Inventaris

Calfoortstraat 7 (Kortemark)
Achteringelegen hoeve opklimmend tot de 18de eeuw. Bestaande uit een vrijstaand boerenhuis, stal, schuur en recente nutsgebouwen rond een onverhard erf, toegankelijk via lange, onverharde erfoprit. De Ferrariskaart (1770-1778) toont twee gebouwen in elkaars verlengde op het einde van een dreef tussen de Calfoortstraat en de Handzamevaart. Op het primitief kadasterplan (circa 1827) zijn het boerenhuis en de schuur opgetekend als eigendom van de Diksmuidse heelmeester Woets. Volgens het kadaster wordt het boerenhuis in 1838 uitgebreid aan de achterzijde en zou de stalling dateren van 1856. Gelijkaardige weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1845) (zie illustratie). Het kadaster registreert de vergroting van de schuur en stalling in 1958.

Edewallestraat 12 (Kortemark)
Diepergelegen herenhuis met bijhorend achterliggend nutsgebouw en tuin. Toegankelijk via een gekiezelde oprit.

Edewallestraat 18 (Kortemark)
Burgerhuis volgens kadastergegevens opgetrokken in 1840 en gedeeltelijk gereconstrueerd en vergroot in 1891. Naar verluidt vroegere notariswoning. Breedhuis met dubbelhuisopstand van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (bruine mechanische pannen).

Esenstraat 8 (Kortemark)
Hoeve waarvan enkel het boerenhuis bewaard is. Bepalend voor kerkomgeving (ten westen van het koor). De geïncorporeerde voormalige stalling en schuur zijn heden omgevormd tot garages. Het woonhuis wordt volgens kadaster in 1839 opgetrokken door de Zarrense herbergier Petrus Rommelaere en in 1870 door dezelfde familie uitgebreid met een aanpalend landgebouw ten noorden. Gezien de bouwkenmerken dateert het gebouw waarschijnlijk eerder uit de wederopbouwperiode van de jaren 1920.

Groenestraat 7 (Kortemark)
Boerenhuis van vroegere molenaarshoeve bij de site van de verdwenen "Abeelemolen". Als dusdanig reeds aangeduid als aan de straat gelegen site met L-vormige opstelling ten noorden van de staakmolen, op het primitief kadasterplan (circa 1829) (zie illustratie) en op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844).

Handzameplein (Kortemark)
Vóór 1837 was er reeds een orgel aanwezig, aangezien het in dat jaar hersteld werd door S.G. Hooghuys (Brugge); verdere gegevens hierover ontbreken. Kort vóór WO I was een orgel geleverd door Jules Anneessens (Menen). Dit werd vernield in 1914-1918. In het contract voor de bouw van een nieuw orgel in 1922 is geen sprake van recuperatie van oude onderdelen, zodat men kan aannemen dat het vorige orgel totaal vernield was. Ook het huidige orgel is een werk van Jules Anneessens (Menen) uit 1922.

Handzameplein 11 (Kortemark)
Herenhuis met imposante achterliggende bedrijfsgebouwen. Voormalig gemeentehuis/ herberg met achterliggende brouwerij. Eerste weergave op de Ferrariskaart (1770-1778), namelijk bebouwing op plaats van huidig woonhuis en achterliggende bebouwing gevat in een vierkante omwalling. Op het primitief kadasterplan (circa 1829) is huidig woonhuis opgetekend samen met drie achterliggende vrijstaande gebouwen binnen een driezijdige omwalling.

Handzameplein 27 (Kortemark)
Vrijstaand woonhuis op hoek met Werkenstraat. Op de Ferrariskaart (1770-1778) is er reeds bebouwing opgetekend op deze plaats. Het pand is opgenomen in een herbergenlijst van 1779 en wordt omschreven als "considerabel huys" waar een "wijn- en brandewijncantine" wordt gehouden.

Handzameplein 3 (Kortemark)
Halfvrijstaande woning daterend van vóór 1829. Eerste weergave op het primitief kadasterplan (circa 1829). Volgens een kadastermutatie worden de achterliggende nutsgebouwen in 1881 uitgebreid. Ondertussen is het pand eigendom geworden van brouwer Van Middelem-Vanhonsebrouck. Op een foto van 1905 is de woning afgebeeld met een bakstenen gevel waarin vensters met een gepleisterde omlijsting en paneeldeur in een natuurstenen omlijsting bekroond door een fronton.

Handzameplein 9-10 (Kortemark)
Eenheidsbebouwing van twee woonhuizen. Heden café "Piccolo" en "De Kastart". Beide panden zijn reeds weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1829) als afzonderlijke woonhuizen eigendom van landbouwer Crevits uit Woumen (Diksmuide). Bij een kadastermutatie van 1871 zijn de panden verkocht aan de Handzaamse brouwer Van Middelem-Vanhonsebrouck. Volgens deze mutatie worden in dat jaar de achterliggende nutsgebouwen bijgebouwd.