Inventaris

Sint-Maria-Horebeke (Horebeke), Mater (Oudenaarde)
Dit gebied ligt tussen de dorpjes Mater (Oudenaarde) en Sint-Maria-Horebeke (Horebeke), strekt zich verder noordwaarts uit richting Korsele en omvat de watermolen Zwadderkotmolen. Rond de windmolen Tissenhovemolen ligt de kouter van Horebeke. Ten westen daarvan ligt de vallei van de Oossebeek, zijbeek van de Schelde. Rond Mater monden de Spouwwaterbeek en de Borrekenbeek in de Oossebeek uit. Deze asymmetrische vallei heeft een steile oostelijke valleiwand en een zachter hellende westelijk valleiflank.

Sint-Maria-Horebeke (Horebeke)
Korsele is een gehucht op grondgebied van de gemeente Horebeke gelegen. In het gehucht Corseele of Korsele, nu gevormd door de straten Korsele, Koning Willemdreef en Abraham Hansstraat, bevindt zich de zogenaamde 'Geuzenhoek'. Het gehucht Korsele is het enige protestantse dorp dat zich al meer dan vijf eeuwen weet te handhaven in Vlaanderen. Dit vormt de belangrijkste historische waarde van het gebied. De Oude en Nieuwe kerk met tussenliggende protestantse begraafplaats vormen een belangrijke site waar het protestantse geloof duidelijk afleesbaar is in het landschap. Het gehucht Korsele is gelegen langs een weg die een heuvelrug volgt. In de loop van de middeleeuwen werd het landschap definitief ontgonnen en werd de basis gelegd voor het huidige landschap.

Helchteren, Houthalen (Houthalen-Helchteren), Meeuwen, Wijshagen (Oudsbergen)
Dit gebied in de Landschapsatlas omvat 1) een uitgestrekt heide en vennengebied van ruim 2000 ha, nu militair domein; 2) de bovenloop van de Abeek, 3) het straatgehucht Gestel, 4) het traditionele Gelstelse akkergebied op zandgronden, 5) de gefixeerde zandverstuivingen genaamd Kolisbergen en 6) het eind 19de-eeuwse domein Masy. Het gehele gebied weerspiegelt diverse vormen van traditioneel landgebruik van een Kempisch dorp: hooilanden en bomenrijen in de beekvallei, een straatdorp op de valleirand, akkers op de lichtere zandgronden en de heide en vennen als gemeenschappelijke graasgronden voor het vee. Het grootste deel van dit landschappelijk waardevol gebied bestaat uit heide en vennen, die zeer typerend zijn voor de landschapsontwikkeling op het Kempisch plateau.

Houthalen (Houthalen-Helchteren), Zonhoven (Zonhoven)
De natuurreservaten Ten Haagdoornheide en De Teut vormen samen het grootste heidegebied van Midden-Limburg met nog enkele schaars begroeide stuifduinen. Een deel van de heide werd systematisch omgezet in naaldbos gekenmerkt door een drevenpatroon. Bij de westrand van het voormalig militair domein Molenheide bevindt zich de Holsteen, een concentratie van acht grote zandsteenblokken als resultaat van een erosieproces.

Houthulst (Houthulst), Langemark, Poelkapelle (Langemark-Poelkapelle), Staden (Staden)
Het Houthulstbos bevindt zich op een interfluviale kam tussen het bekken van de Blankaart en het bekken van de Ieperlee en het Engelendelft. Eertijds strekte het Houthulstbos, ook bekend als het Vrijbos, zich uit tussen Diksmuide, Ieper, Roeselare en Torhout. De graven van Vlaanderen beheerden het deel ten noorden van de Korverbeek en de Franse Abdij van Corbie het deel ten zuiden ervan. Verspreid komt nog heidevegetatie voor die een relict vormt van de vegetatie in het voormalige veldgebied. In het huidige bos is de rechtlijnige, geometrische aanleg nog goed herkenbaar met nog enkele dreven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vormde dit bos een belangrijk strategisch punt voor de Duitsers. Na de Eerste Wereldoorlog schoot er zo goed als niets meer over van het bos, maar werd het toch opnieuw aangeplant.

Merkem (Houthulst), Boezinge, Brielen, Ieper, Zuidschote (Ieper), Bikschote (Langemark-Poelkapelle), Noordschote (Lo-Reninge)
Dit gebied wordt gevormd door een tweetal gekanaliseerde waterlopen, de Ieperlee en de Martjesvaart. De Ieperlee is tegenwoordig een kleine waterloop die niet overal in het landschap even duidelijk zichtbaar is. Toch kent het een lange geschiedenis die sterk samenhangt met de ontwikkeling van de stad Ieper. Bij Drie Grachten stroomt de Ieperlee in het Kanaal Ieper-Ijzer (soms ook Ieperleekanaal genoemd), dat sinds lange tijd de scheepvaartfunctie van de Ieperlee overgenomen heeft en nu het meest opvallende landschapselement in dit gebied is. Bij Drie Grachten stroomt tevens de Martjesvaart in het kanaal. Deze vaart is een gekanaliseerde waterloop die tot het grondgebied Merkem behoorde. Bij het dorp Merkem vormen het kasteel en park van de familie de Coninck de Merckem een belangrijk historisch en landschappelijk geheel.

Huldenberg, Loonbeek (Huldenberg)
Het Margijsbos of het historische Sergijsbos op de oostflank van de IJsevallei komt reeds voor op de Ferrariskaart. Het voorheen omgracht en gedeeltelijk ommuurd kasteeldomein Van Der Vorst vormde een feodale site met kasteel, castrale kapel (de huidige Sint-Antoniuskapel) en watermolen. Een lange rechtgetrokken sectie van de IJse die eindigt bij de watermolen vormde de hoofdas van het domein. In het microreliëf zijn de oorspronkelijke oevers van talrijke vijvers nog duidelijk te bespeuren. Na de verlanding heeft zich een rijk, beekbegeleidend bostype ontwikkeld, dat onmerkbaar overgaat in de beboste hellingen. Restanten van de formele parkaanleg zijn oude meidoorn- of haagbeukhagen, zwaar afgetopte zomerlindes en oude beuken. Door de eerder beperkte aanleg in de 18de eeuw heeft het Margijsbos zijn primitief wegenpatroon met hellingopwaarts kronkelende holle wegen behouden.

Vossekouter, Zavelstraat (Huldenberg), Varrendel (Overijse)
Het gebied de Vossekouter, met een oppervlakte van 53,76 hectare, strekt zich uit over de zuidoostelijke rand van Huldenberg (op de grens met Overijse) en bevindt zich op het Brabants leemplateau. Het gaat om een ongerepte kouter met aan de rand van het plateau bossen. De Vossebeek ontspringt in het zuidoostelijk deel van dit gebied. Omwille van de aanwezigheid van hellingbossen en een centraal in het landschap gelegen holle weg (noordwest-zuidoost georiënteerd) met een specifieke begroeiing heeft dit gebied een hoge esthetische, botanische en geomorfologische waarde.

Ichtegem (Ichtegem), Kortemark (Kortemark), Torhout (Torhout)
Dit gebied ligt op de zuidelijke rand van het plateau van Wijnendale en vormt een overblijfsel van het Verloren Cost woud uit de 18de eeuw. De zuidelijke helling van het plateau vertoont heel wat bronniveaus. De beken in het Wijnendalebos lopen allemaal naar de Kasteelbeek. Het plateau zelf ligt thans onder landbouwland, maar is vroeger wel een marginaal veldgebied geweest. In het bos is een dambordpatroon te herkennen wat getuigt van de late, systematische ontginning van het veldgebied. Het kasteel van Wijnendale ligt ook op het plateau. Het is een oude waterbrucht van het ronde waterslottype. In het begin van de 11de eeuw werd hij gebouwd en ten tijde van Napoleon (1811) afgebroken. Enkel de omgangsmuur en de twee torentjes dateren nog uit de 11de eeuw. Het huidige kasteel en diverse bijgebouwen dateren uit de 19de eeuw. Ook is er nog een park en boomgaard.

Boezinge, Sint-Jan (Ieper), Poelkapelle (Langemark-Poelkapelle)
Dit gebied omvat Slagveld van Pilkem Ridge met verspreide militaire begraafplaatsen ten noorden van Ieper en ten oosten van het Kanaal Ieper-IJzer. Tot de kern van het gebied behoort het deel van het slagveld uit de Eerste Wereldoorlog dat met de eerste dodelijke gasaanval (22-23 april 1915) in de militaire geschiedenis wordt geassocieerd. In de chronologie van de Eerste Wereldoorlog dateert dit slagveld uit de periode 1915-1917, die de tijd tussen de tweede en derde slag om Ieper omspant. Ruim twee jaar bleef de frontlijn hier liggen. Ten noorden van dit gebied vormde een waterlijn of overstroomde zone de scheiding tussen de geallieerde en Duitse troepen. Het front volgde de oevers van het kanaal Ieper-IJzer. Pas vanaf kilometerpaal 4 aan het Kanaal Ieper-IJzer verliet het de kanaalzone en liep het front verder over land.