Inventaris

Essen (Essen), Kalmthout (Kalmthout)
In het gevarieerde gebied De Nol werd van de 14de tot de 18de eeuw turf gewonnen. Enkele grachten en beken zijn daar nog een overblijfsel van: ze waren vroeger in gebruik als turfvaart, om de turf af te voeren. Het ven van De Nol bleef na de ontginning van het veen als plas over. Het ven heeft een hoge natuurwaarde.

Essen (Essen)
Het Hemelrijk vindt zijn oorsprong in een 19de eeuws kasteeldomein. Het kasteel werd in 1970 gesloopt, maar verschillende andere gebouwen bleven wel bewaard. Recent werd er een landschappelijk arboretum uitgebouwd. Dreven, vijvers, akkerland, weiland, bos en het landelijk gebouwencomplex vormen samen een landschapspark. Bijzonder zijn de voormalige quarantainestallen, die vanaf 1896 opgericht werden om het uit Nederland ingevoerde vee te controleren op besmettelijke ziekten.

Asper, Dikkelvenne, Gavere (Gavere), Zingem (Kruisem), Heurne, Mater, Welden (Oudenaarde), Meilegem, Nederzwalm-Hermelgem (Zwalm)
Dit gebied bevindt zich tussen Welden (Oudenaarde) in het zuiden, Zingem in het westen, Meilegem (Zwalm) in het oosten en Dikkelvenne (Gavere) en Gavere in het noorden. Nagenoeg het volledige deel ten westen van de Schelde behoort tot het alluviale deel van de Scheldevallei. In dit meersenlandschap bevinden zich nog enkele afgesneden meanders. Aan de rechteroever behoren er delen van het gebied tot het Zuid-Vlaams heuvelland (zandleemsteek). Vooral tussen Gavere en Dikkelvenne is de oostelijke steilrand erg uitgesproken. De kouter te Welden ligt op een zandige opduiking. De Scheldevallei wordt gekenmerkt door kleine reliëfverschillen, dit zijn oeverwallen en zandige ruggen of opduikingen.

Baaigem, Vurste (Gavere), Bottelare, Melsen, Munte, Schelderode (Merelbeke-Melle)
De Merelbeekse bossen vormen een boscomplex tussen de dorpen Melsen, Baaigem, Munte, Bottelare en Schelderode. Deze bossen, die in elkaar overlopen, zijn het Makegembos, Harentbeekbos, H. Geestgoed, Bruinbos, Boswijk en Nerenbos. Op de Muntekouter, juist ten noorden van Baaigem, staat de ‘Prinsenmolen’. Op deze kouter bleven talrijke bunkers uit Bruggenhoofd Gent bewaard. Bodemkundig ligt het gebied op overgang van hogere en drogere zandleemgronden op de Muntekouter in het zuiden naar lager gelegen natte beboste zandleem en lemige-zandgronden in het noorden. De noordelijke grens van het gebied komt in de zandstreek, hier een zuidelijke uitloper van de Vlaamse Vallei.

Dikkelvenne (Gavere)
Het kasteeldomein Baudries werd al in de 14de eeuw vermeld als leen van de heerlijkheid Gavere. In de 19de eeuw werd de kerk van Dikkelvenne herbouwd op grond van het kasteeldomein. Na het sneuvelen van de zoon van de graaf in WO I, worden in 1921 twee monumenten tegen de voorgevel van de kerkmuur aangebracht. De hoofdingang van het kasteel is gelegen in de Kerkstraat die oorspronkelijk beplant was met een rij olmen die later vervangen werden door een dubbele rij beuken. Rondom het kasteeldomein ligt een uitgebreid park met grasperken, mooie exotische boomsoorten en coniferen. Enkel het kasteel en de rechterbijgebouwen worden nu nog door de slotgracht omringd. Rond het park ligt een bos en in het noorden en oosten wordt het kasteeldomein begrensd door de valleien van de Dikvijversbeek en de Boeversbeek. Deze valleien zijn deels ingericht als grasland en liggen deels onder bos.

Dikkelvenne (Gavere), Balegem, Scheldewindeke (Oosterzele), Velzeke-Ruddershove (Zottegem), Beerlegem, Dikkele, Meilegem, Nederzwalm-Hermelgem, Paulatem, Sint-Maria-Latem (Zwalm)
De kleinschalige vallei van de Munkbosbeek loopt centraal door dit gebied. Aan de rand van de vallei bevinden zich de kleinschalige dorpskernen van Paulatem, Beerlegem en Dikkele. Paulatem en Beerlegem bevinden zich op de overgang van de vallei en de hoger gelegen koutergronden. Dikkele bevindt zich meer in de vallei van de Munkbosbeek. Het kasteeldomein van Beerlegem is in de vallei van de Munkbosbeek, net stroomafwaarts Beerlegem, uitgebouwd. De oostelijke grens wordt gevormd door de Munkboshoeven met omgevend landschap, gelegen in het open gebied tussen de Munkbosbeek en de Schaapsveldbeek. Aan deze laatste beek grenst het Spiegeldriesbos, een restant van het vroegere Munkbos.

Geel (Geel), Herentals (Herentals), Lichtaart (Kasterlee), Poederlee (Lille), Olen (Olen)
Dit gebied situeert zich in de Centrale Kempen te Herentals en Kasterlee. Het noordelijke deel, op een Tertiare rug, betreft een aaneengesloten geheel van stuifzandduinen met deels natuurlijke en deels antropogene vennen. Dit gebied, aanvankelijk heide, werd in de 19de eeuw bebost met naaldhout. Het wordt door een duidelijke steilrand gescheiden van het zuidelijke vlakkere deel dat aansluit bij het alluvium van de Kleine Nete, dat overheerst wordt door een paraboolduin, weilanden, de Snepkesvijver en een rastervormige wegenpatroon en grachtenstelsel. De combinatie van het hoger gelegen reliëfrijk bosgebied, de lager gelegen Kleine Netevallei met weilanden en de open waters, zorgt voor een contrastrijk aantrekkelijk landschap met mooie zichten. De wisselende abiotische condities leveren een gevarieerde plantengroei op en bieden een geschikt habitat voor talrijke vogels.

Geel (Geel), Eindhout, Varendonk, Veerle (Laakdal)
Dit gebied betreft een mooi gesloten valleilandschap, bepaald door de sterk meanderende loop van de Grote Nete in het noorden (Zammels Broek) en de Laak in het zuiden (Trichelbroek), met een landduin tussen beiden. De reliëf- en vochtgradiënt tussen de landduin en lager gelegen alluviale vlakten zorgt voor een gevarieerde vegetatie. De alluviale gronden langsheen de Grote Nete worden van oudsher gebruikt als graasland voor het vee en als hooiland in de zomer en zijn opgedeeld in langgerekte percelen. Het Trichelbroek wordt gekenmerkt door een kleinschalig agrarisch landschap rijk aan hagen en houtkanten. De aanwezigheid van een aantal oudere hoeves, waardevol klein bouwkundig erfgoed en talrijke kleine landschapselementen vervolledigen het landelijk karakter van dit gebied.

Geel (Geel), Mol (Mol)
Dit gebied is gelegen net ten oosten van Geel. De vallei van de nog sterk meanderende Molse Nete kent een gaaf bewaard beemdenlandschap dat wordt gekenmerkt door weilanden opgedeeld in langwerpige percelen, die nog grotendeels begrensd zijn door lijnvormige aanplantingen die het geheel een eerder gesloten karakter geven. Langs de noordelijke oever komen talrijke plassen en vijvers voor, ontstaan door de ontginning van veen en turf in de tweede helft van de 19de eeuw. Ook het wegenpatroon bleef mooi bewaard. In de iets hoger gelegen noordwestelijk hoek is er een duidelijke overgang naar grootschaliger landbouwgebied. De afwisseling in vegetatiestructuur, gecombineerd met talrijke overgangssituaties van nat naar droog, resulteert in een rijke flora. De talrijke open waters maken het gebied ook interessant voor aan water gebonden fauna.

Geel (Geel)
Dit gebied is gelegen in de zeer brede alluviale vlakte van de kleine Nete en bestaat uit twee grote delen. Het noordelijk deel, natuurreservaat 'de Zegge’, is het enige restant van het ‘Geels Gebroekt’, een laagveengebied van meer dan 500 ha bestaande uit trilveen, rietvelden, hooilandjes, elzenbroekbossen en open kuilen ten gevolge van turf- en moerasijzerertswinning. Het gebied herbergt een rijke, vaak zeldzame, fauna en flora. Het waterpeil is hier enorm belangrijk en wordt nu geregeld door stuwen en pompen. Het zuidelijk deel bestaat uit een kleinschalig schaars bebouwd landbouwlandschap waar houtkanten, bomenrijen, kronkelige paden en typische kleine Kempense hoeves het beeld bepalen.