Geschiedenis van het vaartuig: De Tijl Uilenspiegel is een zeldzaam voorbeeld van een Belgische klipperaak. Het schip werd in 1896 gebouwd op de werven Van Damme Frères et Adam in Baasrode. Vandaag zijn de voormalige scheepswerven van Baasrode een scheepvaartmuseum.

De Tijl Uilenspiegel werd als de Agir de Gand gebouwd voor de rekening van de Gentenaar Arthur Grippe. Eerste eigenaars waren Petrus en Maria Van Hoorenbeek uit Mariakerke. Het schip werd daarna verkocht aan Erwin Van Snick uit Schilde die de naam wijzigde in Utopia. Op 16 november 1987 werd het schip verkocht aan de S.T.A.B. (Sail Training Association Belgium) die het overdroeg aan de net opgerichte vzw Tijl Uilenspiegel. Het schip werd toen de Tijl Uilenspiegel gedoopt.

Het schip werd in de vaart gebracht als een klipperaak met paardenkont. Aanvankelijk was er één mast met een zeiltuig, dat in 1912 werd verwijderd. Vanaf die datum werd de Tijl Uilenspiegel gebruikt als sleepschip. Er werd toen ook een koproer geïnstalleerd om het manoeuvreren te vereenvoudigen. Uit de meetbrief van 28 maart 1931 blijkt dat het schip intussen met een motor was uitgerust. De motor was een driecilinder diesel van 120 PK gebouwd door ABC in Gent. Via de mechanische koppeling werd een driebladschroef aangedreven. Het roer werd origineel met een helmstok gestuurd. Dat werd wellicht rond 1931 vervangen door een stuurwerk met kettingen.

In 2002 lag de Tijl Uilenspiegel al enkele jaren te verkommeren in Schoten op het kanaal van Dessel-Schoten. De romp bevond zich in een slechte toestand en het was niet ondenkbaar dat het schip zou zinken. Het vaartuig werd daarom in 2005 overgebracht naar de site van de voormalige CNR-werf in Rupelmonde, waar het bovenaan de helling werd gelegd. De vzw Tolerant zorgde voor het zandstralen en schilderen van de romp. Er worden nieuwe houten luiken gebouwd om het ruim af te dekken.

De Tijl Uilenspiegel werd in 1997 als monument beschermd. Het schip heeft in zijn geschiedenis alle fases van de technologie in de vrachtvaart doorlopen: voortstuwing door zeilen, slepen en uiteindelijk een dieselmotor. Toch heeft het schip zijn authenticiteit kunnen behouden.

Eigenaars:

• De eerste eigenaars waren Petrus en Maria Van Hoorenbeek (uit Mariakerke).
• Verkocht aan Erwin Van Snick uit Schilde.
• Op 16 november 1987 verkocht aan de S.T.A.B. die het overdroeg aan de vzw Tijl Uilenspiegel.
• De eigendomstitel werd inmiddels overgedragen aan de gemeente Kruibeke.

Bouwjaar: 1896.

Werf: Werven Van Damme Frères et Adam, Baasrode.

Functie: Vrachtschip.

Vaargebied: Rivieren en kanalen.

Beschrijving romp, constructie en opbouw: De stalen romp heeft een rechte balkvorm die gebruikelijk is voor de vrachtvaarders op kanalen en rivieren. Typisch voor de klipperaak zijn de klippervormige boeg en de paardenkont. De meeste elementen van de uitrusting, zoals zwierbomen en stoelen zijn niet meer aanwezig. Op het dek staan wel nog de grote lier en de bolders.

Tonnage: 240 netto ton (laadvermogen).

Motor: De Tijl Uilenspiegel werd rond 1931 gemotoriseerd met een driecilinder dieselmotor van 120 pk, gebouwd bij ABC in Gent.

Interieur: Er zijn slechts restanten van de scheepswoning bewaard. Het stuurwiel staat in openlucht. Het schip was gebouwd met een schipperswoning met slaapvertrek onder dek. In het vooronder met voorroef werd een knechtenverblijf gebouwd. Enkel in het achteronder zijn nog sporen van de betimmering aanwezig.