Inventaris

Zarrenplein 3-4 (Kortemark)
Lage dorpswoningen (gelegen aan doodlopend straatje van het Zarrenplein). Op het primitief kadasterplan van circa 1827 worden op deze plaats reeds twee huisjes afgebeeld, nummer 3 eigendom van bakker Ludovicus Pybijser uit Klerken (Houthulst) en nummer 4 van slijter Jacques Desmet. Circa 1892 wordt nummer 4 vergroot.

Zarrenstraat (Kortemark)
Kapel van 1898, opgericht ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand. Sterk begroeid met klimop. Kapel op rechthoekige plattegrond. Gecementeerde baksteenbouw onder zadeldak; eveneens gecementeerde plint. Naar verluidt twee mijtervormige vensters in de zijgevels. Spitsboogportaal met geprononceerde en gecementeerde omlijsting; deels betraliede vleugelpoort.

Zarrenstraat 11 (Kortemark)
Seinwachtershuis op de in 1856-1858 aangelegde spoorlijn Lichtervelde-Veurne, ter hoogte van de spooroverweg. Het wachthuisje is volgens het kadaster opgericht circa 1898, in dezelfde periode wordt het statiebureel heropgebouwd.

Gelbergenstraat 6 (Kortenaken)
In oorsprong hoeve met losse bestanddelen uit 1774, vandaag uitgegroeid tot een gesloten hoeve met statig woonhuis in Maaslandse stijl. De hoeve was vanaf de bouwfase tot de verkoop in 1975 eigendom van de familie Hendrickx.

Hanenstraat 11 (Kortenaken)
In oorsprong hoeve met losse bestanddelen, vandaag uitgegroeid tot een gesloten hoeve met ten noordwesten het woonhuis, dat ten minste teruggaat tot de eerste helft van de 18e eeuw. Ten zuidoosten bevindt zich de 1816 gedateerde dwarsschuur met centrale doorgang naar het erf. De overige vleugels deden dienst als stallen. De hoeve was met zekerheid al sinds het begin van de 18de eeuw bewoond door de familie Kemerlinckx.

Klipgaardestraat 2-4 (Kortenaken)
Landhuis gebouwd rond 1867 door Guillaume d'Arschot de Schoonhoven. In het interbellum werd het kasteel aangekocht door Guillaume d'Arschot de Schoonhoven, kabinetschef van koning Albert I, die het in een neoclassicistische bouwstijl vergrootte en aanpaste. De hoeve werd rond 1886 gebouwd op de motte in een eenvoudige, functionele baksteenarchitectuur. Omgeven door landschappelijk park dat de motte van een afgebroken feodaal kasteel en een gedeelte van een aanpalend bos omvat, oorspronkelijk circa 25 hectare; dendrologisch interessant.

Langstraat 1 (Kortenaken)
Louis A Speculo, telg van een vooraanstaande Tiense notarisfamilie, bouwde rond 1865 een neogotisch kasteel, in 1895 met een travee uitgebreid. Het dienstgebouw werd toen uitgebreid tot een neerhof met monumentaal koetshuis en een ommuurde moestuin van 13,5 are. Omgeven door landschappelijk park met vijver; oorspronkelijk nog geen 3 hectare, later uitgebreid tot 10,5 hectare.

Lapstraat 21 (Kortenaken)
Pachthoeve Campenrode is een gesloten hoeve uitgevoerd in baksteen met natuurstenen elementen en bestaande uit een woonhuis, dwarsschuur, stallen, karrenhuis en opslagruimtes. De hoevesite heeft een rijke geschiedenis met een eerste vermelding in de 17de eeuw. De hoeve bewaart mogelijk een 18de-eeuwe kern in het opkamergedeelte van het woonhuis. De gebouwen evolueerden in de 19de eeuw tot een quasi gesloten opstelling, en kregen hun huidige uitzicht in de 20ste eeuw.

Oude Diestsestraat (Kortenaken)
Taxusprieel (Taxus baccata) van omstreeks 1880, gelegen in een tuin van 25 are met merkwaardige snoeivormen voor de woonvleugel van de gesloten hoeve Vandervelpen in het dorpscentrum van Waanrode (deelgemeente van Kortenaken).

Oude Diestsestraat 2 (Kortenaken)
Gesloten hoeve gebouwd kort na 1843, die echter rond 1878, in opdracht van Guillaume Vandervelpen, later pastoor te Opwijk, haar huidige uitzicht kreeg. Tuin van 25 are met merkwaardige snoeivormen, onder meer een taxusprieel uit omstreeks 1880.