Inventaris

Markt 17-21 (Merchtem)
Zogenaamd Lombardenhuis, waarvan de kern teruggaat tot de 17de eeuw, maar het huidig uitzicht bepaald wordt door aanpassingen in de 19de en 20ste eeuw. Vanaf 1613 tot rond 1750 in gebruik als gemeentehuis.

Marktstraat 20 (Merchtem)
Kleinschalige arbeiderswoning van drie traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, daterend uit eind 18de-begin 19de eeuw.

Mieregemstraat 184 (Merchtem)
L-vormig hoevetje met geplaveid erf en beschaduwd door een notelaar bij de gemetselde waterput. Boerenhuis met één verdieping van zes traveeën en steil zadeldak (pannen), daterend uit 17de, begin 18de eeuw.

Mollemstraat 21 (Merchtem)
Boerenwoning van één bouwlaag onder een steil zadeldak, 1759 gedateerd, ten zuidwesten bijgebouw met bakhuis.

Neerkamstraat 1 (Merchtem)
De Neerkam- of Cortvrindtmolen is een graanwatermolen op de Grote Molenbeek. Het huidige molengebouw met bijhorende molenaarswoning gaat vermoedelijk terug tot het tweede kwart van de 18de eeuw, maar onderging aanpassingen in het derde kwart van de 19de eeuw en tijdens de eerste helft van de 20ste eeuw. Het is een goed bewaard voorbeeld van een graanmolen die naderhand met een turbine werd uitgerust en waarvan de maalinrichting volledig is bewaard.

Nieuwelaan 128-130 (Merchtem)
In 1892 door architect Joseph Schadde verbouwd 'huis van plaisantie' van 1765 tot een imposant eclectisch landhuis, omgeven door een uitstekend onderhouden park in landschappelijke stijl, eveneens aangelegd in de jaren 1890 onder baron Léon de Viron. Het domein bewaart sporen van een 'verlandschappelijkte' omgeving, een boogbrug en rotswerk rond de overlopen van de vijver, een ommuurde moes- en bloementuin.

Nieuwstraat 4 (Merchtem)
Dorpswoning van vijf traveeën en één bouwlaag onder een steil pannen zadeldak met dakkapel onder een overkragend dakje, in kern mogelijk teruggaand tot eind 18de eeuw, het pand is al lang in gebruik als café.

Olmestraat 17 (Merchtem)
Gesloten hoeve zogenaamd Spanjaardhof of voordien Hof te Steenberg, met gebouwen geschikt rondom een rechthoekige, geplaveide binnenplaats. De gebouwen gaan in kern terug tot de tweede helft van de 18de eeuw, maar ondergingen aanpassingen. De oudste kernen bevinden zich ten zuidwesten en noordoosten van het erf, namelijk respectievelijk het woonhuis met varkensstal, die later werd uitgebreid, en de stalvleugel aan de overzijde met voorheen paardenstallen. Ten noordwesten bevindt zich een stalvleugel, ten zuidoosten de schuur. Aan de overzijde van de straat bevindt zich een open karrenhuis, vermoedelijk daterend uit de 19de eeuw.

Osselstraat 1 (Merchtem)
Pastorie gebouwd in 1758, dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak geflankeerd door twee eenlaagse bijgebouwtjes van twee traveeën, gelegen in een omstreeks 1850 in landschappelijke stijl aangelegde tuin.

Osselstraat 47 (Merchtem)
Boerenhuis van een semi-gesloten hoeve met bouwvallige dienstgebouwen. Boerenhuis met een bewaarde kern uit 17de, 18de eeuw, doch later aangepast.