Pastorie van Sint-Gertrudisparochie uit 1728-1730, gelegen ten westen van de Sint-Gertrudiskerk. Eenlaags dubbelhuis van zeven traveeën onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, kunstleien).

Historiek

Daar Appelterre niet over een pastorie beschikte kocht de pastoor zelf een huis aan in 1638. In 1688 woonde pastoor Van der Linden in het kapelaanshuis, dat hij liet herstellen. In 1730 werd gemeld dat de pastorie te klein was en dat een nieuwe pastorie werd gebouwd op de plaats van het kapelaanshuis. Hiervoor had de pastoor op 9 november 1728 100 pond groot geleend bij zijn broer. In 1751 was het kapitaal terugbetaald. In 1755 liet het Sint-Geertruikapittel van Nijvel de pastorie met schaliën dekken. Uit deze vermeldingen uit de dekanale visitatieverslagen kan opgemaakt worden dat de pastorie opgericht werd rond 1728-1730. Op dat ogenblik was het een gebouw van één bouwlaag dat vermoedelijk in het begin van de 19de eeuw aan de achterzijde werd verhoogd. Kadastrale archiefgegevens brengen ons bij dat tijdens de late 19de en de 20ste eeuw de bijgebouwen wijzigden. Voor de toen rechthoekige pastorie waartegen vermoedelijk een woning was aangebouwd werd in 1893 volgende wijziging genoteerd: het linkse gebouw werd opgenomen in de pastorie en vermoedelijk vervangen door een smal haaks aanbouwsel, en aan de rechterzijde van de pastorie werd een klein vierkant aanbouwseltje toegevoegd. Een volgende stap werd gezet in 1949 waarbij de linkse aanbouw verdween. In 1961 werd de straat verbreed en ontstond de huidige kleine voortuin.

Beschrijving

Het pastoriegebouw is een vrijstaand, nagenoeg rechthoekig, gebouw met een voortuintje afgesloten door een recent laag muurtje. Merkwaardig gebouw door zijn opbouw van zeven traveeën en één bouwlaag aan straatzijde en twee bouwlagen en een verhoogde begane grond met kelderopeningen aan tuinzijde. Verankerde baksteenbouw voorzien van een met kunstleien gedekt mank zadeldak. Zuidgerichte voorgevel vrij recent gecementeerd, en achtergevel bepleisterd en geschilderd. Dubbelhuis met centrale rechthoekige deur in een eenvoudige arduinen omlijsting met een geprofileerde rechte waterlijst. Rechthoekige beluikte ramen met lekdrempels. De ramen behielden de oorspronkelijke zandstenen omlijstingen onder de huidige cementering. Het houtwerk van de voorgevel werd recent vernieuwd.

De achtergevel vertoont een verhoogde begane grond met rechthoekige kelderopeningen. Centrale deur met bovenlicht in een hardstenen omlijsting identiek aan deze van de voorgevel en voorzien van een bordestrapje. Het oorspronkelijke houtwerk van deze deur bleef bewaard en vertoont een vlakke rand aan bovenzijde en één zijkant waarop de originele scharnieren en hangwerk zijn bevestigd, en waardoor een verkleinde deuropening ontstaat. Bovenlicht met smeedijzeren, mogelijk begin 19de-eeuws, traliewerk. De rechthoekige vensters van de benedenverdieping zijn voorzien van lekdrempels en zandstenen omlijstingen, alsook van recente rolluiken. Het gedichte raam uitgevend op de trap toont duidelijker de zandstenen omlijsting. De kleinere vensters van de verdieping zijn voorzien van binnenluiken. Recente garage links van het gebouw onder plat dak, achterliggende bijlokalen.

Interieur

Het interieur vertoont volgende kenmerken: de centrale gang heeft een vlak bepleisterd plafond en een ruitvormige bevloering uitgevoerd in grijze en zwarte cement(?)tegels. De wanden werden recent beplankt. Achteraan rechts bevindt zich de sierlijke trap naar de verdieping en onder deze trap vinden we de toegang tot de kelder die zich uitstrekt over de noordwestzijde van het gebouw. De kelder is voorzien van een gekalkt gedrukt tongewelf en een bevloering in zwarte natuursteen. De linkse kamer van de gelijkvloerse verdieping is ontstaan door een recente samenvoeging van twee lokalen. De bevloering bestaat uit vierkante bruine en beige cementtegeltjes. Het plafond is voorzien van een beplanking en de huidige schouw is uitgevoerd in zwarte baksteen. De aanpalende keuken vertoont een vals plafond en een vrij recente bevloering. Hieraan paalt een achterkeuken met pompsteen op gemetste steunen, een brede doch ondiepe schouw met een eenvoudige marmeren afwerking en een bevloering met grote vierkante bruine en zwarte cementtegels. De kamer aan de rechterzijde van de gang is ontstaan door opsplitsing van een grote kamer. De kamer is voorzien van linoleum op een plankenvloer, een gepleisterd plafond met uitgepleisterde moerbalk, en een vermoedelijk begin 20ste-eeuwse schouw met marmeren schoorsteenmantel. De oorspronkelijke schouw bevindt zich in de smalle aanleunende kamer met een gepleisterd plafond met kwartholle kooflijst. De schouw is voorzien van gecanneleerde pilasters waarop een S-vormige bekroning, centraal geprofileerde paneel met strikmotief en hierop een rechthoekig paneel met festoenwerk. Vermoedelijk is dit een laat 18de-eeuwse stucdecoratie, doch de profilering van het plafond dateert van de opbouw en zodus uit het tweede kwart van de 18de eeuw. De oorspronkelijke marmeren schoorsteenmantel verdween recent. De naastgelegen kamer (aan de achtergevel) vertoont een 19de-eeuwse hoekschouw met een eenvoudige marmeren schoorsteenmantel. Het plafond is bepleisterd en eenvoudig geprofileerd, met een uitgepleisterde moerbalk. Het venster (vermoedelijk vernieuwd in het begin van deze eeuw) heeft eenvoudige beluikte onderhelften.

Een sierlijke geschilderde trap met balustervormige trappaal en fijne balusters leidt naar de verdieping met kamers aan de achterzijde van het gebouw. Alle deuren zijn nog origineel met origineel hang- en sluitwerk. De (mogelijks) laat-19de-eeuwse ramen met pompsluiting zijn beluikt. Merkwaardige alkoofkamer met een kleine schouw. De houten beschilderde schoorsteenmantel heeft een tablet op consoles. De houten alkoof vertoont korte vlakke pilasters met composiet kapiteel en geprofileerde basis, op een hoge sokkel met verdiept rechthoekig paneel. Sterk geprofileerd hoofdgestel. De oorspronkelijke ornamenten op de pilasters zijn recent verdwenen. Momenteel is de alkoof voorzien van deuren. De overige kamers zijn uiterst eenvoudig en voorzien van vlakke gepleisterde plafonds. Zolderruimte met bewaard oorspronkelijk gebint.

Dubbelhuis met grote beboomde achtertuin; voortuintje met herbouwd bakstenen muurtje. Gelegen ten westen van de kerk aan verbreding van de straat. Eénlaags huis van zeven traveeën onder mank zadeldak (nok parallel aan de straat, kunstleien). Oude traditionele kern met 19de-eeuwse verbouwingen. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels, muurankers met kram en krul. Verankerde voorgevel met rechthoekige muuropeningen: beluikte vensters met hoekstenen en arduinen lekdrempels; deur met bovenlicht in arduinen omlijsting met druiplijst. Eenvoudige daklijstbalkjes. Verankerde achtergevel met verhoogde begane grond met keldergaten; gelijksoortige benedenvensters (doch zonder luiken). Dubbele steektrap en deur met bovenlicht (gesmeed ijzeren waaier) in een arduinen omlijsting met druiplijst. Toegevoegde bovenverdieping met rechthoekige vensters; gedeeltelijk gedicht benedenvenster. Recente garage links onder plat dak.