erfgoedobject

Courlis

varend element
ID
99004
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99004

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld varend erfgoed Knots Courlis
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Maritiem park
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Geschiedenis van het vaartuig: De Antwerpse knots Courlis (wulp) werd in 1928 als jacht gebouwd op de werf Pochet In Merksem. Op het ogenblik van de bouw van het jacht bestond er wellicht geen enkel origineel exemplaar van dit type meer.

De Antwerpse knots was een type vissersschip, dat vooral werd ingezet voor de garnalenvangst op de Westerschelde. Het type had een bun - een deel van het ruim waar het rivierwater vrij in en uit kon stromen - om de vissen en garnalen in leven te houden tijdens het transport. Het einde van de visserij op de Schelde betekende ook het verdwijnen van de vloot van houten vissersschepen. De toenemende haventrafiek en vervuiling bemoeilijkten rond 1900 het vissen op de Schelde. Bovendien zorgde de ontwikkeling van de garnaalvisserij aan de kust en vooral het vlotte transport van de vangst naar het binnenland ervoor dat de garnaalvisserij op de Schelde minder rendabel werd. In 1890 waren er nog 26 knotsen in de vaart. Tegen 1909 bleven er maar zeven meer over, een aantal dat in de jaren nadien verder slonk.

In feite is de Courlis dus een historische evocatie van een vroeger bestaand type. Het schip is ook iets kleiner dan de knotsen die als vissersschip werden gebouwd. Die maten gebruikelijk ongeveer 10 meter op 4 meter.

De Courlis werd van de laatste particuliere eigenaar, de Nederlander Idema, gekocht door de vzw Vrienden van het Nationaal Scheepvaartmuseum. De Vrienden schonken het schip in 1994 aan het Nationaal Scheepvaartmuseum. Het schip maakt deel uit van de collectie van het Museum aan de Stroom (MAS). De Courlis is het enige nog bestaande vaartuig dat naar de Antwerpse knots verwijst.

Eigenaars: ">

  • 1928: S. Milplas, Antwerpen.
  • 1929-1935: L.V. Ledoux, Brussel.
  • 1935 of 1936-1940: Elsen.
  • 1940-1952: Cosemans, Antwerpen.
  • 1952-1959: Andersen en Bastin.
  • 1959- ?: Dorsimont.
  • 1964: Jacques De Ridder, Antwerpen.
  • 1964-1978: Kloet, Nieuwe en St. Joosland in Nederland.
  • 1978-1994: Idema uit Arnemuiden, Nederland.
  • 1994-2018: De Courlis werd door de vzw Vrienden van het Nationaal Scheepvaartmuseum gekocht en in 1994 aan de stad Antwerpen geschonken.
  • 2018-heden: Door de stad in bruikleen gegeven aan Tolerant vzw.

Bouwjaar: 1928.

Werf: Pochet in Merksem.

Functie: Zeiljacht.

Tuigage: De zeilen worden in het depot van het MAS bewaard. De afmetingen van het grootzeil zijn: 1,55 m x 5,85 m x 4,65 m x 7,10 m. De afmetingen van de fok zijn: 6,20 m x 2,70 m x 6,30 m.

Motor: In 1959 kreeg het schip een algemene revisie op de werf Meert in Noeveren. Op dat ogenblik werd een benzinemotor ingebouwd.

  • Documentatie van het Museum aan de Stroom (MAS).
  • JOHNSON W. 1994: Knots-gekke droom wordt werkelijkheid, Spiegel der zeilvaart, nummer 10, 30-31.
  • VAN BEYLEN J. 1999: De Antwerpse knots en de Vlaamse garnalenvisserij op de Schelde in Vlaanderen en Zeeland, Franeker.

Auteurs: Van Dijck, Maarten
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Maritiem park


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Courlis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99004 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.