erfgoedobject

Crangon

varend element
ID
99057
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99057

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geschiedenis van het vaartuig: De Crangon werd in 1964 gebouwd op de werf van L. De Graeve in Zeebrugge. Het schip heette aanvankelijk de Eldorado en kreeg Z582 als registratienummer. De eerste eigenaars Firmin Pauwaert en Gustaaf Decloedt voeren vanuit Zeebrugge als thuishaven. Ze visten niet te ver uit de kust op rond- en platvis of op garnaal. Het schip werd ingericht als zijtreiler. Dat wil zeggen dat de netten aan één zijde van het schip werden gevierd en opgehaald. Het vissersschip is vandaag nog uitgerust met het originele vistuig voor plankenvisserij. Twee borden of planken trokken door de oplopende snelheid het net open. De originele 3-cilinder ABC-dieselmotor werkt vandaag nog steeds.

Het schip werd op 28 april 1998 geschrapt uit de lijst van de Officiële Belgische visservaartuigen. Het verder inzetten voor de commerciële visserij vereiste grote investeringen om het vistuig te moderniseren. De zijtreilers waren immers stilaan verdrongen door de bokkenvisserij. Dit vereiste een niet-rendabele structurele aanpassing aan het vaartuig.

Om deze unieke garnaalvisser te vrijwaren van de sloop werd het schip in 1998 aangekocht door reder Willy Versluys die het in bruikleen gaf aan de vzw PUB met als doel de beroepsvisserij in het algemeen, en de garnaalvisserij in het bijzonder, te promoten. Het schip werd gerestaureerd op de scheepswerf van de Maritieme Site in Oostende (MSO). Dit was een project voor sociale tewerkstelling waarbij kansarmen werden opgeleid tot scheepsbouwer en scheepshersteller. Tijdens de grondige restauratie werd het schip terug in zijn originele toestand gebracht.

In 2001 werd het schip opnieuw in de vaart genomen binnen de context van een sociaal-toeristisch project. De passagiers maken niet enkel kennis met een historisch vaartuig maar beleven hierbij de traditionele plankenvisserij op garnaal. Ze zien garnalen vangen, wassen en zeven, en kunnen zelf aan de slag door te helpen bij het sorteren van de vangst. Het schip wordt nu de Crangon genoemd, naar de Latijnse naam van de noordzeegarnaal.

De Crangon werd als varend erfgoed beschermd op 16 juli 2007 omdat het één van de laatste houten vissersvaartuigen in Vlaanderen is. Het schip is uitgerust met het originele vistuig voor de plankenvisserij, met de originele ABC-motor van Gentse makelij en de originele lier. De Crangon vormt een materiële getuige van de bouw van houten kustvissersvaartuigen rond 1960 en van de visserijmethode die toen werd gehanteerd.

Eigenaars:

  • 1964-1998: Firmin Pauwaert en Gustaaf Decloedt.
  • Sinds 1998 is Willy Versluys de eigenaar. Het schip wordt uitgebaat door de vzw Den IJslandvaarder.

Bouwjaar: 1964.

Werf: De Graeve in Zeebrugge.

Functie: Garnaalvissers of kustvissers waren vaartuigen die niet ver uit de kust visten op rond- en platvis of op garnaal.

Vaargebied: De Noordzee.

Beschrijving romp, constructie en opbouw: De Crangon is een houten rondspant kielschip. De rompvorm van garnaalvissers zoals de Crangon gaat terug op negentiende-eeuwse houten kielschepen zoals de Oostendse sloep, zonder vlakke achterspiegel. De Crangon beschikt over één dek en heeft overhangende stevens. De overhangende stevens laten toe om het roerwerk intern op te stellen en een motor in het achterschip te installeren. Het schip werd voorzien van een hoge voorbouw, een zogenaamde stormbak.

De romp van de Crangon werd gebouwd in eik. De bovenbouw, zowel de stormbak als de behuizing van het logies en de stuurhut, werd in staal vervaardigd.

Tonnage: bruto tonnenmaat van 49 ton.

Tuigage: Het schip is voorzien van twee masten.

Motor: De Crangon wordt voortgestuwd door een Belgische ABC-motor van 145 pk uit 1964. Die degelijke 3-cilinder dieselmotor, type DU/MDU model 3MDX, draait nog steeds.

Uitrusting: De Crangon werd gebouwd als een zijtreiler voor de plankenvisserij. De hele visuitrusting is van Belgische makelij. De oorspronkelijke vislier is een Neptune van de Nieuwpoortse werkhuizen Brusselle. De lier wordt aangedreven door de ABC-motor via een riemoverbrenging vanuit de machinekamer. De borden of planken voor het zijdelings vieren en ophalen van het visnet zijn aanwezig. Voor de verwerking van de gevangen garnaal werd de Crangon voorzien van een wasinstallatie, een zeefmachine en een garnalenkookketel.

  • BARBAIX A. en ENEMAN E. 2004: Oostendse kustvissersvaartuigen na wereldoorlog 1940-1945, Oostende, 219.
  • J.D. 2007: Crangon. Eerste beschermd varend erfgoed, Ruimschoots 7.1, 15-17.

Auteurs: Van Dijck, Maarten
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Crangon [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99057 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.