Inventaris

Zandstraat 3 (Kortemark)
De site is aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1828) (eigenaar is Jos Serruys uit Antwerpen): een U-vormige opstelling rondom het erf met boomgaard, achter het huis is een grote tuin gelegen. Zelfde weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844). Circa 1872 (mutatie 1878) wordt het huis uitgebreid. Circa 1894 (mutatie 1895) wordt het huis nogmaals uitgebreid met een haakse uitbouw aan de achterzijde. Wellicht wordt daarbij de rechter zijgevel van het huis vernieuwd, zie muurankers 1894.

Zarren-Lindestraat 32 (Kortemark)
Woonhuis en aanpalende smidse op het gehucht "Zarren-Linde". Gebouwd circa 1901 (sic, zie ook jaarankers in de linker zijgevel), na afbraak van een woning die reeds was weergegeven op het primitief kadasterplan van circa 1827.

Zarrenplein 3-4 (Kortemark)
Lage dorpswoningen (gelegen aan doodlopend straatje van het Zarrenplein). Op het primitief kadasterplan van circa 1827 worden op deze plaats reeds twee huisjes afgebeeld, nummer 3 eigendom van bakker Ludovicus Pybijser uit Klerken (Houthulst) en nummer 4 van slijter Jacques Desmet. Circa 1892 wordt nummer 4 vergroot.

Dorp 6 (Kortenaken)
Voormalige gotische constructie uit de 16de eeuw. Het overige is neogotisch, onder meer de westtoren. Van de oude kerk bleef enkel het laatgotische koor met noordsacristie en vermoedelijk ook het noordtransept bewaard. In 1946 en ook meer recent werden herstellingen uitgevoerd.

Dorpsplein 5A (Kortenaken)
De kerk is gelegen op een heuvel en omgeven door het oude kerkhof met kerkhofmuur. Van de romaanse fase zijn geen bovengrondse elementen zichtbaar. De vergroting en restauratie van de kerk in 1906-1911 gebeurde onder leiding van architect Langerock. Daarbij werden de 16de-eeuwse elementen gerestaureerd.

Kersbeek-Dorp 5 (Kortenaken)
Kerk met gotisch koor met steunberen, einde 16de eeuw opgetrokken uit baksteen met zandstenen speklagen. Noordoostelijke sacristie uit de tweede helft van de 18de eeuw. Neoclassicistische toren en éénbeukige ruimte. Neogotische zuidoostelijke sacristie.

Zandrodestraat 2-4 (Kortenaken)
Omstreeks 1862 werd het historische Vroenhovencomplex vervangen door nieuwe gebouwen. Het koetshuis en de kasteelhoeve dateren van omstreeks 1862. Rond 1876 liet ridder Adolf de Wouters de Vroenhoven het woonhuis heropbouwen; in 1903 kreeg het een neogotische heraankleding door de Brusselse architect Alphonse Gellé. De gebouwen zijn omgeven door een park van bijna 20 hectare met 'jardin anglais'.

Colombastraat 1 (Kortenberg)
Villa met bijgebouwen in U-vorm in Italianiserende stijl naar ontwerp van architect Jean-Pierre Cluysenaar (1811-1880) gelegen op een hoogte en omgeven door een ruim park met indrukwekkende bomen. Het pand met bewaarde interieurelementen werd volgens de kadastrale staat gebouwd in 1843 en gepubliceerd in Cluysenaars boek Maisons de campagnes.

Dalemstraat 6-8 (Kortenberg)
Villa Les Mélèzes is een eclectische villa in een ruime tuin, rond 1874 gebouwd in opdracht van Karel Stallaert. Kolonel Gustave Wielemans breidde het herenhuis rond 1910 uit met een hoektoren en paardenstallen.

Leuvensesteenweg 142 (Kortenberg)
Eugène Beaujean, staatsambtenaar te Brussel, liet Villa Beaujean kort na 1900 bouwen. De villa is een van de vele statige woningen die kort na de vorige eeuwwisseling gebouwd zijn langs de Leuvensesteenweg. De villa heeft invloeden van het eclecticisme, de art nouveau en de cottagestijl.