erfgoedobject

Ziet op u Zelven

varend element
ID
99074
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99074

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geschiedenis van het vaartuig: Volgens de gegevens op de meetbrief, werd de Ziet op u Zelven gebouwd in 1884 in Alblasserdam (Nederland). De werf is onbekend. De oudste teruggevonden officiële registratie dateert van 1904. In dat jaar heette het schip De twee gebroeders en was het eigendom van Vanderzande uit Made. In 1910 werd het schip verlengd. In 1919 werd het in Kerkdriel, onder de naam Adriana, verkocht aan de familie Piet Boender uit Puttershoek.

Piet Boender voer onder de naam Ziet op u Zelven met zijn jongste broer Bastiaan als knecht. In de winter werden suikerbieten vervoerd voor de suikerfabriek in Puttershoek. In de zomer werd voor het riet- en biezenbedrijf De Geus gevaren. Het schip fungeerde als moederschip bij het snijden van riet en bies in de Biesbossen en op het Haringvliet. Daarnaast werd het schip gebruikt voor het transport van het gedroogde bies vanuit Puttershoek. Onder meer in Lokeren, Dendermonde en Mechelen werden biezen voor de stoelenfabrikanten gelost. De schipper en zijn knecht hadden slechts een kleine slaapplaats in het vooronder. Het achteronder werd benut voor de opslag van allerlei gereedschap en touw. De rest van het schip werd als vrachtruim gebruikt. Het ruim was met een Friese luikenkap afgedicht.

Toen zoon Leen Boender het schip in 1924 overnam, samen met zijn jongste broer Koos, werd de eerste motor ingebouwd. Die NUK-motor leverde veel problemen op en werd reeds binnen het jaar vervangen door een nieuwe NUK. De problemen bleven echter aanhouden zodat al in 1925 de NUK door een 22 pk Kromhout werd vervangen. Rond de periode van de motorisering werd het helmhout door een stuurwiel vervangen.

Bij de grote overstroming van 1953 heeft de Ziet op u Zelven mee geholpen aan de reddingsactie en nadien met het opladen van de verdronken kadavers. In 1955 lag het schip geladen in de Beninge (Spui) toen met opkomend water een storm uitbrak. Het schip klotste vol water nog voor het vlot kwam en zonk.

Het schip bleef vracht vervoeren tot 1969, toen door het sluiten van de Haringdam de biezen verdwenen. Het afgedankte schip werd verkocht en verhuisde naar Dordrecht. De nieuwe eigenaar maakte er een woonark van. In 1970 werd de Ziet op u Zelven gekocht door Ben Hoezen, die het in Rotterdam restaureerde tot een charterschip waarop twaalf passagiers konden overnachten. Toen het niet meer voldeed aan de gevraagde comfortnormen werd het schip verkocht aan Marcel Van Reede, die het schip inrichtte als woonschuit. Die verkocht het op zijn beurt in 1996 aan de huidige Belgische eigenaars. De nieuwe thuishaven werd het Zennegat in Mechelen. De nieuwe eigenaars hebben tijdens een restauratiecampagne het schip terug het uitzicht gegeven van de jaren 1910-1920. Het ruim werd ingericht als woon- en slaapvertrek. Het schip werd ook weer zeilklaar gemaakt.

De Ziet op u Zelven is wellicht de oudste en enige nog varende boeierschuit in de wereld.

Eigenaars:

  • 1884-1904: Onbekende eigenaar(s).
  • 1904: Vanderzande uit Made.
  • 1919: De familie Piet Boender uit Puttershoek.
  • 1924: Leen Boender, samen met zijn jongste broer Koos.
  • 1969: Onbekende eigenaar in Dordrecht.
  • 1970: Ben Hoezen.
  • ?: Marcel Van Reede.
  • Sinds 1996: De huidige Belgische eigenaars.

Huidige eigendom: Particulier.

Bouwjaar: 1884.

Werf: Onbekende werf in Alblasserdam in Nederland.

Functie: Aanvankelijk was de Ziet op u Zelven een beurtschip dat vracht vervoerde. Sinds 1969 wordt het schip gebruikt als charter, woonschip en als pleziervaartuig.

Vaargebied: Rivieren van de Lage Landen.

Vracht: Voor 1969 werd er gevaren met suikerbieten, riet en biezen.

Beschrijving romp, constructie en opbouw: De Ziet op u Zelven werd gebouwd in ijzer. De platen werden aan elkaar geklonken. Het uitzicht van de boeierschuit is volledig teruggebracht tot de situatie tussen 1910-1920. Het voordek werd vervangen, nadat het originele dek was doorgeroest. Het schip lijkt op de grotere tjalken, maar wijkt af door het houten berghout (stootrand) en de enigszins naar binnen vallende voorsteven. Tijdens de restauratie werd de besturing met een stuurwiel vervangen door een meer authentieke helmstok. De boeierschuit heeft zijzwaarden.

Tonnage: 40 ton waterverplaatsing. 54 ton laadvermogen (nettotonnage).

Tuigage: Kottergetuigd. Grootzeil van 75 m², fok van 16 m² en kluiver van 16 m².

Motor: In 1924 werd de Ziet op u Zelven gemotoriseerd met een NUK-motor, die echter reeds binnen het jaar door een andere NUK werd vervangen. In 1925 werd die motor op zijn beurt al vervangen door een Kromhout van 22 pk. De huidige motor is een DAF 475 van 80 pk uit 1984.

Uitrusting: Op het voordek staan twee bokkenpoten die dienen voor het strijken en rechttrekken van de mast. De lier voor het strijken van de mast en het ophalen van de ankers staat ook op het voordek. Om de vallen van de zeilen aan te halen werd aan de mastvoet een lier geplaatst. Het laadruim wordt afgedekt met een Friese kap en een dekkleed.

Interieur: Het vrachtruim werd ingericht als woonvertrek.

  • Meetbrief.
  • S.N. 2012: Boeierschuit Ziet op u Zelven, in Slotconferentie Traditional Maritime Skills, Ename, 78.

Auteurs: Van Dijck, Maarten
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ziet op u Zelven [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/99074 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.