Teksten van Pastorie Sint-Paulus-Bekering met tuin

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/9761

Pastorie ()

Uit een akte van de magistraat van Zottegem van 1782 en een brief van de erfgenaam van pastoor van Wambeke van 1795 valt op te maken dat de pastorie van Godveerdegem in 1782 werd gebouwd.

Het gebouw is een goed voorbeeld van laat-18de-eeuws classicisme, stijl waarin talrijke pastorieën werden gebouwd of getransformeerd en gekenmerkt door een met bepleistering afgewerkte eenvoudige baksteenarchitectuur. Van noord naar zuid ziet de aanleg er als volgt uit:

  • driezijdig voorpleintje
  • bakstenen muur met centrale poort tussen gemetste pijlers en onder klein pannen zadeldak. De muur laat sporen van oude beschildering (wit) zien. Rechts werd een storende elektriciteitscabine ingeplant.
  • voortuin, links en rechts door een stalling en koetshuis afgesloten. Deze baksteengevels werden aan de tuinzijde bepleisterd; de drie rondboogopeningen, gevat tussen pilasters, werden op een later tijdstip dichtgemetseld. Beide vleugels worden boven de muurpilasters met een attiek bekroond.
  • pastorie
  • voormalige kruidentuin
  • voormalige boomgaard met paviljoen

De pastorie is een rechthoekig gebouw met verdieping en pannen zadeldak, het geheel onderverdeeld in zeven traveeën met centrale inkom. De linker- en rechtertravee omvatten evenwel slechts een gelijkvloers: beide werden op een later tijdstip met een lessenaarsdak tegen de pastorie aangebouwd, waardoor een silhouet is ontstaan dat talrijke pastorieën van de late 18de en 19de eeuw kenmerkt, namelijk een hoofdvolume van twee bouwlagen onder zadeldak, aan weerszijden geflankeerd door een éénlaags annex met lessenaarsdak.

Verder wijzen duidelijke sporen op de vroegere aanwezigheid van buitenluiken aan de vensters. De achtergevel van de pastorie werd later met rotscement bezet, terwijl de ramen van een effen bepleisterde band zijn voorzien. Links werd een serre aangebouwd. Enkele ramen rechts bij het gelijkvloers hebben hun 19de-eeuwse buitenluiken bewaard. De ramen van de pastorie dateren van de 19de eeuw; sommige hebben een zesledige onderverdeling met vast bovenlicht. De deur in de achtergevel werd later (na het aanbrengen van het rotseerwerk) door middel van baksteenmetselwerk vernauwd.

Het interieur van de pastorie is, althans wat enkele kamers betreft, nog merkwaardig te noemen: inkomhal met ruiten en vierpassen als vloerpatroon, stuccoplafond met versierde zwikken en centraal geplaatst ornament, in de kamers links en rechts een in stucco uitgevoerd plafond, schouw met karakteristiek laat-18de-eeuwse ornamentiek (guirlande, gekruiste takjes, bloemenkorf, siervaas, lint). Op de verdieping hebben twee kamers nog hun oorspronkelijke schouwen, eveneens met typisch classicistische motieven, hier met sporen van polychromie (vermoedelijk echter een overschildering).

Aansluitend is er een tuin, de vroegere kruidentuin, die later werd getransformeerd met onder meer niet-streekeigen beplanting en een kunstgrot.

Voornoemde tuin wordt door betonplaten met een centraal poortje afgesloten van wat vroeger de boomgaard moet zijn geweest en die links door een baksteenmuur wordt begrensd. Achteraan deze boomgaard is een klein rechthoekig bouwsel, een paviljoentje, opgericht, waarvan de muren later werden gecementeerd. In de voorgevel is een grote rechthoekige ingang gemaakt, waarboven zich een vrij grote ronde oculus bevindt. Op de achtermuur werd een schildering aangebracht, voorstellend het Kapelletje Bloed van Godveerdegem. Links en rechts ziet men, niet geheel symmetrisch ten opzichte van dit gebouwtje, twee stompen van gevelde bomen.

Merkwaardig aan de aanleg is de benadrukte lengtegerichtheid: poort tot de voortuin, gang van de pastorie, poortje in de afsluiting tussen kruidentuin en boomgaard en ten slotte voetpad in de boomgaard en paviljoentje achteraan. Een dergelijke aanleg vormt een merkwaardig element in het laat-18de-eeuws geheel.


Bron: Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, Beschermingsdossier DO000897, pastorie en omgeving.
Auteurs:  Van den Bossche, Hedwig
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Paulus-Bekering met tuin [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176427 (geraadpleegd op ).


Pastorie ()

Leegstaand ommuurd dubbelhuis met overluifelde toegangspoort en beboomde voortuin. Vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Bepleisterde en beschilderde lijstgevel uit de 19de eeuw; horizontale belijning door middel van puilijst en entablement met gelede architraaf en kroonlijst op modillons. Rechthoekige vensters en getoogde deur, laatstgenoemde in een omlijsting van simili-natuursteen. Linker en rechter bijbouw onder lessenaarsdak. Haaks tegen voorgevel: twee symmetrische, bepleisterde en geschilderde vleugels van drie traveeën, geritmeerd door pilasters en rondboogarcaden; rechthoekige muuropeningen in de spaarvelden.


Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n2 (H-Z), Brussel - Gent.
Auteurs:  d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Paulus-Bekering met tuin [online], https://id.erfgoed.net/teksten/9761 (geraadpleegd op ).