Inventaris

Assenede (Assenede)
Dit gebied omvat het krekengebied van Assenede dat één geheel vormt met het krekengebied van Zeeuws-Vlaanderen. Het betreft een aaneenschakeling van grote open polders ingedijkt in de 16de en 17de eeuw. Het gebied wordt doorsneden door een aaneenschakeling van kreken, dijken en extensief beheerde graslanden. De kreken manifesteren zich als open of half verlande waterplassen en/of laagten ingenomen door grasland die zich aftekenen in het akkerareaal. De rechtlijnige en hoekige dijken zijn noord-zuid georiënteerd en afgeboord met populieren. In de polder liggen verspreide vrijstaande boerderijen. De bewoning wordt gekenmerkt door verspreide vrijstaande boerderijen in de polder en rijnederzettingen met dijkhuisjes geënt op het tracé van de dijken. Gietijzeren grenspalen markeren de landgrens tussen Nederland en België en herinneren nog aan het smokkelverleden.

Boekhoute (Assenede), Sint-Margriete, Watervliet (Sint-Laureins)
Inpolderingen uit de 17de en 18de eeuw deden het huidige geüniformeerd, vlak en open polderlandschap rond de Oesterput ontstaan. Het polderlandschap wordt gedomineerd door grootschalige akkers. De bewoning bleef schaars en beperkt tot historische rijnederzettingen en dijkhuisjes. De oorspronkelijke getijdengeulen zijn steeds verder verland maar de morfologie is nog herkenbaar aan de hand van het microreliëf in de graslandcomplexen. In de open polder zelf liggen enkele geïsoleerde hoeves die verantwoordelijk waren voor de ontginning van dit gebied. De Graaf Jansdijk werd opgericht op een pleistocene dekzandrug en vormt een natuurlijke grens tussen het relatief nieuwe polderlandschap en het houtland ten zuiden. Het Leopoldkanaal wordt gekenmerkt door hoge dijken met telkens een rij populieren en in het oosten de Notelaarsbrug.

Avelgem (Avelgem), Ruien (Kluisbergen)
Het gebied omvat een deel van de Scheldevallei tussen Avelgem en Ruien met de Scheldemeersen en meerdere afgesneden Scheldemeanders. Ook het mondingsgebied van de Ronebeek behoort tot het gebied.

Bossuit (Avelgem), Helkijn (Spiere-Helkijn), Sint-Denijs (Zwevegem)
Dit gebied omvat een segment van het 19de-eeuwse Kanaal Bossuit-Kortrijk met bijhorende sluizen en pompgebouw. Het oude kanaalsegment heeft aan beide oevers een hoog talud dat begroeid is met bomen en struiken. Vlakbij de aansluiting van het kanaal op de Schelde ligt de historische hoeve Hof van Ename, een voormalig bezit van de gelijknamige abdij. Het kasteel van Bossuit is een (niet volledig) omwald kasteel met park in landschappelijke stijl. In de parkaanleg is getracht om bepaalde vista’s uit te werken naar en vanuit het kasteel en de andere gebouwen van het domein. Rond het park ligt open landbouwgebied.

Balen, Olmen (Balen), Lommel (Lommel)
Dit gebied is gelegen in Balen in de Antwerpse Zuiderkempen. Het betreft een kleinschalig gesloten landbouwlandschap, gelegen in een uitgestrekte alluviale vlakte die wordt gevormd door de meanderende Grote Nete en verschillende van haar zijlopen. In het noordwesten is er een overgang naar duinen. De langgerekte percelering, de houtkanten, grachten en greppels, alsook het wegenpatroon zijn allen sporen van de eeuwenoude antropogene invloed in dit al bijna 100 jaar relatief gaaf bewaard bleven. De vijvers in de ‘Eendenkom’ refereren naar hun vroeger gebruik als eendenkweekvijvers. Aan de Grote Nete in Balen liggen nog verschillende watermolens.

Olmen (Balen), Meerhout (Meerhout), Kwaadmechelen (Tessenderlo-Ham)
Dit gebied, gelegen in de zuidelijke Kempen, op de grens van de provincies Limburg en Antwerpen wordt begrensd door het kanaal Dessel – Kwaadmechelen het Albertkanaal. Het kleinschalige valleilandschap wordt doorsneden door de Luikse Beek die het gebied ontwatert. Het weinig uitgesproken afhellend reliëf zorgt voor een gradiënt van venige naar ijzerhoudende moerasgronden waarin turf en ijzererts ontgonnen werd. Het gebied wordt gekenmerkt door een gevarieerd coulissenlandschap dat vooral in het zuidelijk deel gaaf is bewaard. De historische percelering is in dit kleinschalig cultuurlandschap nog intact en goed herkenbaar door de typische houtkanten op de perceelsgrenzen en afwateringsgrachten loodrecht op de beken. In het noordelijk deel werden vele percelen verlaten door landbouwers en heeft de vegetatie zich spontaan ontwikkeld tot elzen- en wilgenbroekbossen.

Beernem, Oedelem (Beernem), Oostkamp (Oostkamp)
Dit gebied omvat een deel van de kanaaldepressie van Beernem met onder meer het Kanaal Gent-Brugge met bomenrij, jaagpad en enkele bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. In het natuurreservaat Leiemeersen ligt nog een gedeelte van de oorspronkelijke loop van de Zuidleie. Aansluitend bij het kanaal en langs de (zij)beken liggen gronden die continu een hoge grondwaterstand kennen en nog steeds grotendeels als grasland (hooi- of weiland) in gebruik zijn. De percelen worden begrensd door afwateringsgrachten en sommige hebben nog knotbomenrijen langs de perceelsranden.

Beernem (Beernem), Hertsberge (Oostkamp), Ruiselede, Wingene (Wingene)
Het provinciaal domein Bulskampveld verwijst in zijn benaming naar een (nu verdwenen) uitgestrekt middeleeuws heidegebied ten zuiden van Brugge in zandig Binnen-Vlaanderen. Voor wie er nu rondloopt, vallen de bossen en de statige dreven op, die in een strak dambordvormig patroon liggen. Maar zo is het niet altijd geweest. De geometrisch aangelegde drevenstructuren zijn het resultaat van een volledig make-over van het heidelandschap met veldvijvers uit het einde van de 18de en het begin van de 19de eeuw. In die periode verschenen ook verschillende kasteeldomeinen in het gebied, waaronder het kasteeldomein Bulskampveld/Lippensgoed het belangrijkste is.

Oedelem (Beernem), Assebroek, Sint-Kruis (Brugge), Sijsele (Damme)
Door de arme zandgrond was dit gebied tot de 18de eeuw een wastine die benut werd als gemeenschappelijke graasgrond met heidevegetatie en enkele verspreid gelegen veldvijvers. In de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw werden deze minder goeie landbouwgronden aanvankelijk met loofbomen bebost, later met naaldbomen. Het landschap wordt gestructureerd door het reliëf (landduinen) en de hydrografie: centraal in het gebied loopt de Meersbeek van Sijsele in west-zuidwestelijke richting. De Loweiden zijn een complex van voornamelijk weilanden en in mindere mate akkerlanden met een zeer kleinschalige percelering die historisch vrij stabiel is. De bebouwing (onder meer kasteel Rijkevelde, Hof ter Leiden en kasteel Ten Torre) bevindt zich vooral aan de rand van de vallei op hoger gelegen gronden. In de noordwestelijke uithoek ligt het natuurgebied Schobbejakshoogte.

Oedelem (Beernem), Assebroek (Brugge), Oostkamp (Oostkamp)
Dit gebied omvat het voormalige uitgestrekte en thans door talrijke bomenrijen doorsneden Beverhoutsveld met aansluitende graslanddepressie van de Assebroekse Meersen. Het gebied De Bergskes ligt meer verheven op een uitloper van de dekzandrug Maldegem-Stekene. De overgang tussen de dekzandrug en de achterliggende depressie gebeurt bruusk en is goed zichtbaar op het terrein. Ook landschappelijk komt hij goed tot uiting door het contrast tussen het eerder gesloten landschap op de dekzandrug (bebossing) en het half open meersengebied met veel perceelsrandbegroeiing en dominant graslandgebruik. Ver-Assebroek bestond vermoedelijk uit een ringwalsite uit de 11de-12de eeuw, nu staat op de site van het neerhof de kerk en het leenhof.