erfgoedobject

OD1 Martha

varend element
ID
99010
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99010

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geschiedenis van het vaartuig: De kustvisserij vormde een belangrijke schakel in de voedselvoorziening tijdens de oorlog. De vissersvloot moest de aanvoer van haring, sprot, garnalen en platvissen verzekeren. De OD1 Martha werd in 1942 door de Oostendse werf Crabeels gebouwd voor Georges De Groote. Het schip werd ingeschreven als de Z53 Gilbert-Robert en opereerde vanuit Zeebrugge.

In 1946 kreeg het schip het nieuwe immatriculatienummer Z451 als gevolg van een hernummering van de vissersschepen. In november 1946 werd de Nieuwpoortse visser Julien Puystiens de nieuwe eigenaar van het schip en zodoende veranderde het kenteken van het schip in N451.

Het schip werd begin 1962 als vissersvaartuig geschrapt omdat het in vergelijking met de nieuwe, krachtige stalen vissersschepen verouderd was geworden. De Gilbert-Robert werd voortaan ingezet als sleepboot onder de naam Marie-Hélène door het Westendse bedrijf Algemene Ondernemingen Soetaert NV.

In 1974 kwam er een einde aan de actieve carrière van het schip. Het werd opgesteld op het binnenplein van het Nationaal Visserijmuseum in Oostduinkerke (vandaag NAVIGO). Het schip werd nu OD1 Martha gedoopt. Het schip takelde onder invloed van de elementen echter sterk af. Het schip werd gerestaureerd door de Oostendse scheepswerf Lowyck en als publiekstrekker geïntegreerd in de centrale zaal van het volledig vernieuwde NAVIGO-visserijmuseum in Oostduinkerke.

De OD1 Martha werd in 1998 als monument beschermd.

Eigenaars:

  • 1942-1946: Georges De Groote.
  • 1946: Georges De Groote.
  • 1946-1952: Julien Puystiens.
  • 1952-1964: Engel en Louis Seys.
  • 1964-1974: Algemene Ondernemingen Soetaert NV.
  • 1974-: gemeente Oostduinkerke.

Bouwjaar: 1942.

Werf: E. Crabbeels, Oostende.

Functie: Vissersschip op haring, sprot, garnalen en platvissen.

Vaargebied: De Noordzee.

Vracht: vis.

Beschrijving romp, constructie en opbouw: Het schip werd voornamelijk in eik en olm gebouwd. Het roer werd aanvankelijk met een helmstok bestuurd. In 1952 werd de helmstok vervangen door een systeem waarbij het roer vanuit het stuurhuis werd bediend door een stuurwiel. Dat bracht het roer in beweging via de stuurlier, kettingloop en een kwadrant bevestigd op de roerstang. Op dat ogenblik werd ook een beschutte stuurstand voor de stuurman opgebouwd.

Tonnage: 7,88 brutoton en 2,55 nettoton.

Tuigage: Het vissersschip had een mast met hulpzeilen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd een tweede mast toegevoegd.

Motor: Aanvankelijk werd het schip uitgerust met een Deutz dieselmotor van 20 pk. De eerste motor werd als in 1943 vervangen door een krachtiger exemplaar van Delauny (36/40pk). In 1952 werd de motor opnieuw vervangen. Deze keer werd een ABC-motor van 22/23 pk geïnstalleerd.

Uitrusting: Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd een door een motor aangedreven kaapstaander geïnstalleerd voor het ophalen van het net.

Interieur: De verblijfplaatsen van de bemanning bevinden zich in het vooronder. In het middelste compartiment onder het dek bevindt zich het ruim voor materiaal en de vangst. In het achterste compartiment stond de motor.

  • NAUDTS K. 2007: Gerestaureerde ‘Martha’ is weer thuis, Ruimschoots 7.1, 9-10.
  • LANSZWEERT W. en BECUWE F. 2006: De OD.1. Martha. Beschermd monument in het Nationaal Visserijmuseum, Koksijde.
  • BECUWE F. en LANSZWEERT W. 2012: Het vissersvaartuig OD.1. Martha, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie 31.3, 50-62.

Auteurs: Van Dijck, Maarten
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: OD1 Martha [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99010 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.