelnummer 8 g en de noordelijke vleugel van de stoomoliefabriek. De serre, in de noordwestelijke hoek van het perceel dateert ook uit die periode. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de productie noodgedwongen stilgelegd. Na de oorlog worden de activiteiten snel terug opgestart en daarvoor zelfs vijf Amerikaanse persen gekocht. Volgens het kadaster wordt in 1922 de oude baljuwswoning die zich nog tussen het Dorpsplein en de nieuwe directeurswoning bevond, afgebroken. Het gedeelte van de stoomoliefabriek dat aan de Izegemsestraat paalt, wordt voor een groot deel afgebroken om plaats te maken voor een nieuwe toegangspartij met centraal grasperk en rondwegen. De fabriek wordt gedeeltelijk herbouwd en voorzien van een hoger drijfkrachtvermogen. De stoomoliefabriek wordt in 1924 met enkele aparte volumes ten noorden uitgebreid, waar vroeger de lusttuin lag. In 1938 volgt nog een uitbreiding in opdracht van eigenaar Leon Dassonville. In 1941 wordt de productie opnieuw onderbroken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het landgoed het verblijf van Duitse officieren. Na de bevrijding wordt de productie terug opgestart. Vanaf 1945 bewoont zoon Leon Dassonville de site. In 1954 en 1955 wordt de fabriek nog verder uitgebreid. In 1976 volgt een verkoop en grenswijziging van de directeurswoning, de tuin en de fabriek. Het oudste nog resterende gedeelte van de fabriek, langs de Izegemsestraat, wordt afgesplitst en wordt in het kadaster omschreven als een magazijn. In 1977 wordt het eigendom van nv De Clercq en Petre omgevormd tot een drankfabriek. In 1978 volgt nog een verkoop aan de huidige eigenaars, een grenswijziging en opdeling. In 1984 wordt de olieslagerij overgenomen door de firma Vandeputte. Eind 1996 wordt de productie stilgelegd. Tot voor de afbraak wordt het bedrijf aanzien als één van de typisch vroeg mechanische olieslagerijen van de streek. Uit de vlaszaden werd lijnolie geperst, dienstig voor verlichting, huishoudelijke en farmaceutische doeleinden.

In 1999 wordt een groot deel van de fabrieksgebouwen gesloopt en worden de machines uit de nog bestaande volumes verwijderd. De circa 30 meter hoge fabrieksschoorsteen die beeldbepalend was voor het dorpscentrum van Lendelede verdwijnt eveneens. Op de plaats van de olieslagerij wordt de Parkresidentie Vijverzicht gebouwd. Ondanks de sloop van een groot deel van de fabrieksgebouwen blijven enkele gebouwen een stille getuige van het industrieel verleden van deze site.

Exterieur

De voormalige directeurswoning is gelegen in een driedelige ommuurde tuin. Aan de zijde van de Izegemsestraat een tuinmuur van rode baksteen met een sokkel van gebouchardeerde blokken blauwe hardsteen. De centrale geledingen zijn voorzien van ijzeren hekwerk. Centraal ijzeren toegangshek met monogrammen gevormd door de letters D en T, verwijzend naar de bouwheren, het echtpaar Dassonville-Talpe. Aan de zijde van het Dorpsplein is de site afgesloten door een gietijzeren hekwerk met speerpunten, op bakstenen sokkel en tussen bakstenen pijlers met bekroning van blauwe hardsteen. Aan de zijde van de A. Dassonvillelaan een tuinmuur geleed door pilasters.

De oostgevel, kant Izegemsestraat, van vier traveeën breed en twee bouwlagen hoog wordt getypeerd door een portiek. De portiek wordt afgelijnd door natuurstenen hoekblokken en wordt gemarkeerd door een balusterleuning, Ionische zuilen, halfzuilen en een toegangstrap van zes treden van blauwe hardsteen. De portiek sluit aan bij een vooruitspringend geveldeel van drie traveeën breed. Op de verdieping bevindt zich een terras met natuurstenen balustrade en vermoedelijk later toegevoegde vaasornamenten. De gevel is opengewerkt met segmentboogvormige muuropeningen in een natuurstenen geprofileerde omlijsting met oren, neuten, uitgewerkte sluitsteen en paneelwerk op de borstwering. Behouden schrijnwerk getypeerd door grote roedeverdelingen en een bovenlicht met mok. Behouden rolluiken, volgens een gietijzeren plaatje vervaardigd door de firma “J. Windels – Dussellier” uit Izegem. De oostgevel wordt verticaal geleed door de natuurstenen geblokte hoekkettingen. De plint van blauwe hardsteen, opgebouwd uit gebouchardeerde blokken, is opengewerkt met rechthoekige keldervensters die voorzien zijn van sierlijk traliewerk.

De zuidgevel, kant Dorpsplein, wordt afgelijnd door natuurstenen geblokte hoekkettingen. De gevel is sterk symmetrisch opgebouwd en wordt gekenmerkt door de centrale driezijdige erkeruitbouw van twee bouwlagen hoog, uitlopend in twee slanke schoorstenen die het dakvenster, voorzien van klauwstukken, flankeren. De tweede bouwlaag is voorzien van een balkon met balusterleuning en afgeronde hoeken rustend op voluutvormige consoles. De gevel is opengewerkt met segmentboogvormige muuropeningen in een natuurstenen geprofileerde omlijsting met oren, neuten, uitgewerkte sluitsteen en paneelwerk op de borstwering. Behouden schrijnwerk getypeerd door grote roedeverdelingen en een bovenlicht met mok. In de linkertravee geeft een bordes via een draaiende trap van vijf treden uit op de tuin. Het bordes is voorzien van een balusterleuning. De blauwe hardstenen plint, opgebouwd uit gebouchardeerde blokken, is opengewerkt met rechthoekige keldervensters die voorzien zijn van sierlijk traliewerk.

De westgevel, kant A. Dassonvillelaan, is een lijstgevel van drie traveeën breed en twee bouwlagen hoog. De gevel, afgelijnd door natuurstenen geblokte hoekkettingen, is opengewerkt met segmentboogvormige vensteropeningen in een natuurstenen geprofileerde omlijsting met oren, neuten, uitgewerkte sluitsteen en paneelwerk op de borstwering. Behouden schrijnwerk op de verhoogde begane grond, getypeerd door grote roedeverdelingen en een bovenlicht met mok. Behouden rolluiken en gietijzeren leuningen. Op de verdieping schrijnwerk in kunststof. De blauw hardstenen plint, opgebouwd uit gebouchardeerde blokken, is opengewerkt met rechthoekige kelderopeningen die voorzien zijn van sierlijk traliewerk.

De noordgevel, kant Vijverzicht en de vroegere fabrieksgebouwen, wordt belijnd door natuurstenen geblokte hoekkettingen. Deze gevel is voorzien van een centrale uitbouw van twee traveeën breed en twee bouwlagen hoog onder een plat dak. Dit volume is op de begane grond voorzien van twee segmentboogvormige deuropeningen met bewaard schrijnwerk. Op de verdieping (heeft dit volume) een rechthoekige vensteropening in een natuurstenen geprofileerde omlijsting. Een kleine portiek op de verhoogde begane grond, links van de uitbouw, gaf rechtstreeks toegang tot het bureau van de boekhouder. Dit rechthoekige portiek is geplaatst onder een I-profiel dat kan afgesloten worden door middel van een rolluik geplaatst in een houten kader. Het rolluik bewaart nog het oorspronkelijke bedieningsmechanisme. De portiek heeft een bevloering in gepatroneerde ceramiektegels en is toegankelijk via een trap bestaande uit vijf traptreden van blauwe hardsteen. In de rechtertravee bevindt zich de toegang tot de keuken en de trap naar de kelder. De deur is segmentboogvormig en is voorzien van een natuurstenen geprofileerde omlijsting. De oorspronkelijke trap is vervangen door een nieuwe trap. Hier bevindt zich ook de toegangstrap van blauwe hardsteen tot de kelder. De toegang is een dubbele segmentboogdeur met behouden schrijnwerk.