Inventaris

Poppel, Weelde (Ravels)
Domein De Schrieken is een typisch voorbeeld van een landschap in de Noorderkempen, gekenmerkt door het samengaan van grote compartimenten bos en weiland, met daarbij mooie zichten. Rond 1900 heeft de toenmalige eigenaar het landgoed laten aanleggen. Het kasteel De Schrieken, het omliggende landschapspark en het bos zijn relatief gaaf bewaard gebleven. Dit deel van dit het contrasteert sterk met omgevende open, grootschalige landbouwgebied. Het landbouwgebied werd pas midden 20ste eeuw ontgonnen op de heide, in een geometrische patroon van percelen en wegen. In de eerste Wereldoorlog patrouilleerde het Duitse leger in Domein De Schrieken, gelegen bij de landsgrens. Bomen in het patrouillelaantje langs de grens vertonen nog honderden sporen van bajonetwonden, afkomstig van het bajonetwerpen als tijdverdrijf van de soldaten.

Ravels (Ravels)
In 1903-1904 werd het gebied aangekocht door de Belgische staat om er bossen aan te planten. Sinds 1906 werd gestart met de bebossing. De landschappelijke structuur en het uitzicht met rechthoekige blokken, van elkaar gescheiden door dreven en aarden wegen, zijn tot vandaag nagenoeg onveranderd gebleven. De afwisseling in zowel loof- als naaldhout hangt samen met de aanwezigheid van bosbouwkundige proefzones. Binnen de dichte boscomplexen verwijzen diverse vennen en heiderelicten nog naar het landschap uit de 18de en 19de eeuw. Het Kijkverdriet, aan de zuidkant van het boscomplex, werd in de 20ste eeuw ontgonnen uit heide. De landbouwpercelen vertonen er een regelmatig patroon. Bijzonder aan het kijkverdriet is ook het opkwellende grondwater en de bijhorende botanische rijkdom. De uitgestrektheid, de rust en de afwisseling geven dit gebied een grote belevings- en esthetische waarde.

Genoelselderen, Herderen, Membruggen, Millen (Riemst)
Genoelselderen is een straatdorpje in het brongebied van de Demer. De kasteelsite is onderdeel van een gaaf landschappelijk dorpsbeeld met onder meer ook de Sint-Martinuskerk met omliggende begraafplaats. Verder bevat de dorpskern nog enkele waardevolle boerderijen. Rond het kasteel ligt het park met oa. een geometrische tuin. Ten noorden van het kasteel staat de kasteelhoeve, één van de fraaiste vierkantshoeven van de regio. Tegenover het kasteel loopt een dreef naar een tumulus. Op de plateaugronden rondom de landelijke dorpskom primeert de openheid van de traditionele akkerbouw, afgewisseld met het Grootbos en enkele boomgaarden en houtkanten.

Kanne, Vroenhoven (Riemst)
Kanne is gelegen aan de benedenloop van de Jeker, die enkele kilometers verder in de Maas uitmondt. Het Jekerdal, evenals het in 1930-34 aangelegde Albertkanaal, is er diep in het substraat ingesneden, waardoor zeer steile hellingen voorkomen. Tussen de Jekervallei en de Maasvallei is de Sint-Pietersberg gelegen waarvan het landschappelijk meest gave deel het plateau van Caestert is.

Millen, Valmeer, Zichen-Zussen-Bolder (Riemst)
De van oudsher geconcentreerde hoopdorpen, bestaande uit woningen en boerderijen rond de kerk, groeiden hier aaneen tot de straatdorpen Val-Meer en Zichen-Zussen-Bolder. In elke dorpskom bevinden zich vierkanthoeven, waarvan de gevels - zoals ook van vele andere gebouwen - geheel of gedeeltelijk in streekeigen mergelzandsteen zijn opgetrokken. Zij benadrukken het landelijke en streekeigen karakter van het dorpsbeeld, traditioneel bepaald door landbouw en mergelwinning. Achter de boerderijen liggen de weilanden, vaak ingenomen door boomgaarden. Daarrond ontplooit zich een glooiend openfield-landschap, gekenmerkt door akkerbouw. De mergelgroeven situeren zich vooral in Val, Zichen en Zussen en gaan terug tot de Gallo-Romeinse tijd. Nu vormen het ingewikkelde gangenstelsels die zich ver onder de grond uitstrekken.

Vlijtingen (Riemst)
Het betreft een zacht glooiend open-field landschap met weidse vergezichten dat deel uitmaakt van het Maasterrassenlandschap. De vruchtbare leemgronden van droog Haspengouw zorgden voor een van oudsher groot aaneengesloten en samenhangend akkerbouwgebied. De Sieberg en Keiberg domineren als bakens het landschap. Het Iers Kruis op de Keiberg herinnert aan de beruchte Slag van Lafelt in 1747 als deel van de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748). Tijdens de gevechten boden holle wegen en graften in het open landschap beschutting tegen vijandelijk geschut.

Avergat, Meerland, Muizenberg, Tiendenberg (Riemst)
Op de Jekerhellingen met hun steile en door droge dalen versneden helling wisselen akkers, een boomgaard, schaarse houtige begroeiingen en bloemenrijke graslanden elkaar af. In dit gebied komen talrijke mergelgroeven voor. Verschillende monumenten herdenken de gevechten van 10 mei 1940.

Ronse (Ronse)
Ten zuiden van de stad Ronse ligt het gebied de 'Pyreneeën', een zuidelijke uitloper van de west-oostelijke heuvelkam Kluisbos-Brakelbos. Het landschap kenmerkt zich als een compartimentenlandschap, bestaande uit een mozaïek van bossen, graslanden al dan niet met perceelsrandbeplanting van knotbomen of oude, opgaande populieren (enkele oude variëteiten) en akkers. Aan de rand van het gebied bevinden zich verspreid kleine gehuchten en hoeves. Enkele trage wegen doorkruisen het gebied.

Scherpenheuvel, Zichem (Scherpenheuvel-Zichem)
Scherpenheuvel is gelegen op een heuvelrug in het noordelijke Hageland tussen Aarschot en Diest. Het is een “nieuwe stad”, gesticht door de aartshertogen Albrecht en Isabella in de 17de eeuw, met een stervormige, heptagonale plattegrond, voorzien van drie stadspoorten op de wegen naar Zichem, Leuven en Diest.

's Gravenwezel (Schilde)
Dit gebied vertegenwoordigt een aanzienlijk historische waarde dankzij het geconcentreerd voorkomen van twee kastelen en enkele oude hoeves. Het ‘kasteel van ‘s Gravenwezel’ is een vierkant waterslot. Het gaat waarschijnlijk terug tot de 15de eeuw en werd in de periode van de 18de tot de 20ste eeuw verbouwd. Het landschapspark dateert van einde 18de eeuw. Ook het kasteel Katershof gaat terug tot de 15de eeuw. Het huidige uitzicht dateert van de 19de eeuw. Het kasteelgebouw wordt omgeven door bijgebouwen, een oranjerie en het kasteelpark. In dit gebied komen verder een kapel en enkele hoeves voor. De hoeves getuigen van de vroegere open, landelijke omgeving van de kastelen. De kasteeldomeinen, een aantal weilanden en enkele bosrestanten vormen een groene oase binnen de stedelijke omgeving.