Inventaris

Zenneweg (Zemst)
Aan de Zenneoever, in de schaduw van een krans lindebomen gelegen éénbeukige kapel afgedekt met een leien zadeldak, uit begin 17de eeuw.

Kolverenschansweg (Zonhoven)
De Kolverenschans in Zonhoven werd omstreeks 1604 door de lokale boerenbevolking opgericht om zich te beschermen tegen rondtrekkende bendes en legers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De schans bleef in gebruik tot na 1713 en is een goed bewaarde archeologische site die nog steeds waarneembaar is in het landschap. Een bomenrij markeert de oorspronkelijke gracht rondom de schans. 

Vrankenschansweg 16 (Zonhoven)
De Vranckeschans of Donckseschans is één van de vier schansen die op het grondgebied van Zonhoven gelegen waren, met name de Vranckeschans, de Engstegen schans, de Colverenschans en de Molenschans, waarvan alleen de eerste nog tamelijk goed bewaard is. Vandaag is dit een moerassig terrein omringd met een diepe gracht en een begroeide aarden wal.

Kottemstraat 1-3 (Zottegem)
Twee aaneengeloten hoeven gelegen op een helling in een beboomd landschap.

Molenhoek 14 (Zottegem)
Gesloten hoeve met nog werkende watermolen, gelegen aan de Traveinsbeek en beschaduwd door twee hakhoutstoven van lindes. Bakstenen gebouwen onder zadeldaken rondom een gekasseid rechthoekig erf. Rechthoekige inrijpoort opgenomen in stalvleugel. Oud molengebouw van twee traveeën en twee bouwlagen met gecementeerde erfgevel met overgenomen datering 1623. In de loop van de tweede helft van de 19de eeuw kende de molen tal van uitbreidingen. Rondom liggen weilanden met knotwilgenrijen. De spaarvijver is bewaard en omzoomd met bomen.

Penitentenlaan 3-7 (Zottegem)
Oorspronkelijk godshuis voor behoeftige reizigers, weldra omgevormd tot hospitaal. Verwoesting in de tweede helft van de 16de eeuw door de geuzen. Oude kloostergang opklimmend tot het vierde kwart van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 18de eeuw; latere aanpassingen; vier vleugels van twee bouwlagen onder aaneengesloten zadeldaken (leien), gegroepeerd rondom een rechthoekig binnenhof. Kapel in de oksel van de noordoostelijke en zuidoostelijke vleugel .

Sint-Martinusplein (Zottegem)
Belangrijke kerk waarvan de oorsprong teruggaat tot de preromaanse tijd. Huidige plattegrond ontvouwt een gotische 13de-eeuwse westtoren, een gotisch driebeukig schip van vier traveeën, een hoger romaans koor van oorspronkelijk twee traveeën met halfronde apsis, een zuidelijke sacristie uit de 18de eeuw met 17de-eeuwse onderbouw en een zuidelijke bergruimte uit begin 19de eeuw in het verlengde van de zuidelijke zijbeuk.

Nieuwe Steenweg (Zuienkerke)
De toekenning van het parochiaal statuut aan Zuienkerke dateert vermoedelijk uit de 10de eeuw. De huidige kerk onderging een algemene restauratie in 2000 en is omringd door een ommuurd kerkhof. Het verankerde bakstenen gebouw met leien bedaking heeft een driebeukig schip en westtoren. Het noordelijk zijkoor is 13de-eeuws, de westtoren laatromaans, de benedenkerk 13de-eeuws en er zijn sporen van 15de-eeuwse spitsboogvensters. Interieur met houten tongewelven en marmeren vloertegels. Mobilair voornamelijk in barok- en rococostijl.

Schansstraat (Zutendaal)
Een rechthoekige, met brede gracht omgeven stuk grond in de vallei van de Bezoensbeek, op de zuidwestelijke rand van het Kempisch plateau. Deze vluchtschans of ook boerenschans genoemd is aangelegd door gezinnen uit de omliggende gehuchten als toevluchtsoord tegen militaire strooptochten van militaire troepen op doortocht. De verdedigingsgracht van de Stalkerschans wordt met uittredend kwelwater gevoed, terwijl het overtollige water via een overloop naar de Bezoensbeek afloopt. De structuur bestaande uit een schanslichaam en de omgevende verdedigingsgracht is zeer goed bewaard.

Paulatemstraat 57 (Zwalm)
Georiënteerde kerk opgetrokken in de 11de eeuw uit Doornikse kalksteen, latere uitbreidingen en aanpassingen, ingeplant op een klein rond kerkhof met lage bakstenen muur.